آنتی اکسیدان ها را دریابید

دکترمحمدعلی نیلفروش زاده؛ متخصص پوست و مو، دانشیار پوست دانشگاه علوم پزشکی تهران، رئیس مرکز تحقیقات پوست و سلول‌های بنیادی، رئیس انجمن متخصصین پوست ایران، عضو تحریریه دنیای سلامت

پیری پوست جزء لاینفک زندگی است و علل پیری پوست نیز بیشمار است. یکی از دلایل پیری پوست تخریب سلولی توسط رادیکال‌های آزاد است. رادیکال‌های آزاد عمدتاً در اثر سوخت و ساز سلولی تولید می‌شوند. آنتی اکسیدان‌ها موادی هستند که از اثر رادیکال‌های آزاد جلوگیری می‌‌کند. نتایج قطعی آنتی اکسیدان در مواد غذایی بیان نشده است ولی به نظر می‌‌رسد افزایش مصرف مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان، از پوست در برابر اثرات مضر رادیکال‌های آزاد محافظت می‌‌کند.

آنتی‌اکسیدان موجود در غذاها

بیش از 4000 ترکیب آنتی‌اکسیدان درغذاها وجود دارد ولی بیش از همه، ویتامین‌‌های C,E و بتاکاروتن و نیز ماده معدنی سلنیوم مهم هستند.

بیشتر افراد تصور می‌‌کنند منظور از دریافت آنتی اکسیدان بیشتر، مصرف مکمل‌‌هاست اما باید بدانید فقط مکمل‌‌های خوراکی آنتی اکسیدان ندارند، بلکه میوه‌‌ها، سبزی‌‌ها و غلات سبوس دار دارای آنتی اکسیدان بیشتری هستند.

اگرچه سیستم‌‌های آنزیمی متعددی برای خنثی کردن رادیکال‌های آزاد در بدن وجود دارد، ولی آنتی‌اکسیدان‌های اصلی ویتامین‌‌های E,C و بتاکاروتن هستند، سلنیوم نیز به عنوان یک ماده معدنی نقش آنتی‌اکسیدان مهمی دارد. ویتامین C یا اسید اسکوربیک نوعی ویتامین محلول در آب است و در تمام مایعات بدن وجود دارد. نیاز روزانه آن 60 میلی‌گرم است. مهمترین منابع آن عبارتند از: مرکبات، فلفل سبز، کلم بروکلی، سبزیجات برگی شکل سبز، کیوی، کلم، طالبی، توت فرنگی، اسفناج و سیب زمینی.

ویتامین E نوعی ویتامین محلول در چربی است و در روغن‌‌های گیاهی، جوانه گندم، آجیل، دانه‌‌ها، غلات سبوس‌دار، سبزیجات برگی شکل سبز.

بتاکاروتن، پیش‌ساز ویتامین A است که در بدن تبدیل به ویتامین A می‌‌شود. این ترکیب در سبزی‌‌ها و میوه‌‌های سبز، زرد و نارنجی یافت می‌‌شود. از جمله هویج، کدو حلوایی، کلم بروکلی، سیب زمینی شیرین، اسفناج، گوجه فرنگی، انواع کلم، طالبی، هلو و زردآلو.

سلنیوم: بهترین منابع غذایی آن شامل ماهی، گوشت قرمز، غلات، حبوبات، تخم مرغ، مرغ و سیر است. سبزیجاتی که در خاک‌‌های غنی از سلنیوم رشد می‌‌کنند نیز منابع خوبی برای سلنیوم هستند.

آنتی‌اکسیدان در میوه‌ها

طبق تحقیقات انجام شده توسط دانشگاه فلوریدا، بعضی از انواع آنتی اکسیدان‌ها در پوست میوه‌‌ها وجود دارد. شاید به همین دلیل است که مصرف میوه‌‌ها با پوست می‌‌توانند مفیدتر باشد از جمله این میوه‌‌ها سیب است که مواد فیتوشیمیایی موجود در سیب که اثرات ضد سرطان دارد، در پوست سیب درختی 87 درصد بیشتر از مغز میوه است. خیار میوه‌ای است که دارای سیلیکا بوده و مصرف یک خیار با پوست میزان 5 میلی‌گرم سیلیکا به بدن اضافه می‌‌کند. این ترکیب خاصیت کلاژن دارد.

البته لازم به ذکر است که نتایج تحقیقات جدید، آنتی‌اکسیدان‌ها نقشی در کند کردن روند پیری ندارند. براساس تحقیقات دانشگاه کالج لندن در تحقیقاتی که با دستکاری نماتد که از نظر ژنتیکی شباهت‌هایی با انسان دارد متوجه شدند رادیکال‌های آزاد تأثیر چندانی در فرسایش سلولی و تسریع روند پیری ندارند.

در واقع عامل اصلی پیری پوست تخریب ایجاد شده بوسیله رادیکال‌های آزاد نیست.

تغذیه سالم می‌‌تواند در کاهش خطر بسیاری از بیماری‌های ناشی از افزایش سن مانند سرطان، دیابت و پوکی استخوان موثر باشد ولی هیچ مدرکی که بیانگر نقش آنتی اکسیدان موجود در کرمها در پیشگیری از پیری باشد، موجود ندارد.