اعتیاد بر جنین زنان باردار آسیب های زیادی میگذارد خانم هایی که در این دوران مواد مخدر مصرف می کنند صاحب جنینی معتاد به همان مواد می شوند شرایط بد اقتصادی ،سوء تغذیه ،ضعف جسمانی و بی خانمانی از جمله مصائب زنان بادرا معتاد به مصرف مواد مخدر است آن ها ناگزیرند از متادون برای ترک اعتیاد خود کمک بگیررند.
«نوزادانی که مادرزاد معتادند.» این عبارت به ظاهر کوتاه دردی را در خود پنهان کرده است، چرا که جنین‌ها بدون حق انتخاب هم پای مادرانشان دود می‌شوند.
، سعید صفاتیان، کارشناس حوزه اعتیاد درباره مشکلات ترک اعتیاد زنان باردار در کمپ‌ها می‌گوید: مادران بارداری که مواد مخدر مصرف می‌کنند باید با دارو درمان شوند، اما از آنجا که کمپ‌ها سیستم درمان‌شان بدون دارو و همراه با گروه‌های همیار است، به درد مادران باردار نمی‌خورد. باید وزارت بهداشت و درمان در این زمینه ورود پیدا کند تا سیستم درمانی برای این افراد در کمپ‌ها طراحی شود.
سلامت مادر و جنین تا چه میزان با مصرف مواد مخدر در حین بارداری به خطر می‌افتد؟
مصرف مواد اعم از مخدر و روانگردان از ماه دوم بارداری در زنان باردار می‌تواند تاثیرات خود را بگذارد، به ویژه از زمانی که سیستم مغزی جنین در حال رشد و تکامل است. همچنین تاثیر مصرف مواد در زنان باردار متفاوت است و می‌تواند اثرات مخرب زیادی روی آنها بگذارد. این تاثیرات ناشی از نوع مواد و میزان مصرف آنهاست. در کل مصرف مواد روانگردان تاثیراتش بیشتر از مصرف مواد مخدر است. برای مثال تاثیر شیشه روی جنین خیلی بیشتر و خطرناک تر از تریاک است. تعداد مادران باردار و نوزادان معتاد زیاد است، اما آمار واقعی نیست، حتی مرگ و میر هم در این گروه وجود دارد، به ویژه برای مادرانی که از نظر جسمی ضعیف هستند یا مادرانی که بی خانمان هستند و در شرایط بد اقتصادی به سر می‌برند، چرا که تغذیه مناسب ندارند و نوزادانشان هم به طبع دچار سوء تغذیه می‌شوند، اما متاسفانه گزارشی در این مورد داده نمی‌شود و بررسی‌های لازم نیز صورت نمی‌گیرد.
با توجه به افزایش زنان معتاد و پیامدهای ناگوار اعتیاد در آنان، نوزادانی که معتاد متولد می‌شوند چه مشکلاتی دارند؟
اگر به طور کلی نگاه کنیم بحث سقط و نارسایی جنین مطرح است، یعنی وقتی نوزادان معتاد متولد می‌شوند علاوه بر مشکلات مغزی و ذهنی، اندام‌های حرکتی آنها کوتاه است و ضعف در عضلات و مفاصل شان دیده شده و گاهی نیز دچار معلولیت می‌شوند. نوزادان معتاد همچنین نارسایی تنفسی، قلبی، کلیوی و کبدی دارند و از مشکلات اضطراب و افسردگی رنج می‌برند. این در حالی است که چند سال بعد رفتارهای تهاجمی و اختلالات شخصیتی در آنها نمایان شده و به سمت انزوا کشیده می‌شوند. حتی حافظه کوتاه مدت و قضاوتشان نیز دچار اختلال می‌شود. نوزادانی که معتاد متولد می‌شوند علاوه بر مشکلات جسمی آمادگی و پذیرش این مساله را دارند که همیشه مصرف کننده مواد باقی بمانند. برای مثال اگر در طول سال ۱۰۰ زن معتاد ترک کرده در تهران فرزند به دنیا بیاورند، شاید بتوانیم نوزادانشان را درمان کنیم که مشکل جسمی نداشته باشند، اما این ۱۰۰ نوزاد پذیرش کامل دارند که ۱۰ سال دیگر به سمت مصرف مواد مخدر و روان گردان بروند.
با توجه به فرایند درمانی ترک اعتیاد، متادون در ترک اعتیاد زنان باردار چه نقشی دارد؟
زنان باردار معتاد برای ترک اعتیاد خود باید به وزارت بهداشت و درمان و سازمان بهزیستی مراجعه کنند. همچنین در بیمارستان‌های دولتی درمان اعتیاد زنان باردار صورت می‌گیرد، در حالی که اگر زنان باردار معتاد شرایط مالی خوبی داشته باشند، می‌توانند به مراکز خصوصی برای درمان مراجعه کنند. توصیه می‌کنم حتما زنان باردار معتاد برای درمان خود هر چه سریع‌تر اقدام کنند. منظور از درمان استفاده از داروی جایگزین است، یعنی زنان بارداری که مخدر مصرف می‌کنند، می‌توانند متادون را جایگزین کنند و نوزادان را به دنیا بیاورند. البته متادون برای زنانی که مصرف روانگردان دارند، استفاده نمی‌شود. در واقع مواد روان گردان درمان جایگزین ندارند. فرض کنید زنی مصرف کننده تریاک است و ماه سوم و چهارم بارداری برای درمان اعتیاد اقدام می‌کند، بنابراین وقتی مواد مخدر را کنار میگذارد، متادون را جایگزین آن می‌کند و بعد از مدتی این دارو نیز از او گرفته می‌شود، گرچه مصرف این دارو بی عارضه نیست، اما حداقل از مواد مخدر بی خطرتر است و از عوارض جسمی شدید جلوگیری می‌کند، حتی اگر عوارضی هم باشد محدود و قابل کنترل است. در نتیجه این شیوه درمانی می‌تواند مفید واقع شود.
زنان معتاد در حین بارداری نیاز به مراقبت ویژه دارند، با توجه به این موضوع پذیرش زنان معتاد باردار در کمپ‌ها با چه مشکلاتی همراه است؟
مادران بارداری که مواد مخدر مصرف می‌کنند باید با دارو درمان شوند، اما از آنجا که کمپ‌ها سیستم درمان شان بدون دارو و همراه با گروه‌های همیار است، به درد مادران باردار نمی‌خورد. باید وزارت بهداشت و درمان در این زمینه ورود پیدا کنند تا سیستم درمانی برای این افراد در کمپ‌ها طراحی شود. الان کمپی در تهران توسط جمعیت خیریه تولد دوباره راه افتاده است که باید وزارت بهداشت و درمان و سازمان بهزیستی از آن حمایت کنند تا سیستم درمانی داشته باشد، یعنی بیمارستان‌ها باید مراکز زنان و زایمان و مشاوره را در اختیار این سیستم‌ها قرار بدهند. برای مثال اگر زن بارداری در کمپ پذیرش شد و نیمه‌های شب حالش به هم خورد کمپ نمی‌تواند کاری برای او انجام دهد، چون هیچ مجوزی برای ارائه دارویی ندارد. در نتیجه باید پروتکل درمانی خاص زنان باردار در کمپ‌ها اجرا شود. ترک اعتیاد در زنان باردار به صورت سم‌زدایی است که این درمان تاثیرمدار و کوتاه‌مدت است، اما اگر اعتیاد شدت داشته باشد مجبوریم از درمان نگه‌دارنده استفاده کنیم و طول درمان را افزایش دهیم. علاوه بر این، سیستم‌های مشاوره و حمایتی اصل کارند. متاسفانه بسیاری از زنان باردار یا همسر ندارند و در خانواده‌های بدسرپرستند یا جزو معتادان متجاهرند و کسی آنان را همراهی نمی‌کند. بنابراین در فرایند درمان اعتیاد زنان باردار سیستم‌های حمایتی وزارت رفاه نقش بسزایی دارد. باید علاوه بر خدمات مشاوره و بیمه، مکانی برای نگهداری زنان باردار معتاد در نظر گرفته شود، وگرنه درمان سم‌زدایی یا نگه دارنده به تنهایی تاثیرگذار نیست. مشکلی که وجود دارد این است که درمان دارویی خاصی برای زنان باردار در کمپ‌ها نیست. این مساله هماهنگی لازم سازمان‌ها را می‌خواهد. باید به اعتیاد زنان باردار توجه ویژه داشت. وقتی اعلام می‌کنیم که اعتیاد در زنان رو به رشد است، به طبع وضعیت اعتیاد در زنان باردار هم بیشتر می‌شود.
از آنجا که زنان در پیشرفت یک جامعه تاثیرگذارند، به نظر شما چه راهکاری وجود دارد تا تعداد زنان باردار معتاد کاهش یابد؟
برای پیشگیری از اعتیاد در زنان باید به دختران در مدارس و دانشگاه‌ها آموزش داد تا با عوارض مواد و تاثیرات آن در بدن آشنا شوند. برای معتاد شدن ۳۰۰ علت وجود دارد که سیستم‌های دولتی وظیفه دارند این علل را به دختران آموزش بدهند. هر چه سطح آموزش بالاتر برود و اطلاع رسانی در این زمینه بیشتر باشد، افراد کمتر به سمت اعتیاد می‌روند. برای مثال اگر افراد بدانند که گل یا شیشه چه عوارضی دارند و اگر به دنبال لذت و کنجکاوی هستند باید به سمت کارهای دیگری جز اعتیاد بروند یا برای لاغری نیاز نیست که به سراغ روان گردان‌ها بروند، این مسائل در کاهش آمار اعتیاد تاثیرگذار است. تاثیر اعتیاد در زنان از لحاظ اجتماعی و اقتصادی بسیار بیشتر از مردان است. پس برای ترک آنها باید بیشتر تلاش کرد.
سلامت نیوز
