در دکتر سلام بخوانید در باره پرستاری که می خواهد از یک بیمار لوسمی حاد مواظبت کند ، وقتی مریض در بیمارستان بستری میشود؛ در مورد بیماری چه مواردی راباید بداند
برای مثال سرفه های خشک ، تنگی نفس خفیف ،کاهش صداهای تنفسی ممکن است از علائم عفونت تنفسی باشند.
اما عفونت ممکن است در ابتدا توسط عکسبرداری از قفسه سینه مشاهده نشود.
فقدان نوتروفیل باعث به تاخیر افتادن پاسخ التهاب در برابر عفونت ریه شده و سبب تغییراتی در تصاویر عکسبرداری می شود.پلاکت ها به شدت پایین هستند لذا احتمال خونریزی زیاد است.
پرستار باید به نتایج تست های آزمایشی بیمار توجه دقیق داشته و آنها را کنترل نماید .
برگه های سیر بیماری به ویژه در شمارش WBC ، ANC ،هماتوکریت ، پلاکت ها و سطح کرانیتین بسیار اهمیت دارند.
آزمون های کبدی و سطح الکترولیت ها را می توان در روی برگه های سیر بیماری پیدا کرد.
نتایج کشت ها باید به سرعت گزارش شود تا داروهای ضد میکروبی به موقع شروع یا هماهنگ گردد.
تشخیص های پرستاری
بر اساس بررسی های به عمل آمده مهم ترین تشخیص ها در بیمار مبتلا به لوسمی حاد ممکن است شامل موارد زیر باشد:
· خطر عفونت و خونریزی
· خطر اختلال در تمامیت پوست در ارتباط با اثرات سمی شیمی درمانی ، تغییر در تغذیه و اختلال در تحرک
· بروز اختلال در جریان تبادل گازی
· اختلال در غشائ مخاطی ، متعاقب شیمی درمانی یا استفاده طولانی مدت دارو های ضد میکروبی
· عدم تعادل در تغذیه در رابطه با افزایش متابولیسم ، بی اشتهایی ،التهاب مخاط، درد و تهوع
· درد و ناراحتی در ارتباط با التهاب مخاط ، ارتشاح لکوسیت ها در بافت های سیستمیک ، تب و عفونت
· افزایش درجه حرارت ناشی از لیز تومور Tumor lysis و یا عفونت
· خستگی و عدم تحمل فعالیت به علت کمخونی و یا عفونت
· اختلال در فعالیت های فیزیکی ناشی از کم خونی و جداسازی محافظتی بیمار
· خطر افزایش حجم مایعات
· ابتلا به اسهال به علت بروز تغییراتی در فلور معده ای-روده ای و برهنه شدن مخاطی
· خطر کمبود حجم مایعات بدن در رابطه با اسهال ، خونریزی ، عفونت و افزایش سرعت متابولیسم
· اختلال در مراقبت از خود
· اضطراب
· اختلال در تصویر ذهنی از جسم خویشتن
· اندوه در ارتباط با از دست دادن نقش ها
· احتمال تضعیف روحیه معنوی
· کمبود اطلاعات در رابطه با فرایند بیماری ، درمان ، تدابیر در رابطه با عوارض و مراقبت از خود
مشکلات جانبی/عوارض احتمالی
بر اساس اطلاعات بدست آمده عوارض احتمالی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
· عفونت
· خونریزی
· اختلال در عملکرد کلیه
· سندروم لیزتومور
· کمبود تغذیه ای التهاب مخاط
· افسردگی
برنامه ریزی و اهداف
اهداف عمده برای بیمار ممکن است شامل برنامه ریزی برای عدم بروز عوارض و درد برای ایجاد راحتی و حفاظت ، تغذیه ، مراقبت از خود ، تحمل به فعالیت ، توانایی در سازگاری با تشخیص و پیش آگهی ، تصویر ذهنی مثبت از خود ، درک فرایند بیماری و درمان آن و عدم وجود عوارض می باشد.
اقدامات پرستاری در پیشگیری یا درمان عفونت و خونریزی
· در صورت امکان از مصرف آسپیرین یا دارو های حاوی آسپیرین یا داروهای دیگر بازدارنده عمل پلاکت ها اختناب شود.
· از تزریق داروها عضلانی خودداری گردد.
· از کاتتر های ماندنی داخل عروقی (Indwelling)استفاده نشود.
· از کنترل درجه حرارت از طریق رکتال و استفاده از شیاف ها و تنقیه خودداری شود.
· در صورت وجود یبوست از نرم کننده های مدفوع و ملین های خوراکی استفاده شود.
· در صورت انجام تزریقات وریدی از کوچک ترین سوزن استفاده شود.
· بعد از پایان تزریق به مدت 5 دقیقه برای توقف خونریزی فشار مسقیم وارد شود.
· عدم استفاده از جرم گیری و براق کردن دندان ها ، عدم مصرف دهان شویه های تجارتی توصیه شود.
· فقط از مسواک های نرم برای مراقبت از دهان استفاده کنند.
· در صورت خونریزی لثه ها و در شمار پلاکت کمتر از 10000 از مسواک های نرم و بجه گانه استفاده می شود.
· لبها با نرم کننده های محلول در آب هر 2 ساعت در طول بیداری چرب شود.
· در صورت امکان از ساکشن بیمار باید پرهیز کرد و در موارد ضروری فقط ساکشن ملایم انجام داد.
· از سرفه شدید و فین کردن محکم اجتناب شود.
· فقط از ریش تراشهای برقی استفاده گردد.
· در صورت نیاز از نرده کنار تخت محافظت شده استفاده شود.
· در هنگام حرکت و راه بردن ، مراقب افتادن بیمار باشید.
کنترل خونریزی
· از فشار مستقیم استفاده کنید(با کیسه شن در صورت لزوم)
· هنگام بروز خونریزی از بینی، بیمار را در وضعیت نشسته نگه داشته کیسه یخ را پشت گردن و یا به طور مستقیم روی بینی اش قرار دهید.
· در صورت لزوم از فراورده های خونی مثل پلاکت ، پلاسمای یخ زده تازه ، و سلول های قرمز متراکم استفاده شود.
درمان و التهاب مخاط (موکوزیت)
ضایعات ممکن است به دلیل شیمی درمانی و مصرف طولانی مدت آنتی بیوتیک رخ دهد.رعایت بهداشت دهان جهت کاهش باکتری ها در دهان ،حفظ رطوبت و ایجاد راحتی ضرورت دارد . استفاده از مسواک های نرم تا زمان نوتروپنی و شمارش پایین پلاکت توصیه می شود. استفاده از گلیسیرین و آبلیمو و شستشو دهنده های تجاری به علت داشتن گلیسیرین و الکل که خشک کننده شدید بافت هاست توصیه نمی شود. شستشو با آب ساده و یا نمک (یا استفاده از نمک و بیکینیک سودا) ولی در تمیز و مرطوب نگه داشتن مخاط دهان موثر هستند.به دلیل خطر زیاد مخمرها و یا عفونت های قارچی در دهان ، داروهای دیگر مثل آب و کلوروهگزیدین و یا قرص های مکیدنی کلوتریمازول تجویز می شود.
محلول کلروهگزیدین ممکن است سبب تغییر رنگ دندانها شود . برای کاهش عوارض در اطراف رکتوم و پرینه بسیار مهم است که بعد از هر بار اجابت مزاج اطراف مقعد کاملا تمیز گردد. به خانم ها توصیه می شود که تمیز کردن پرینه را باید از قسمت جلو به عقب انجام دهند.حمام نشیمنگاهی روش خوبی برای تمیز کردن این منطقه می باشد . بعد از شستشو این منطقه باید کاملا خشک گردد.تا خطر پوسته پوسته شدن و خراشیدگی کاهش یابد
بهبود وضعیت تغذیه
فرایند بیماری میزان نیاز های متابولیک را بالا برده و سبب افزایش نیازهای تغذیه ای وی می شود، خصوصا وقتی عفونت نیز به مشکلات اضافه گردد. تغذیه بیمار به علت وجود درد و التهاب مخاط ها کاهش می یابد . رعایت بهداشت دهان قبل و بعد از غذا باعث بهبود وضعیت شده و مصرف غذا بیشتر می شود. در صورت استفاده از بی حس کننده های دهان قبل از خوردن غذا باید به بیمار هشدار داد که غذایش را آرامتر مصرف کند تا از گرفتن زبان و مخاط دهان جلوگیری شود .
از دارو های ضد تهوع بعد از تکمیل برنامه شیمی درمانی می توان تجویز نمود.مصرف غذا به دفعات مکرر و به مقدار کم ، از نظر شکل به صورت نرم و از نظر درجه حرارت ملایم را بیماران بهتر تحمل می کنند . اجتناب از مصرف سبزیجات و میوه های خام و یا میوه های که پوست آنها قابل برداشتن نیست پیشنهاد می گردد.
کاهش درد و ناراحتی
تب عود کننده د لوسمی حاد بسیار معمول می باشد ، گاهی همراه با لرز و حتی بسیار شدید بوده که سبب بروز درد های مفصلی و عضلانی می شود . برای کاهش تب استامینوفن داده می شود اما مصرف آن سبب افزایش تعریق می گردد. خنک کردن با آب خنک مفید است ، ولی استفاده از اب سرد یا کیسه یخموثر نیست زیرا حرارت از عروق خونی منقبض شده نمی تواند انتقال داده شود . پوشش بیمار باید کم شده و ماساژ آرام پشت و شانه ها باعث افزایش راحتی بیمار می گردد.
کاهش خستگی و بهبود وضعیت
یکی از مشکلات شایع بیمار ، خستگی است.بیماران مبتلا به لوسمی حاد لازم است جهت جلوگیری از بروز تغییرات ناشی از بی حرکتی ، فعالیت فیزیکی و ورزشی داشته باشند. این فعالیت ساده می تواند ظرفیت حیاتی ریه ها و جریان خون بیمار را بهبود بخشد . فیزیوتراپی نیز مفید می باشد .
حفظ تعادل مایعات و الکترولیت ها
دوره های تب ، خونریزی و جابجایی شدید مایعات سبب تغییراتی در وضعیت مایعات می شوند . اسهال ، استفراغ و مصرف طولانی مدت بعضی از دارو های ضد میکروبی سبب نقصان شدید الکترولیت ها می گردد. میزان جذب و دفع باید به دقت اندازه گیری و توزین روزانه انجام می شود . بیمار باید از نظر علائم دهیدراتاسیون و افزلیش مایعات تحت نظر باشد .
بهبود مراقبت از خود
به دلیل اهمیت رعایت بهداشت در این بیماران در صورتی که بیمار قادر به انجام مراقبت از خود در امور بهداشتی نباشد پرستار باید به این امر مبادرت کند.
درمان اضطراب و اندوه
تشخیص لوسمی حاد واقا ترس آور است. تامین حمایت روحی و تصمیم گیری در مورد آینده نامعلوم کار بسیار مشکلی است . پرستار باید با بررسی آگاه شود بیمار باید به چه حد از طلاعات در مورد بیماری ، درمان ،عوارض احتمالی و … نیاز دارد.
ترخیص از بیمارستان می تواند اضطراب آور باشد.اگرچه اغلب بیماران از اینکه می توانند به منزل بروند بسیار خوشحال می شوند ، آنها در مواجهه با بعضی از عوارض احتمالی ، اعتماد بنفس خود را از دست داده اند .
ارتقا مراقبت در منزل
آموزش مراقبت از خود بیمار
بر اساس سطح علمی ، فرهنگی و میزان علاقه بیمار برنامه آموزشی تدوین می گردد. بکار گیری بعضی از ابزار ها و وسایل تزریقات وریدی را می توان به بیمار و خانواده ی وی آموزش داد .
اکثر بیماران در این مرحله مراقبت در منزل و تحت حمایت خانواده شان را انتخاب می کنند . هماهنگی خدمات مراقبت در منزل و آموزش بیماران می تواند اضطراب آنها در مورد تدابیر مراقبتی در منزل را کاهش دهد. در بیمار مبتلا به لوسمی حاد معمولا مرگ به دنبال عفونت یا خونریزی رخ می دهد . خانواده بیماران نیاز به آگاهی در مورد عوارض این بیماری را دارند.
ارزشیابی
1. علائمی دال بر وجود عفونت را نشان نمی دهد.
2. علائمی دال بر وجود خونریزی وجود ندارد .
3. مخاط دهان سالم می باشد .
4. به سطح مطلوبی از اصول تغذیه توجه می نماید.
5. درد و ناراحتی کمتری را گزارش می کند .
6. تعادل آب و الکترولیت ها را حفظ می کند .
7. در مراقبت از خود شرکت فعال دارد.
8. با اضطراب و اندوه خود سازگار می باشد.
9. از بروز عوارض اجتناب می کند .
