به گزارش دکتر سلام یکی از محققان دانشگاه شهید چمران اهواز در پایان نامه ی دکترای خود به ترکیبات جدیدی دست پیدا کرده که مدعی است موجب درمان سرطان و ام اس می شود، این اولین پایان‌نامه دکترای ژنتیک مولکولی دانشگاه شهید چمران اهواز می باشد.
این پایان نامه با عنوان غربالگری و آنالیز ژن‌های کدکننده غده سمی عقرب ایرانی ادونتوبوتوس دوریه از طریق ساخت کتابخانه “cDNA” با ثبت 52 ژن جدید در بانک داده‌های ژنتیکی عقرب‌های جهان و شناسایی ترکیبات جدید در درمان بیماری‌هایی مانند سرطان و ام اس،دفاع شد.
مریم نادری سورکی اولین دانش‌آموخته دکترای ژنتیک مولکولی دانشگاه شهید چمران اهواز، در خصوص نتایج این طرح در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این که راهنمایی این پایان‌نامه را دکتر حمید گله‌داری و دکتر امیر جلالی بر عهده داشتند، اظهار کرد: زهر عقرب‌ها مخلوطی از مولکول‌های زیستی از جمله سموم اختصاصی است که کاربردهای پزشکی و فیزیولوژیکی در زمینه درمان بیماری‌ها و طراحی بیومارکرهای زیستی دارند.
وی افزود: “ادونتوبوتوس دوریه” از خانواده بوتیده، یکی از خطرناک‌ترین عقرب‌های ایران است که از سال 2005 مورد توجه قرار گرفته است؛ در این پایان‌نامه برای اولین بار کتابخانه “cDNA” را از غده زهری این عقرب ایرانی با هدف شناسایی انواع رونوشت‌های آن ساختیم. سپس هر کدام از توالی‌های بیانی کتابخانه را برای شناسایی ماهیت پپتید تولیدی توسط آن‌ها، مورد ارزیابی‌های بیوانفورماتیک قرار دادیم.
این دکترای ژنتیک دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به نتایج بررسی‌ها تصریح کرد: مشخص شد که سموم بیشترین رونوشت‌های بیانی (42 درصد) را نسبت به دیگر ترکیبات زهری دارند؛ با استفاده از این روش ترکیبات عمده غده زهری شناسایی و پپتیدهای جدیدی کشف شد که برخی از این پپتیدها کاندیدی برای داروهای درمانی هستند.
نادری سورکی هدف از اجرای این طرح را شناسایی ژن‌های کدکننده برخی ترکیبات غده زهری عقرب و در وهله دوم فراهم کردن یک چارچوب برای تولید انبوه بعضی از پپتیدهای غده زهری عنوان کرد و ادامه داد: در این طرح با بیان این ژن‌ها به‌دنبال این بودیم که بتوانیم آن‌ها را به تولید انبوه برسانیم. در این پروژه 6 ترکیب آنتی‌میکروبی جدید نیز شناسایی شد که کاندیدهای مناسبی در صنعت تولید داروهای ضدمیکروبی برای جایگزینی با آنتی‌بیوتیک‌های فعالی هستند.
وی خاطرنشان کرد: در این پروژه برای اولین بار گزارش کاملی به همراه یافته‌های جدید از یک عقرب ایرانی ارائه دادیم و یک سم مؤثر بر کانال‌های سدیمی و همچنین یک پپتید سلولی دخیل در نقل و انتقالات آهن را در عقرب کشف کردیم؛ در نهایت ترکیب مولکولی زهر عقرب ادونتوبوتوس دوریه با ساخت کتابخانه cDNA از غده زهری آن شناسایی و با فراهم کردن چارچوبی برای بیان پپتیدهای زهری شناسایی شده، زمینه‌ای مهم برای پژوهش‌های آتی به‌خصوص تحقیقات هدفمند بالینی فراهم شد.
این دانش‌آموخته دکتری ژنتیک دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به دیگر دستاوردهای این پایان‌نامه، تصریح کرد: موفق شدیم 52 ژن جدید را در بانک داده‌های ژنتیکی جهان در رده عقرب‌ها به نام دانشگاه شهید چمران اهواز به ثبت برسانیم؛ همچنین بسیاری از ترکیبات مؤثر در درمان بیماری‌هایی مانند سرطان، بیماری‌های نورولوژیک و ام‌اس را نیز توانستیم شناسایی کنیم.
این محقق ژنتیک با بیان اینکه این نتایج باید هم در حوزه بالینی و هم تحقیقات بیولوژیک آزمایش و بررسی‌ها ادامه یابد، تصریح کرد: ما فقط شناسایی این ژن‌ها را انجام دادیم اما گستره وسیعی برای ادامه کار و مشخص شدن اثر این ترکیبات در حوزه‌های مختلف درمانی وجود دارد.
نادری سورکی افزود: همچنین در این پایان‌نامه موفق شدیم دو ترکیب جدید در دنیا در میان تمام گونه‌های عقرب شناسایی کنیم که تاکنون در هیچ‌کدام از عقرب‌های دنیا شناسایی نشده بود.
نتایج این تحقیقات در شماره 120 مجله Toxicon صفحات 66 تا 79 با عنوانFirst venom gland transcriptomic analysis of Iranian yellow scorpion “Odonthubuthus doriae” with some new findings به چاپ رسیده است. همچنین از این تحقیقات تاکنون پنج مقاله در کنفرانس‌های بین‌المللی ارائه و چهار مقاله نیز در ژورنال‌های بین‌المللی پذیرفته شده و در دست چاپ است. سه مقاله دیگر از نتایج تحقیقات این پروژه نیز در مرحله داوری برای چاپ در مجلات بین‌المللی قرار دارد.
دکتر علی‌محمد فروغ‌مند و دکتر محمد شفیعی داوری اول و دوم این پایان‌نامه را بر عهده داشتند؛ این پایان‌نامه با نمره 20 در دانشگاه شهید چمران اهواز دفاع شد.
منبع: ایسنا
