علت این پدیده به طور دقیق مشخص نیست.برخی واکنشهای خود ایمنی را در پیدایش آن دخیل دانسته اند. گاهی این عارضه بهصورت خودبهخودی و بدون هیچ علت زمینهای رخ میدهد و در بسیاری از اوقات بیماری دیگری میتواند زمینه ساز پیدایش این عارضه باشد.بیماران دیابتی 2 تا 4 برابر بیش از دیگران به شانه یخزده مبتلا میشوند، اگرچه علت این شیوع بالا مشخص نیست. علائم این گروه نیز شدیدتر است
مفصل شانه در واقع ترکیبی از چند مفصل متفاوت و جداگانه است که مهمترین آنها مفصل گلنوهومرال است.این مفصل از کنار هم قرار گرفتن حفره گلنویید و سر استخوان بازو تشکیل شده است.مفصل شانه مانند هر مفصل دیگری در داخل پوششی از بافت همبند قرار میگیرد که به آن کپسول مفصلی میگویند.کپسول مفصلی انتهای دو استخوان مجاور را در مفصل در برگرفته و ارتجاع پذیری آن، امکان حرکات مفصل در جهات مختلف را فراهم میسازد.
در داخل مفصل مایع مفصلی جریان دارد که سطوح غضروفی را تغذیه کرده و لغزندگی سطوح روی یکدیگر را تسهیل مینماید.در انجماد مفصل شانه کپسول مفصلی دچار التهاب و خشکی شده و ارتجاع پذیری آن کاهش پیدا میکند. مقدار مایع مفصلی نیز به میزان قابلتوجهی کم میشود. در نتیجه مفصل شانه دردناک شده و حرکات آن در جهات مختلف محدود میشود.
از عوامل موثر دیگر میتوان به سکته مغزی، جراحیهای مغزی، تصادفات، بیماریهای ریوی، جراحیهای قفسه سینه، بیماریهای روماتیسمی، بیماریهای تیروئیدی، بیماریهای قلبی، جراحی قلب، بیماری پارکینسون و دیسکو پاتی های گردنی برخی داروها مثل فنوباربیتال، دسته دارویی کینولونها و ایزونیازید همراه با خشکی شانه میباشند. در این بیماری تیپ شخصیت و زمینه ژنتیک نیز مهم است اشاره کردنوعی از شانه منجمد داریم که به دنبال بیماریهای مفصل شانه مثل ضربه به شانه و یا انجام کارهای سنگین و طولانی با شانه و یا جراحی آن ایجاد میشود. بعضیها این انواع را بهعنوان خشکی شانه میشناسند و جزو شانه منجمد معمولی حساب نمیکنند، ولی بسیار به هم شبیهاند و اغلب آنها را یکی میدانند. درمجموع میتوان گفت تقریباً تمام بیمارانی که به این بیماری مبتلا میشوند، مدتی به دلیلی بیحرکتی شانه داشتهاند.
سیر بیماری شانه منجمد
شانه منجمد سه مرحله دارد
مرحله دردناک
بیمار در این مرحله با خشکی و گرفتگی شانه مواجه میشود و حرکت دادن شانه درد را تشدید میکند. بهاینترتیب حرکت شانه محدود میشود. درد عموماً شبهنگام تشدید میشود.
مرحله چسبندگی و انجماد
خشکی و گرفتگی شانه روزبهروز بیشتر میشود و درنتیجه دامنه حرکتی آن محدودتر میشود. درد در این مرحله از بین نمیرود، اما معمولاً تشدید هم نمیشود.
مرحله ذوب شدن
بیمار راحتتر میتواند شانه را حرکت دهد. درد اگرچه آرام شده است، اما گاهی عود میکند . درد، محدودیت حرکات و ضعف عضلات از علائم بیماری شانه منجمد است. حرکات چرخش خارجی (اکسترنال روتیشن) و دور کردن شانه (ابداکشن) به میزان بیشتری محدود میگردد.در مراحل اولیه بیمار از درد بخصوص اشکال در خوابیدن شاکی است. در این مرحله متأسفانه افراد ناآشنا توصیه به بیحرکتی شانه میکنند که در صورت بیحرکتی باعث افزایش سرعت خشک شدن شانه میشود.در مرحله بعدی درد کمتر میشود اما خشکی شانه بیشتر میشود. بیمار قادر به شانه کردن موها نیست. در مرحله بعدی بهتدریج حرکت شانه برمیگردد؛ اما بدون درمان ممکن است مدتها (حتی چند سال) طول بکشد.انجماد مفصل شانه تشخیص این عارضه عمدتاً بالینی بوده و پزشک معالج با معاینه دقیقی که انجام میدهد این عارضه را از سایر مشکلات مربوط به مفصل شانه افتراق میدهد.
انجماد مفصل شانه هنگام شروع بیماری بیشترین محدودیت حرکت در چرخش استخوان بازو به خارج است ولی با پیشرفت بیماری این محدودیت، حرکات مفصل شانه در سایر جهات را نیز مبتلا کرده و در موارد شدید بازو در مجاورت تنه قرارگرفته و بیمار اجازه جابجایی آن را در هیچ جهتی نمیدهد.درد معمولاً دائمی بوده ولی در هنگام شب و در معرض سرما تشدید میشود و باعث اختلال خواب در شب میگردد. جابهجاییهای ناگهانی و پیشبینینشده عضو میتواند باعث تشدید ناگهانی و خارج از حد درد گشته و تا چند دقیقه ادامه پیدا کند.
درمان شانه یخ زده :
درمان غیر جراحی :
در مرحله ابتدایی بیماری که بیمار دچار درد است میتوان با استفاده از داروهای ضدالتهابی و گرم کردن شانه درد را کاهش داد. مهمترین قسمت درمان، نرمشهای کششی است که تحت نظر فیزیوتراپ برای برگرداندن دامنه حرکت به مفصل انجام میشود.
درصورتیکه درد شدید در شانه بیمار مانع از انجام نرمشهای کششی شود میتوان با تزریق داروهای حاوی کورتیکوسترویید در مفصل شانه درد شانه را برای چند هفته کاهش داد تا بیمار بتواند نرمشها را بهطور مؤثرتری انجام بدهد. در موارد شدیدتر با استفاده از بلوک عصبی درد شانه بیمار را کاهش داده و نرمشها را با شدت بیشتر انجام میدهند. تزریق کورتون به مفصل شانه اگر در 5-4 ماه اول بیماری انجام شود مفید است و ممکن است تا سه بار هم تکرار شود. پس از این مدت اگر تزریق انجام شود به نظر میرسد که بی تأثیر باشد. قبل از تمرینات حتماً گرم بودن عضلات و آمادگی آنها اطمینان حاصل نمایید. ( درصورتیکه هرکدام از تمرینها باعث افزایش درد شما شد از انجام زیاده از حد آن خودداری کنید.
حرکت پاندولی :
کمی از کمر خم شوید دست را از مفصل شانه بهآرامی در جهت عقربههای ساعت و خلاف آن حرکت دهید.روبروی دیوار بایستید و دستها را یکییکی تا جایی که امکان دارد بالا ببرید، میتوانید علامتگذاری کنید تا هرروز دامنه حرکتی را بیشتر کنید. دستها را هم از روبرو هم از کنار بالا ببرید.
استفاده از چوب :
از یک چوب سبک برای تمرینات شانه منجمد استفاده کنید. تمرینات میتوانند ایستاده یا خوابیده باشند، اما در ابتدا وضعیت خوابیده راحتتر است. دستها را به چوب گرفته و بهآرامی بالای سر برده و پایین بیاورید. در مراحل بعد میتوان چوب را به راست و چپ و پشت سر برد.اگر نرمش های کششی نتوانند بهبودی قابل قبولی در دامنه حرکتی مفصل شانه ایجاد کنند مانیپولاسیون شانه زیر بیهوشی ممکن است کمککننده باشد. در این روش درمانی پزشک معالج شانه بیمار را در اتاق عمل و بعد از بیهوش کردن بیمار، در تمام جهات با فشار حرکت میدهد. این کار موجب میشود تا چسبندگیهایی که در کپسول مفصلی شانه ایجادشده آزاد شوند و حرکت شانه بهتر شود.
درمان جراحی :
آرتروسکوپی شانه :
در این روش، پزشک بخش جمع شده کپسول مفصلی را برش میدهد. این عمل با استفاده از ابزارهای متعددی که از طریق یک برش کوچک انجام میشود.
استفاده از چوب :
از یک چوب سبک برای تمرینات شانه منجمد استفاده کنید. تمرینات میتوانند ایستاده یا خوابیده باشند، اما در ابتدا وضعیت خوابیده راحتتر است. دستها را به چوب گرفته و بهآرامی بالای سر برده و پایین بیاورید. در مراحل بعد میتوان چوب را به راست و چپ و پشت سر برد.اگر نرمش های کششی نتوانند بهبودی قابل قبولی در دامنه حرکتی مفصل شانه ایجاد کنند مانیپولاسیون شانه زیر بیهوشی ممکن است کمککننده باشد. در این روش درمانی پزشک معالج شانه بیمار را در اتاق عمل و بعد از بیهوش کردن بیمار، در تمام جهات با فشار حرکت میدهد. این کار موجب میشود تا چسبندگیهایی که در کپسول مفصلی شانه ایجادشده آزاد شوند و حرکت شانه بهتر شود.
درمان جراحی :
آرتروسکوپی شانه :
در این روش، پزشک بخش جمع شده کپسول مفصلی را برش میدهد. این عمل با استفاده از ابزارهای متعددی که از طریق یک برش کوچک انجام میشود.
در بسیاری از موارد ، دستکاری و آرتروسکوپی بهصورت ترکیبی برای به دست آوردن حداکثر نتیجه، استفاده میشوند. در اکثر بیماران نتایج بسیار خوبی با استفاده از این روشها به دست میآید.
pezeshkonline.ir
