اگر یادتان باشد در دوران مدرسه بعضی دوستانمان علاقه به خوردن کاغذ یا گچ داشتند؛ و یا شاید تا به حال افرادی را دیده باشید که علاقه و میل زیادی به خوردن خاک، مهر نماز، گِل رس و بسیاری چیزهای دیگر که جزء مواد غذایی نیستند، دارند. میل شدید به خوردن این مواد را «پیکا» می‌گویند. در ادامه با ما همراه باشید تا طی دو بخش از علت تا درمان پیکا را بررسی کنیم.
وقتی که یک کودک 12 ماهه اقدام به خوردن و به دهان بردن هر چه روی زمین می‌یابد، می‌کند، نمی‌توان گفت او نیز دچار اختلال پیکا شده است؛ زیرا این حالت در کودکان امری طبیعی است؛ اما ولی وقتی یک کودک چهار ساله و یا فردی بزرگسال و بالغ میل زیادی به خوردن خاک داشته باشد، دیگر نمی‌توان آن را یک مسأله عادی و طبیعی انگاشت.
حدود 10- 32 درصد از کودکان 2-6 ساله به این اختلال رفتاری دچار هستند. کلمه پیکا از لغت لاتین «مگ‌پی» گرفته شده است. مگ‌پی نام پرنده‌ای است که اشتهای زیادی برای خوردن همه‌چیز دارد. افرادی که دچار ناتوانی‌هایی رشدی مثل اوتیسم و کم‌هوشی ذهنی هستند، بیشتر دچار این وضعیت می‌شوند.
همچنین آنهایی که دچار آسیب‌های مغزی شده‌اند نیز بیشتر در معرض ابتلا به این نوع اختلال قرار دارند. بیماران مبتلا به صرع (غشی) و خانم‌های باردار نیز بیشتر دچار پیکا می‌شوند. این افراد اغلب تمایل به خوردن مواد غیرغذایی مثل: خاک، گل، خرده چوب، گچ و خمیر، نشاسته، جوش‌شیرین، تفاله قهوه، خاکستر سیگار، ته‌سیگار، مدفوع انسان و حیوان، یخ، مو، چسب، کاغذ، شن، خمیر دندان و صابون و …، دارند. مصرف برخی از این مواد بسیار خطرناک و مضر است و میتواند فرد را دچار خطرات و آسیب‌های جدی کند.
علائم پیکا
علائم هشداردهنده پیکا عبارتند از:
تکرار در خوردن مواد غیرغذایی با وجود محدودیت‌های بسیار و دور کردن فرد از آن چیز برای مدت طولانی. رشد نامناسب کودک، دل درد.
عوامل
علت اصلی بروز پیکا هنوز ناشناخته است، اما برخی شرایط و موقعیت‌های خاص میتواند احتمال بروز آن را افزایش دهد؛ مثل: کمبود مواد مغذی و مورد نیاز بدن: (آهن و روی که ممکن است میل فرد را به خوردن این مواد تشدید کند). یکی از شایع‌ترین عوامل این بیماری کم‌‌خونی و فقر آهن است.
رژیم‌های غذایی: افرادی که در رژیم غذایی برای کاهش وزن هستند، ممکن است احساس گرسنگی خود را با خوردن مواد غیرغذایی برطرف کنند تا احساس سیری بیشتری کنند. سوء تغذیه: این حالت بیشتر در کشورهای توسعه‌نیافته اتفاق می‌افتد. در چنین کشورهایی میل به خوردن خاک و گل بیشتر در میان مردم دیده می‌شود.
عوامل فرهنگی: در برخی گروه‌ها، فرهنگ‌ها و خانواده‌ها خوردن مواد غیرغذایی تمرین می‌شود و به شکل یک عادت در می‌آید. عدم نظارت و توجه کافی والدین به فرزندان، به‌خصوص در خانواده‌هایی که با فقر و تنگدستی روبه‌رو هستند. مشکلات و اختلالات رشدی: مثل کم‌هوشی و عقب‌ماندگی ذهنی، اوتیسم و ناتوانایی‌های رشدی و ناهنجاری‌های ذهنی. بارداری: طی دوران بارداری زنانی که در دوران کودکی خود علائم این اختلال را داشتند و آنهایی که در میان سایر افراد خانواده‌شان این اختلال وجود دارد، به احتمال بیشتری دچار پیکا می‌شوند. مادر باردار نمی‌تواند این بیماری را به کودک خود انتقال دهد، ولی از آنجا که طی دوران بارداری نیاز به مصرف آهن بیشتر دارد، اگر این آهن به اندازه کافی تأمین نشود، در معرض بروز پیکا قرار خواهد گرفت
