گلوکوزامین یک ماده طبیعی است که در اطراف استخوان که نقش مهمی در غضروف سازی دارد.
گلوکوزامین یک ماده طبیعی است که در مایع اطراف مفاصل یافت می‌شود. این ماده به طور طبیعی در استخوان حیوانات، مغز استخوان، صدف و قارچ موجود است. گلوکوزامین نقش بسیار مهمی در ساخت و ساز غضروف‌ها بازی می‌کند و معمولا به عنوان یک مکمل برای افرادی به کار می‌رود که از آرتریت ، به خصوص آرتروز رنج می‌برند. گلوکوزامین به خصوص گلوکوزامین سولفات، از پوسته سخت‌پوستان برداشته می‌شود و در مکمل‌های غذایی قرار می‌گیرد. این ماده را می‌توان در آزمایشگاه نیز تولید کرد.
گلوکوزامین چیست؟
گلوکوزامین در اشکال مختلفی موجود است. این اشکال عبارت است از:
- گلوکوزامین سولفات
- گلوکوزامین هیدروکلراید
- N- استیل گلوکوزامین
اگرچه این سه ماده شبیه هم هستند، اما اثرات یکسانی بر روی بدن نخواهند داشت. بیشتر مطالعات انجام شده که پتانسیل این مواد بر روی سلامتی بدن را آزمایش کرده‌اند بر روی گلوکوزامین سولفات تمرکز داشته‌اند.مکمل‌های غذایی حاوی گلوکوزامین معمولا شامل مواد دیگری همچون کندرویتین سولفات ، MSM یا غضروف کوسه هستند. اگرچه برخی از افراد بر این باورند که این ترکیبات می‌تواند برایشان مفید باشد اما شواهد علمی برای تایید این موضوع وجود ندارد. موسسه ملی سلامت(NIH) اضافه می‌کند که کرم‌های پوست حاوی گلوکوزامین برای درد مفاصل می‌تواند مفید باشد زیرا مواد دیگری در آن وجود دارد که خاصیت تسکین دهندگی دارند. شواهدی وجود ندارد که نشان دهد گلوکوزامین از طریق پوست قابل جذب است. موسسه ملی سلامت همچنین بیان می‌کند که برخی از محصولات حاوی گلوکوزامین سولفات ، حاوی موادی که بر روی برچسبشان نوشته شده است نیستند. ازمایش‌های انجام شده نشان می‌دهد که این محصولات محتوای گلوکوزامین ۰ تا ۱۰۰ درصد را دارند. در ازمایش‌های دیگر( زمانی که برچسب محصول ادعا می‌کرد حاوی گلوکوزامین هدیروکلراید است) مشخص شد که این محصول حاوی گلوکوزامین سولفات است.
چرا افراد از مکمل‌های گلوکوزامین استفاده می‌کنند؟
بر اساس مرکز ملی درمان‌های جایگزین و مکمل، مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که ۱۷.۷ درصد از بزرگسالان در آمریکا، نوعی مکمل های غذایی را مصرف می‌کنند. از میان این افراد، ۱۹.۹ درصد از مکمل‌های گلوکوزامین استفاده می‌کنند. مکمل‌های حاوی گلوکوزامین، یکی از موارد رایجی است که توسط افراد مبتلا به آرتروز ، بیماری التهابی روده (IBD) و کولیت اولسراتیو مصرف می‌شود.
آرتروز:
مطالعات علمی مختلف نشان می‌دهد که مکمل‌های حاوی گلوکوزامین ممکن است به بیمارانی که مبتلا به آرتروز هستند کمک کند. مطالعات همچنین دریافته است که گلوکوزامین به درستی می‌تواند:
- دردهای مرتبط با آرتروز را کاهش دهد.
- عملکرد بیمارانی که درد بالایی در زانو یا باسن خود دارند را بهبود ببخشد.
- سفتی را کاهش دهد
- التهاب مفاصل را کاهش دهد
- بعد از سه ماه مصرف و قطع آن، تسکین مداومی برای بیمار تامین کند.
با اینحال، مطالعات مختلف نشان می‌دهد که گلوکوزامین به همراه کندرویتین سولفات کمک قابل توجهی به تسکین دردهای آرتروز فراهم نمی‌کند. با این وجود در میان چد تن از بیماران مطالعه شده در این تحقیق، افرادی که درد متوسط تا شدید داشتند، تسکین قابل توجهی از این مواد به دست آورده اند.
در سال ۲۰۰۸، محققان مطالعه ۲ ساله ای را در آمریکا انجام دادند. نتایج نشان می‌دهد که گلوکوزامین و کندرویتین سولفات( همراه یکدیگر یا به تنهایی) در کاهش روند تخریب غضروف در ارتروز زانو نتایج بهتری نسبت به پلاسیبو نداشته است. با اینحال، افرادی که از روش پلاسیبو استفاده کرده اند روند تخریب و از دست دادن غضروف کمتری را تجربه می‌کنند. بیشتر مطالعات نشان می‌دهد که اگر مبتلا به آرتروز هستید و نشانه‌های شما متوسط تا شدید است، مصرف گلوکوزامین یا ترکیب گلوکوزامین به همراه کندرویتین سولفات می‌تواند مفید باشد در غیر اینصورت این ماده بهتر از پلاسیبو نخواهد بود.
مولتیپل اسکلروزیس:
دانشمندان در دانشگاه کالفیرنیا دریافتند که مکمل‌های حاوی N- استیل گلوکوزامین پاسخ خود ایمنی مخرب که در این بیماری رخ می‌دهد را سرکوب می‌کند. محققان توضیح می‌دهند که N- استیل گلوکوزامین از رشد و عملکرد سلول‌های T غیر طبیعی جلوگیری می‌کند. دکتر Demetriouدر این باره می‌گوید: این مکمل مبتنی بر شکر، نقص ژنتیکی را اصلاح می‌کند که باعث تحریک سلول‌ها برای حمله به بدن می‌شود. همین امر باعث شده است که این رویکرد برای درمان بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس مفید باشد. این محققان از موش‌های آزمایشگاهی مبتلا به بیماری شبیه MS استفاده کردند. دانشمندان دریافتند زمانی که موش‌هایی با ضعف در پاها از N- استیل گلوکوزامین استفاده می‌کردند، رشد و عملکرد سلول‌های غیر طبیعی T متوقف می‌شد. یک تیم تحقیقاتی از دانشکده پزشکی جفرسون دریافتند که گلوکوزامین می‌تواند نشانه‌های MS را به تاخیر بیندازد. آن‌ها دریافتند که این ماده می‌تواند توانایی موش برای حرکت و پیاده روی را بهبود ببخشد.
گلوکوزامین برای شرایط و بیماری‌های دیگری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. با اینحال، مطالعات مختلف نشان می‌دهد که این ماده برای درمان برخی از بیماری‌ها مفید نیست و حتی می‌تواند شرایط را بدتر کند. از لیست پایین تنها موردی که مطالعه مثبت در مورد نتایج حاصل از گلوکوزامین وجود دارد ،درمان مشکلات مفصل گیجگاهی است:
- اسیب‌های ورزشی: بر اساس مطالعات انجام شده، تا به امروز هیچ شواهدی برای حمایت یا رد اثر این ماده در اسیب‌های ورشی وجود ندارد.
- کمر درد مزمن: مطالعه منتشر شده در BMJ نشان می‌دهد که مزایای گلوکوزامین برای کاهش کمر درد به خاطر کیفیت پایین مطالعات موجود، قابل اثبات نیست.
- مشکلات مفصل گیجگاهی: مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که گلوکوزامین و ایبوپروفن سطح درد در بیماران مبتلا به مشکلات مفصل گیجگاهی را کاهش می‌دهد. در زیرگروه مطالعه شده ، گلوکوزامین تاثیر بسیار بزرگی بر روی کاهش درد تولید شده در طول عملکرد و فعالیت های مختلف داشته است.
- نارسایی سیاهرگی: مطالعه علمی در مورد توصیه یا رد مصرف گلوکوزامین برای نارسایی سیاهرگی وجود ندارد.
- آلرژی: اگرچه بیشتر افراد برای جلوگیری ازآلرژی از گلوکوزامین استفاده می‌کنند اما مطالعات مختلف در مورد واکنش‌های آلرژیک احتمالی آن برای برخی از افراد به خصوص افرادی که به سخت پوستان حساسیت دارند هشدار داده است. مایوکلینیک هشدار داده است که گلوکوزامین ساخته شده از سخت پوستان،می‌تواند برای برخی از افراد حساسیت زا باشد.
- اسم: در حقیقت مطالعات انجام شده هشدار داده است که مصرف گلوکوزامین باید در بیماران مبتلا به اسم با احتیاط مصرف شود.
نگرانی‌های ایمنی:
بر اساس مطالعه موسسه ملی سلامت، گلوکوزامین اگر به درستی مصرف شود برای بزرگسالان بی خطر خواهد بود. NIH می‌افزاید که برخی از عوارض جانبی خفیف که شامل موارد زیر است ممکن است بعد از مصرف گلوکوزامین ایجاد گردد:
- خواب آلودگی
- واکنش‌های پوستی
- سردرد
بارداری و شیردهی: هیچ کس در مورد امن بودن یا نبودن این ماده در زنان باردار یا شیرده اطلاعی ندارد. تا به امروز، مطالعات علمی انجام شده نتایج یکسانی به دست نیاورده است. به همین خاطر توصیه می‌شود زنان در طول دوران بارداری یا شیردهی از گلوکوزامین استفاده نکنند.
آسم: مجلات پزشکی متعدد هشدار داده اند که گلوکوزامین ممکن است باعث ایجاد حملات آسم در این افراد شود. گزارشی آسم را به مصرف گلوکوزامین مرتبط دانسته است.
دیابت: برخی از مطالعات اولیه نشان می‌دهد که گلوکوزامین می‌تواند سطح گلوکز خون را در افراد مبتلا به دیابت بالا ببرد. برخی از مطالعات نیز نتیجه معکوسی داشته است. این موضوع نشان می‌دهد که گلوکوزامین به احتمال زیاد بر روی سطح قند خون در بیماران دیابتی تاثیر ندارد.
حساسیت به صدف: برخی از محصولات حاوی گلوکوزامین از پوسته صدف ساخته می‌شوند. افرادی که به صدف حساسیت دارند باید در مورد مصرف آن محتاط باشند. با اینحال موسسه ملی سلامت معتقد است که واکنش‌های آلرژیک بعد از مصرف گلوکوزامین در این افراد مشاهده نشده است.
