یکی از گیاهانی که مزاج خنکی دارد و برای فصل گرم مفید است و در سنت ایرانی نیز وجود دارد، کاسنی است. در این مقاله بیشتر با اهمیت مصرف کاسنی در تابستان آشنا می‌شوید.
دکتر سید مهدی میرغضنفری؛ متخصص طب سنتی
کاسنی احادیثی دارد یعنی در دین اسلام برای مصرف کاسنی تاکید شده است و گیاه مفیدی است.
پیامبر خدا (ص) می‌فرمایند: «کاسنی مهمتر همه سبزی‌هاست».
امام علی (ع) می‌فرمایند: «کاسنی بخورید که هیچ صبحی نیست مگر این که قطره‌ای از بهشت بر آن فرو می‌افتد».
در کتاب کافی از امام صادق (ع) و همچنین از امام رضا (ع) چندین حدیث درباره کاسنی موجود است.
امام صادق (ع) فرمودند: «پدرم ما را نهی می‌فرمود که به هنگام خوردن کاسنی آن را بتکانیم به دلیل قطره‌های آب بهشتی که روی برگ‌های آن است.»
همچنین امام صادق (ع) می‌فرمایند: «هرکس در حالی بخوابد که در درون او مقداری کاسنی باشد (مقداری کاسنی خورده باشد)، به خواست خداوند آن شب از قولنج در امان است»
همچنین می‌فرمایند: «به تو باد کاسنی، چرا که مایعات جنسی را افزون می‌سازد، فرزند را نکو می‌کند و ملین است.»
از کسی نقل شده همراه با امام صادق (ع) ناهار می‌خوردم و قدری سبزی نیز بر سفره بود، در کنار ما پیرمردی بود که از کاسنی دوری می‌گزید.
امام (ع) فرمود گویا گمان می‌کنید که کاسنی سرد است در حالی که چنین نیست بلکه معتدل است و برتری آن بر دیگر سبزی‌ها به سان برتری ما بر دیگر مردم است».
از امام رضا (ع) نقل شده که «کاسنی درمان هزار درد است، هیچ دردی در درون آدمی نیست مگر اینکه کاسنی آن را در هم می‌کوبد.»
این احادیث نشانگر اهمیت و خواص زیاد کاسنی است. مزاج آن سرد و تر در درجه اول است و رو به اعتدال (همانطور که در حدیث هم اشاره شده).
بنابراین همه می‌توانند از آن استفاده کنند، مخصوصا افراد گرم مزاج که باعث تقویت کبد، گوارش، کاهش حرارت زائد کبد، کاهش صفرای زائد می‌شود.
عمل آن تقریبا شبیه به کاهو می‌باشد. اما برای کبد نسبت به کاهو بهتر است. اندکی قابض نیز می‌باشد.
آب کاسنی همراه با قدری سرکه برای خنک کردن موضعی پوست و اعضا و یا سر و کبد و… مفید است.
همچنین خوردن آن برای بند آمدن اسهال‌های صفراوی مفید است چون قدری قابض است بنابراین تقویت کننده معده و پرزهای معده نیز می‌باشد.
می‌توان به صورت موضعی و نیم‌کوب شده روی قفسه سینه قرار داد گاهی همراه با آرد جو باعث رفع تپش قلب‌های ناشی از گرمی است و باعث تقویت قلب می‌شود و همچنین به صورت موضعی می‌توان پشت پلک قرار داد که در درمان درد و التهابات ناشی از گرمی چشم مفید است.
آب کاسنی را می‌توان دهان‌شویه و غرغره کرد که برای التهاب و آفت‌های دهانی مفید است. همراه با سکنجبین یا غیر آن خوردن یا اسپری کردن آن به بدن برای کاهش تب بسیار مفید است.
باید توجه داشت که موارد گفته شده راجع به برگ کاسنی است اما تخم‌کاسنی و ریشه کاسنی گرم و خشک است.
ریشه کاسنی باز کننده مجاری بدن و پاک کننده مجاری ادرار و روده‌ها و تصفیه کننده خون است.
بنابراین اگر کاسنی همراه با تخم آن و یا ریشه استفاده شود کاملا اعتدال برقرار است و شاید منظور آن حدیث که معتدل است نیز همین باشد.
امروز عرق کاسنی به وفور توسط مردم برای کبد استفاده می‌شود که همراه با عرق شاتره بهتر است و خوب است از این سبزی هم گاهی به عنوان سبزی خوردن استفاده شود.
اما کسانی که سرفه‌های ناشی از سردی دارند در مصرف آن باید احتیاط کنند و مصلح آن نبات یا شکر است.
