خون دماغ شدن یکی از مشکلات شایعی می باشد که به دلایل بسیاری در افراد رخ می دهد و ممکن است فرد را دچار شوک کند و همچنین به فکر فرو ببرد که چرا دچار خون ریزی بینی شده است و به دنبال جواب بگردد. از این رو ما در این مطلب به دلایل مختلفی که باعث وقوع خون دماغ می شود خواهیم پرداخت
دو نوع خونریزی بینی وجود دارد
خونریزی قسمت جلویی بینی و خونریزی قسمت عقبی بینی.
در اینجا برخی از علل این دو نوع خونریزی را بیان می کنیم.
خونریزی جلوی بینی
این خونریزی از مجموعه ای از رگ های خونی ناشی می شود. این نوع خونریزی بینی را می توان در خانه به راحتی کنترل کرد. علل شایع این نوع خون دماغ عبارتند از:
فین کردن شدید بینی
فین کردن شدید بینی باعث آسیب مجرای داخل بینی در اثر با فشار بیرون آمدن ترشحات بینی و یا پاره شدن مویرگ های خونی می شود.
اگر هر چند مدت یک بار دچار خون دماغ می شوید، احتمالا لخته خونی که در جای خون دماغ قبلی تشکیل شده، کنده می شود و باعث خونریزی مجدد بینی می شود.
سرماخوردگی یا آنفلوآنزا
ویروس سرماخوردگی یا آنفلوآنزا باعث خون دماغ نمی شود، بلکه فین کردن مکرر بینی در این بیمارها باعث خون دماغ می گردد.
اگر در این بیماری ها دچار آبریزش بینی و تجمع ترشحات در بینی شوید، احتمالا هر چند دقیقه یک بار فین خواهید کرد. فقط به یاد داشته باشید که به آرامی فین کنید، نه با شدت.
داروی ضد التهاب بینی
موقع سرماخوردگی برای جلوگیری از آبریزش بینی و رفع گرفتگی بینی، از داروهای دکونژستان بینی و ضدحساسیت (آنتی هسیتامین) استفاده می کنیم تا مجرای بینی را پاک کنند. ولی این داروها بینی را خشک می کنند و باعث خون دماغ می شوند.
سینوزیت
اگر دچار سینوزیت باشید نیز دچار خون دماغ می شوید، ولی بیشتر خون دماغ های سینوزیت مربوط به استفاده از داروهای ضد التهاب بینی هستند.
دست کردن داخل بینی
اگر عادت کرده باشید که مرتبا دست تان را داخل بینی کنید و یا اگر خیلی محکم داخل بینی را با دست خالی کنید، به خصوص اگر ناخن های دست شما بلند باشند، این کار باعث آسیب داخل بینی و خونریزی آن می شود.
هوای گرم یا سرد
هوای خیلی گرم یا سرد، چه در بیرون از خانه و چه در داخل اتاق در اثر وسایل گرمازا یا خنک کننده، باعث خشک شدن بینی و در نتیجه خون آمدن از آن می شوند.
آلرژی ها
آلرژی باعث خارش بینی و در نتیجه دستکاری آن می شود. این موضوع به همراه مصرف داروهای ضداحتقان بینی که برای آلرژی استفاده می شوند، باعث خونریزی بینی به خصوص هنگام صبح و شب می شود.
ارتفاع زیاد
بالا بودن رطوبت و یا خشکی هوا در مناطق مرتفع می تواند باعث خون دماغ شود.
انحراف تیغه وسط بینی
خونریزی بینی از علائم شایع انحراف تیغه وسط بینی است. وقتی تیغه بین دو مجرای بینی کج شود و یا از محل خودش در بیاید، این انحراف رخ می دهد.
انحراف تیغه بینی باعث بسته شدن کانال بینی می شود و حتی باعث می شود مواد خارجی وارد بینی شوند که منجر به عفونت یا آسیب بینی می گردد. عفونت یا آسیب بینی موجب خونریزی شدید بینی می شود.
اگر بینی شما از زمان تولد، کج بوده و یا در اثر شکستگی کج شده است و تیغه آن را با عمل جراحی صاف نکرده اید، بیشتر مستعد ابتلای به خون دماغ خواهید بود.
بیماری کبدی
اگر بیماری کبدی داشته باشید و در اثر این بیماری، خون شما به راحتی منعقد نشود، این مشکل باعث خونریزی بینی خواهد شد.
مصرف الکل و مواد مخدر
مصرف مواد مخدر، خصوصا موادی که باعث خروپف می شوند مثل کوکائین، منجر به خون دماغ می شود.
مصرف الکل نیز می تواند باعث خون دماغ شود، زیرا الکل از انعقاد خون جلوگیری کرده و رگ های خونی را گشاد می کند.
خونریزی قسمت عقب بینی
خونریزی قسمت عقب بینی خیلی کمتر از خونریزی جلوی بینی اتفاق می افتد. این نوع خونریزی بینی در افراد مسن شایع تر است.
خونریزی پشت بینی می تواند خطرناک باشد و معمولا نیاز به درمان پزشکی دارد.
علل شایع این نوع خونریزی بینی عبارتند از
برخی داروها
داروهای رقیق کننده خون مثل وارفارین و هپارین و نیز داروی آسپیرین و بروفن می توانند باعث خونریزی عقب و حتی جلوی بینی شوند.
فشار خون بالا
افزایش فشارخون می تواند باعث خون دماغ شود، هر چند که این دلیل هنوز اثبات نشده است.
بیماری های خونی
خونریزی بینی از علائم برخی بیماری های خونی مثل لوسمی (سرطان خون) و هموفیلی است که روی انعقاد خون تأثیر می گذارند.
سخت شدن سرخرگ ها
اگر شما دارای چربی خون بالا باشید، تجمع و رسوب چربی ها و کلسترول در سرخرگ ها باعث سفت و سخت شدن دیوار آن ها می شود (تصلب شرایین یا آترواسکلروز) و سخت شدن سرخرگ ها در بینی باعث خونریزی آن می شود.
تومورها
وجود تومور در حفره بینی، چه خوش خیم (غیرسرطانی) و چه بدخیم (سرطانی) باشد باعث خونریزی بینی می شود.
ضربه به سر و صورت
اگر با سر زمین بخورید و یا هر گونه ضربه و آسیبی به سر و صورت شما وارد شود، این مسئله می تواند باعث خون دماغ گردد.
عمل جراحی بینی
یکی از مشکلات شایع بعد از جراحی بینی، خونریزی آن است که می تواند خفیف تا شدید باشد.
کمبود کلسیم در بدن
اگر به تازگی خیلی خون دماغ می شوید، می تواند نشان دهنده کمبود کلسیم در بدن شما باشد. لذا به پزشک مراجعه کنید و آزمایش خون بدهید تا میزان کلسیم خون شما مشخص شود.
اگر دچار کمبود کلسیم بودید، می توانید با تجویز پزشک از قرص کلسیم استفاده کنید.
مواد محرک شیمیایی
مواد شیمیایی موجود در دود سیگار، محلول یا بخار آمونیاک، اسید سولفوریک، بنزین و سایر مواد می تواند باعث تحریک بینی و خونریزی آن شوند.
وقتی خون‌دماغ می‌شویم
خیلی از ما وقتی خودمان یا دیگری دچار خون‌دماغ می‌شود، دستپاچه می‌شویم و نمی‌دانیم چه کنیم، ولی این متخصص گوش و حلق و بینی توصیه می‌کند، ضمن حفظ خونسردی این اقدام‌ها را انجام دهیم: ابتدا طوری بنشینید که بالا تنه از پایین تنه بالاتر قرار بگیرد. بعد دو پره بینی را آرام با انگشت بگیرید و ۵ دقیقه فشار دهید. سپس کمپرس سرد دو طرف بینی بگذارید.
دکتر رزم‌پا تاکید می‌کند: برخی معتقدند کسی که دچار خون‌دماغ شده باید سرش را کاملا به عقب متمایل کند، اما این کار اشتباه است و باعث می‌شود خون به حلق و ریه وارد شود مخصوصا اگر شدید باشد حالت نیمه‌نشسته، بهترین حالت است.
کی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر خونریزی با اقدام‌هایی که گفتیم کنترل شد، چه بهتر ولی اگر ادامه پیدا کرد و با این اقدام‌های ساده بند نیامد چه؟ دکتر رزم‌پا می‌گوید: اگر خونریزی بند نیامد یا حتی زود بند آمد ولی تکرار شد و مدام اتفاق افتاد یا شدید بود، حتما باید به پزشک مراجعه کرد.
اگر خونریزی با علائم دیگری مثل سردرد باشد یا گرفتگی بینی هم وجود داشته باشد، مخصوصا بچه‌ای که خون‌دماغ می‌شود و بینی‌اش می‌گیرد، باید حتما به پزشک مراجعه کرد.
اگر ترشح بینی در بچه بدبو باشد، دلیلش این است که جسم خارجی در بینی وجود دارد، مگر این‌که خلافش ثابت شود.به گفته این فلوشیپ جراحی سر و گردن، ترشح خونی مداوم از بینی می‌تواند نشانه تومور خوش‌خیم یا بدخیم باشد.
تومور خوش‌خیم آنژیوفیبروم بیشتر در پسرها و تا حوالی اوایل سن بلوغ که تغییرات بینی ایجاد می‌شود، شایع‌تر است ولی گاهی بعد از آن هم دیده می‌شود.
وقتی کار به درمانگاه و بیمارستان می‌کشد
اگر خونریزی ادامه پیدا کند و شدید باشد، کار به پزشک و بیمارستان می‌کشد، اما در بیمارستان برای بیمار چه می‌کنند؟ دکتر رزم‌پا به این پرسش این‌گونه پاسخ می‌دهد: ابتدا برای بیمار تامپون می‌گذاریم یعنی یک باند باریک را به پماد آنتی‌بیوتیک مثل تتراسیکلین آغشته می‌کنیم تا ۷۲ ـ ۴۸ ساعت بماند تا خون بند بیاید.
او ادامه می‌دهد: شایع‌ترین محل خونریزی قسمت قدامی تیغه بینی است. گاهی در صورت خونریزی طولانی‌مدت اگر پزشک در معاینه رگ عامل خونریزی را ببیند و محل خونریزی محدود و مشخص باشد، آن را با برق، مواد شیمیایی و رادیوفرکوئنسی می‌سوزاند.
این استاد دانشگاه تاکید می‌کند: در کسی که به دلیل فشارخون و لوسمی خون‌دماغ شده و محل خونریزی‌اش پراکنده است، نه تنها سوزاندن به نفع بیمار نیست بلکه وضع را بدتر می‌کند و باید مشکل زمینه‌ای حل شود. از سوی دیگر، سوزاندن باید محدود و با دقت باشد چون اگر با بی‌احتیاطی باشد، باعث سوراخ شدن تیغه بینی می‌شود.
به گفته دکتر رزم‌پا گاهی خونریزی بینی آنقدر شدید است که برای به‌وجود نیامدن مشکل جدی برای بیمار و حتی به خطر نیفتادن جان او جراحی لازم است که امروزه با آندوسکوپی انجام می‌شود.
با این روش هم محل خونریزی مشخص و هم درمان انجام می‌گیرد، ولی گاهی این هم مفید نیست و از راه گردن، رگ اصلی را (کاروتید خارجی) می‌بندند.
اگر زیر آفتاب بایستیم، خون‌دماغ می‌شویم
حالا می‌رسیم به آنچه ابتدای متن مطرح کردیم و عقیده مادربزرگ‌ها در مورد این‌که اگر زیر آفتاب بایستیم، خون‌دماغ می‌شویم.
این متخصص گوش و حلق و بینی در این باره می‌گوید: معمولا بیشتر در فصل زمستان که هوا سرد و خشک است، خون‌دماغ شایع‌تر است مخصوصا در محیط دربسته‌ای که در آن وسایل گرم‌کننده وجود دارد، اما اگر در تابستان کسی در معرض گرمای زیاد قرار گیرد، برای این‌که بدن بتواند گرما را دفع کند، عروق سطحی گشادتر می‌شود و خون‌دماغ در افرادی که مستعد هستند، اتفاق می‌افتد.
بیتوته ، تبیان
