آپراکسی گفتاری کودک، از علت تا درمان (بخش اول)

کودکان معمولا در گفتار با مشکل مواجه هستند و نمیتوانند آنطورکه باید بعضی کلامات را ادا کنند؛ که این موضوع طبیعیست و بعد از مدتی با حرف زدن و شنیدن طرز صحیح کلمات این ضعف گفتاری رفع میشود. ولی گاهی اوقات کودک در حرف زدن مشکل دارد و بعد از تلاش فراوان برای گفتن یک جمله؛ فریاد میزند و از خود صداهای ناهنجاری در می آورد. اگر کودک شما چنین وضعیت مشابه ای را تحمل میکند؛ باید بگویم او مشکوک به آپراکسی گفتاری میباشد. در ادامه با ما همراه باشید تا طی دو بخش متفاوت زیر و بم این بیماری را به شما نشان دهیم.

آپراکسی گفتاری در کودکان (CAS) چیست؟

بیماری آپراکسی گفتاری در کودکان، که با عنوان CAS شناخته شده است، یک اختلال بسیار معمول بوده که کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد. کودک مبتلا به این بیماری شرایط لازم برای صحبت کردن را ندارد و برای گفتگوی روان مشکلاتی داشته و سخن گفتن به صورت عادی برایشان دشوار می باشد.
برای این که اینگونه کودکان قادر به صحبت کردن درست باشند، مغز آن ها نیاز به یک برنامه ریزی دقیق داشته و عضلاتی که در هنگام سخن گفتن فعالیت می کنند، مانند لب ها، زبان و فک کودک، نیاز به حرکت های منظم و هماهنگ با مغز کودک دارند. همچنین، کودکان مبتلا به آپراکسی گفتاری برای تصمیم گیری در سرعت حرف زدن و ریتم بیان کلمات با مشکل روبرو می باشند، چون تمام ارگان های وابسته باید با هم و هماهنگ کار کنند تا کودک شما اجرای درستی در ادا کردن کلمات داشته باشد. برای این کار می توان از حرف زدن او با تلفن و یا موبایل کمک گرفت.
هنگامی که کودک مبتلا به آپراکسی دوران کودکی صحبت می کند، مغز او نمی تواند با حرکات عضلات لب ها فک و زبان هماهنگ باشد و از سخن گفتن درست اطمینان حاصل کند. در این مورد، مغز کودک قادر به ارسال سیگنال های درست به اندام های فعال در صحبت کردن در زمان مناسب نخواهد بود. این بدان معنی است که کودک دیر و دشوار شروع به سخن گفتن در زمان مناسب می کند، که برای حل این مشکل می توان کودک خود را وادار کرد تا با صحبت کردن مکرر، حرف زدن زیاد با موبایل و گفتاردرمانی، خود را کمک کند. هنگامی که کودک شما مبتلا به مشکل CAS است، به این معنا نیست که عضلات گفتاری فعال او ضعیف می باشند، بلکه به این معناست که مغزکودک شما نمی تواند به طور مستقیم عضلات مورد نیاز برای انجام این کار را هدایت کند.
بیماری آپراکسی دوران کودکی در اصل یک بیماری عصبی محسوب می شود. در اغلب موارد، این بیماری مادرزادی است. کودکی که مبتلا به آپراکسی دوران کودکی می باشد، درک بسیار بالاتری از کلمات و گفتار را دارد، اما قادر نیست آن ها را به صورت منسجم بیان کند.

چه عواملی باعث بروز بیماری آپراکسی گفتاری در کودکان می شود؟

یکی از اولین چیزهایی که شما باید به عنوان یک پدر و مادر به یاد داشته باشید این است که هر اشتباهی می تواند باعث بروز آپراکسی گفتاری در فرزند شما شود. چقدر شما به کودک خود به عنوان یک نوزاد صحبت کرده و یا چه مقدار شما سعی می کنید به او در مورد گفتار و حرف زدن با موبایل آموزش دهید؟
در حال حاضر، اطلاعات پزشکی کافی برای توضیح آپراکسی دوران کودکی و علل گفتا رهای نادرست درکودکان وجود ندارد. برخی از کارشناسان بر این باورند که این مسائل مربوط به فعالیت ضعیف سیگنال های بین مغز و عضلات مختلف می باشد که فرزند شما با استفاده از آن ها به درستی صحبت می کند. در اینجا سه دلیل اصلی که می تواند باعث بروز بیماری آپراکسی گفتاری در کودکان شود، آورده شده است، که عبارتند از:

1. اختلالات عصبی و شناختی در کودک:

• عفونت، بیماری یا آسیب رسیدن به مغز ممکن است باعث بروز CAS در کودکان شود. این بیماری می تواند قبل یا بعد از تولد کودک اتفاق بیافتد.
• گاهی اوقات، هم این بیماری می تواند نتیجه یک اختلال یا نقص در زمانی باشد که هنوز نوزاد به دنیا نیامده و در رحم مادر در حال رشد بوده، باشد.
• بیماری آپراکسی که در دوران کودکی باعث آسیب عصبی در کودک می شود و می تواند مشکلاتی را در سخن گفتن کودک شما ایجاد کند، به وسیله ی اسکن و یا MRI از مغز تشخیص داده شود.

2. اختلالات تکاملی کودک در اجتماعات عصبی:

• آپراکسی گفتاری در فرزند شما گاهی اوقات می تواند یک علامت ثانویه ی پزشکی برای درمان بیماری دیگری در کودک باشد.
• اگر یک اختلال ژنتیکی و یا اختلالی در سوخت و ساز بدن فرزند شما وجود نداشته نباشد، در برخی موارد، آپراکسی گفتاری در کودک می تواند نتیجه یک اختلال در میتوکندری سلول های عصبی باشد.
• خطر ابتلا به بیماری CAS در کودکان مبتلا به سندرم velocardiofacial و galactosemia بالاتر است.

3. اختلال ایدیوپاتیک گفتاری در کودک:

• اختلال ایدیوپاتیک گفتاری یک نوع بیماری است که منشاء شناخته شده ای ندارد.
• در این بیماری، کودک شما ناهنجاری های عصبی قابل توجهی دارد و یا سیستم عصبی کاملی در او موجود نیست.

نشانه های بیماری آپراکسی گفتاری در کودک چیست؟

همه ی کودکان مبتلا به بیماری آپراکسی گفتاری علائم مشابهی از خود نشان نمی دهند. این علائم ممکن است با توجه به افزایش سن و همچنین، شدت بیماری هر کودک متفاوت باشد. در اینجا برخی از رایج ترین علائم گفتاری که در کودکان مبتلا به بیماری آپراکسی گفتاری وجود دارد، بررسی خواهند شد:

نشانه های آپراکسی گفتاری در کودکان بسیار کوچک:

• کودکان مبتلا به بیماری آپراکسی گفتاری قادر نخواهند بود که هر سوالی را به راحتی پاسخ دهند، و اگر هم بتوانند پاسخ دهند، با کلماتب نامفهوم جواب خواهند داد.
• کودکان مبتلا به بیماری آپراکسی گفتاری دیرتر نسبت به دیگر کودکان هم سن و سال خود زبان باز می کنند، حتی زمانی که آن ها شروع به حرف زدن کردند، برخی کلمات را برای اولین بار نمی توانند درست تلفظ نمایند، و حتی در برخی موارد درجواب دادن به برخی از سوالات بسیار مهم و یا عمومی هم ممکن است خود را گم کنند.
• این گونه کودکان تنها قادر به پاسخ دادن تعداد بسیار کمی از سوالات بوده و تلفظ حروف صدادار و صامت در آن ها متفاوت خواهد بود.
• این کودکان ممکن است در هنگام حرف زدن، بین کلمات مختلف یک فاصله طولانی به وجود آورند، در حالی که کودک تلاش خود را برای گفتن تمام کلمات می کند. کودک شما در این شرایط ممکن است تمام سعی خود را بکند تا به نحوه احسن همان گونه که فکر می کند، حرف بزند، اما در نهایت او قادر به انجام آن نخواهد بود. برای چنین کودکانی ترکیب صداهای مختلف و تبدیل آن ها به یک کلمه مناسب بسیار دشوار خواهد بود.
• برای جبران این مشکل که او نمی تواند کلمات را پشت سر هم ادا کند، احتمالا کودک شما با سعی زیاد بخواهد این شکاف های ایجاد شده را پر کند. برای همین از خود صداهای زیاد و بی مفهومی را در می آورد. معمولا اکثر نوزادان ممکن است این کارها را زمانی که آن ها در حال یادگیری صحبت کردن هستند انجام دهند. با این حال، کودکان مبتلا به بیماری آپراکسی گفتاری کمی بیشتر از حد معمول، سر و صدا ایجاد می کنند که بسیار آشکار است. همچنین، این کودکان از هیچ تلاشی برای سعی در یادگیری و استفاده ی درست از صداها و کلمات دریغ نمی کنند. بنابراین، اگر شما به عنوان یک پدر و مادر، چنین نشانه هایی را در فرزند خود مشاهده کردید، در این صورت مشورت با پزشک متخصص و استفاده از یک نسخه ی آسان و توصیه شده ی او، طی کردن راه درمان این مشکل را آسان خواهد بود.
• لازم است بدانید که یک کودک مبتلا به بیماری آپراکسی دوران کودکی ممکن است مشکلاتی هم در غذا خوردن داشته باشد.

نشانه های آپراکسی گفتاری در کودکان بزرگتر:

• کودکان مبتلا به بیماری آپراکسی گفتاری اشتباهات آوایی را از خود نشان می دهند، که با توجه به سن و سال آن ها ناسازگار است.
• اگر فرزند شما از بیماری آپراکسی گفتاری رنج می برد، بدانید که توانایی سخن گفتن و درک بالایی دارد، اما زبان و مغز او باهم مطابقت ندارد.
• اگر فرزند شما مبتلا به این بیماری باشد در سخن گفتن، تقلید صدا و همچنین در پاسخ دادن به سوالات دچار مشکل خواهد شد، اما هنگامی که او از طریق گوش دادن به دیگران، برخی صداها را از خود در می آورد، این صداها بسیار واضح تر از آنچه که او خود به خود و بدون تقلید از دیگران تولید می کند، خواهد بود.
• کودک شما می تواند با سعی و تلاش، لب ها، فک، و زبان خود با هم برای هماهنگ کرده و در تولید صداهای مورد نظرش موفق باشد.
• ممکن است امتحان کردن و گفتن کلمات کوتاه تر و یاعبارت هایی که خیلی طولانی نیستند، برای این گونه کودکان راحت تر باشد.
• به یاد داشته باشید، هر بارکه فرزند بیمار شما مضطرب یا ناراحت باشد، مشکلات بیشتری برای تولید صداها یا گفتن تعداد زیادی از کلمات پیدا خواهد کرد.
• ممکن است بعضی از کسانی که کودکشان با این بیماری دست و پنجه نرم می کند، با توانایی های کودک خود آشنا نباشند و ندانند که او قادر به درک و گفتن بعضی سخنان در همه جا نیست، و یا ممکن است فقط بخشی از آن سخنان را درک کند.
• همچنین کودکان مبتلا به آپراکسی گفتاری ممکن است در تلاش برای صحبت کردن در حد یک جمله، صداهای یکنواختی از خود در بیاورند، و یا ممکن است تنش و استرس بیشتری برای هجی کردن اشتباه کلمات داشته باشند، نتیجه همه ی این عوامل باعث می شود که او تلفظ کلمات را اشتباه بیان نمایند.
آیا به عنوان یک پدر و مادر می دانید که چه مشکلات بالقوه ی دیگری در ارتباط با بیماری آپراکسی گفتاری در کودکان وجود دارد؟
اگر فرزند شما از بیماری آپراکسی گفتاری در رنج و عذاب است، به احتمال زیاد شما علائم زیر را در او مشاهده خواهید کرد:
• کودک شما در یادگیری مهارت های گفتاری و زبانی تاخیر نشان خواهد داد.
• برای فرزند شما به یاد داشتن بعضی کلمات خاص دشوار خواهد بود. همچنین، بیشتر سفارش های شما را از یاد خواهد برد. به ویژه هنگامی که او تلاش می کند تا یک عبارت یا یک جمله را بیان کند، مشکلش زیاد خواهد شد. علاوه بر این ها، کودک شما همیشه در ابراز کردن جملات متوالی با چالش روبه رو خواهد شد.
• همچنین کودک بیمار شما برای همیشه در یادگیرهای حرکتی و هماهنگی اعضای بدن خود با همدیگر دچار مشکل خواهد شد.
• شما ممکن است متوجه علائم حساسیت که به عنوان یک بیماری شناخته می شود و یا حساسیت زیر پوستی در دهان کودک مبتلا به آپراکسی گفتاری خود شوید. در بیشتر موارد ممکن است این حساسیت ها، عوارض زیادی نداشته باشند، ولی این بچه ها برای انجام فعالیت های روزانه خود، مانند مسواک زدن دهان خود به طور منظم، مشکل پیدا کرده و انجام این کار برای آن ها دردناک خواهد بود، زیرا در این شرایط دهان کودک بسیار تحریک پذیر است. از سوی دیگر، اگر فرزند شما حساسیت هایی در دهان خود داشته باشد، ممکن است تمایل به خوردن غذاهای ترد و نرم از خود نشان دهد و متوجه طعم و مزه ی آنچه که می خورد، نشود.
• اگر فرزند شما بیماری آپراکسی گفتاری دارد، در یادگیری خواندن و نوشتن حتما دچار مشکلاتی خواهد بود و یا شاید حتی اصلا توانایی انجام این کارها را نداشته باشد.

اگر کودک پیش فعالی دارید خواندن با یک کودک پیش فعال چگونه رفتار کنیم؟ به شما کمک می کند.

تشخیص آپراکسی گفتاری در فرزند شما:

تا حالا هیچ گونه آزمایش خاصی که بتواند به پزشکان در تشخیص بیماری آپراکسی گفتاری کودکان کمک کند، وجود نداشته است. دکتر فرزندتان ممکن است با توجه به سن و سال او و جزئیاتی از وضعیت پزشکی کودک شما، شدت اختلالات در تعاملات اجتماعی او را تشخیص دهد. همچنین ممکن است پزشک فرزندتان مراحل زیر را برای تشخیص بیماری آپراکسی گفتاری در او به شما توصیه نماید:
• دکتر سعی خواهد کرد تا با حضور مشترک شما و فرزندتان، او را مجبور نماید تا به یک نقطه در شرایطی که نقاط زیادی در یک صفحه وجود دارد، نگاه کند.
• دکتر همچنین ممکن است برای بررسی توانایی گفتاری در کودک شما از کلماتی که به بسیار آسان تا آسان و کمی مشکل محدود شده اند، استفاده کند. همچنین، پزشک از چند کلمه که صدای مشابهی دارند، هم استفاده کرده و از کودک شما می خواهد تا آن ها را تکرار کند. این کار برای اندازه گیری شدت وضعیت بیماری فرزند شما لازم می باشد. به عنوان مثال پزشک فرزندتان می تواند یک گروه از کلمات مثل “بازی، شوخ و شوخی” را به کار ببرد .
• یک متخصص و آسیب شناس گفتاری کودکان ممکن است برای ارزیابی استعداد فرزند شما، از آنچه که او هجی می کند برای پاسخ دادن به سوالات او و همچنین برای اینکه بتواند در تولید صدا و درک آن با کودک شما تعامل ایجاد کند، استفاده نماید.
• پزشک حتی ممکن است بخواهد دهان، زبان و صورت کودک شما را بررسی کند. همه ی این ها به دکتر فرزندتان کمک خواهد کرد تا هرگونه مشکلی که در ساختار سخن گفتن عمومی و علائم مربوط به آپراکسی گفتاری در فرزندتان وجود داشته باشد را شناسایی کند.
• همچنین دکتر فرزندتان و متخصص گفتار درمانی می خواهند مطمئن شوند که آیا فرزند شما با توجه به شرایط پزشکی از بیماری های دیگری هم مانند مشکلات شنوایی رنج می برد.
• در بیشتر موارد، پزشکان و درمانگران قادر نیستند آپراکسی گفتاری دوران کودکی را قبل از اینکه فرزند شما به دو سالگی برسد، تشخیص دهند. به این دلیل که بسیاری از کودکان تا زمانی که به دو سالگی نرسیده اند، قادر به تولید صدا برای پاسخ دادن به سوالات و واکنش های شما نیستند و یا آن ها می گویند که کودکان خیلی کوچک نمی توانند بسیاری از کلمات را به درستی بشنوند. در برخی موارد حتی اگر شما به عنوان یک مادر احساس می کنید که ممکن است فرزند کوچکتان دچار بیماری آپراکسی گفتاری شده باشد، ممکن است اینگونه نباشد و مشکلی در شکل گرفتن و رشد کودک شما وجود داشته باشد و به این دلیل است که او کمی دیرتر از سایر کودکان شروع به صحبت کردن می کند.

درمان بیماری آپراکسی گفتاری در کودکان:

نوع درمان فرزند شما بستگی به سن و سال، شدت وضعیت بیماری او و عوامل دیگر دارد. در این مقاله چند تا از گزینه هایی که ممکن است دکتر فرزندتان برای درمان آپراکسی گفتاری در فرزند شما توصیه کند، آورده شده استف که عبارتند از:
• دکتر فرزندتان ممکن است توصیه کند که فرزند شما باید یک آسیب شناس گفتار و زبان را در هر هفته سه تا پنج بار ملاقات کند، تا با این روش، فرکانس صدای او را در جلسات بعدی کاهش دهد، چون پیشرفت فرزند شما بستگی به این کاهش ها دارد.
• در برخی موارد، آسیب شناس گفتار و زبان ممکن است بخواهد برای انجام دادن معاینات بیشتر از کودک بیمار شما، او در چند جلسه از درمان با تمام اعضای خانواده خود مانند پدر و مادر، خواهر و برادر و دیگر اعضای خانواده حضور یابد، که این کار کمک شایانی به تعامل بهتر با کودکی که از آپراکسی گفتاری رنج می برند، خواهد کرد.
• درمانگر ممکن است با آرامش تمام، چند بار از کودکتان بخواهد برای تمرین چگونگی تولید صدا به منظور پاسخ درست دادن به سوالات، کلمات را تلفظ کنید، و یا از او بخواهد تلفظ کردن را برای دفعات زیادی امتحان و تکرار نماید و با استفاده از این تکرار کلمات است که کمک خواهد شد تا فرزند شما بهترحرف بزند.
• به تدریج، درمانگر به فرزند شما خواهد آموخت که چگونه از ریتم یا ملودی های مختلف در سخن گفتن خود به طور منظم استفاده کند.
• فرزند شما طی مدت درمان، چگونگی تولید صدا برای پاسخ دادن به سوالات و تلفظ کلمات را یاد خواهد گرفت. پزشک ممکن است در این مدت از او بخواهد برای شروع، از چند روش حسی نیز استفاده نماید. به عنوان مثال، از کودکتان می خواهد در مقابل یک آینه ایستاده و یک کلمه را با صدای بلند چند بار تکرار کند، و یا با دقت به تماشای چهره و حرکات خودش برای پاسخ دادن به تمام سوالات بپردازد. همچنین از کودکتان بخواهد که با دست خودش، صورت و گلویش را برای توجه به حرکاتی که باعث می شود او یک کلمه خاصی را بگوید، لمس کند.
• برخی از درمانگران معتقدند که استفاده از زبان اشاره تا حد زیادی می تواند به کودکانی که مبتلا به آپراکسی گفتاری و یا بیماری CAS هستند، کمک کنند. آن ها احساس می کنند که این امر کمک ویژه ای به کودکی که دارای مشکلاتی در درک آنچه که دیگران از او می خواهند، هستند، خواهد کرد. در چنین حالتی، پزشک فرزند شما توصیه خواهد کرد که او حتما زبان اشاره را یاد بگیرد و با کمک این روش، اقدام به گفتن کلمات بکند. استفاده از رویکرد ترکیب دوگانه زبان اشاره و گفتاری برای برقراری ارتباط و سخن گفتن کودک شما بسیار مفید خواهد بود.
• در موارد بسیار شدیدتر، درمانگرکمک خانواده کودک بیمار را هم در نظر می گیرید و از دستگاه های الکترونیکی نیز استفاده می کند، تا بتواند برای تولید صداهایی با وضوح بیشتر به گونه ای که کودک آن ها را بهتر بشنود، کمک بگیرد. درمانگر از یک وسیله کمکی الکترونیکی، مانند کامپیوتر برای این کار استفاده می کند. چنین دستگاهی می تواند کودک را در تولید صداها مناسب برای پاسخ دادن به سوالاتی که برای او دشوار است، یاری نماید.
• همچنین بهتراست کودکتان را برای جلسه فردی درمان، پیش دکتر یا درمانگر گفتار و زبان ببرید و در جلسه ی بعدی به صورت گروهی، با اعضای خانواده، فرزند خود را همراهی کنید. این کار کمک خواهد کرد تا او فونتیک را بهتر درک کرده و احساس اعتماد به نفس بیشتری بکند. هنگامی که به نظر می رسد کودک شما برای پیشرفت آماده است، درمانگر توصیه می کند که او به یک جلسه گروهی بپیوندد و در آن جا با همه حرف بزند. اگر کودک شما نتوانست در جلسه ی گروهی و در جمع حرف بزند، دکتر یا درمانگر ممکن است او را به حالت قبل از درمان برگرداند و روش درمان را از اول شروع کند.
• دکتر و درمانگر فرزند شما ممکن است به خانواده تکالیفی با عنوان کمک به کودک در مقابله با این بیماری بدهند تا در چنین شرایطی فرزند شما بهتر عمل کند و شما می توانید اطمینان حاصل کنید که با اجرای همه ی دستورالعمل ها، گوش دادن به توصیه های پزشکی و کمک به کارکرد فرزند خود در خانه، نتیجه ی بهتری بگیرید.
پدر و مادر و همچنین اعضای خانواده ی کودکان مبتلا به بیماری CAS باید با عشق، سپری کردن زمان، و صبر و شکیبایی از کودک خود حمایت کنند. در حالی که بیماری CAS هیچ درمان خاصی ندارد، حمایت کردن فرزندان بیمار، کمک قابل توجهی به پیشرفت آن ها خواهد کرد.

اگر نمی دانید کودک شما مشکل آپراکسی گفتاری دارد یا نه، با خواندن آپراکسی گفتاری کودک، علل، علایم و درمان (بخش دوم) می توانید سریعا تشخیص داده و درمان را شروع کنید.