استرس داشتن نشانه های مختلفی دارد و گونه های متفاوتی نیز وجود دارد. برخی از افراد در هنگام استرس اقدام به کندن مو های خود می کنند. در صورتی که شما نیز با چنین مشکلی مواجه هستید ، این مقاله را تا پایان دنبال کنید.
بعضی عادت ها باعث کاهش اضطراب و نگرانی می شوند مانند ناخن جویدن و شکستن انگشتان. برخی افراد وقتی در شرایط روانی خاصی قرار می گیرند، سعی می کنند با این کارها اضطراب و نگرانی شان را کاهش دهند اما کندن مو یک رفتار نیست بلکه اختلالی به نام «تریکوتیلومانیا»ست…
تریکوتیلومانیا معادل فارسی ندارد ولی می توان آن را «وسواس کندن مو» نامید که افراد مبتلا به آن موهای خود را می کنند؛ حال چه موهای سر چه صورت و چه بدن و حتی ناحیه تناسلی!
احساس آرامش با تریکوتیلومانیا
فرد دچار تریکوتیلومانیا تنش و اضطراب دارد و احساس اجبار می کند که باید موهایش را بکند و وقتی با موهایش بازی می کند و آنها را می کند، احساس آرامش پیدا می کند. البته این احساس آرامش موقت است چون بعد از مدتی جای خود را به شرم، نگرانی و ناراحتی می دهد که چرا این کاررا انجام دادم؟ متاسفانه گاهی کندن مو باعث می شود برخی نقاط سر خالی از مو شود که ظاهر نازیبایی هم به وجود می آورد. معمولا افراد دچار اختلال وسواس کندن مو، این کار را مخفیانه انجام می دهند نه در حضور دیگران و اضطراب های محیطی مثل امتحان، مشکلات خانوادگی، محیطی، اقتصادی و… آن را تشدید می کنند.
تریکوتیلومانیا ۲ نوع است؛ یک نوع آن از دوران کودکی شروع می شود که معمولا زیاد اهمیتی ندارد و سریع تر هم بهبود می یابد و نوع دیگر آن که خیلی شایع است، در اواخر نوجوانی بروز می کند و در دخترها حدود ۱۰ برابر پسرها شیوع دارد. شاید علت اینکه می گویند این اختلال در مردها کمتر دیده می شود، این باشد که آنها کمتر به پزشک مراجعه و بیشتر مشکلشان را مخفی می کنند.
اول روان پزشک، بعد متخصص پوست
بیشتر افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا به متخصصان پوست مراجعه می کنند و مدت ها تحت درمان قرار می گیرند ولی چون مشکل چیز دیگری است، هیچ بهبودی در وضعیت آنها مشاهده نمی شود. معمولا در این موارد متخصص پوست متوجه مشکل می شود و این بیماران را به روان پزشک ارجاع می دهد. درواقع درمان این اختلال، روان پزشکی پوستی است؛ یعنی ابتدا بیمار باید به روان پزشک مراجعه کند و متخصص پوست هم برای بهتر شدن و رویش دوباره موها کمک می کند.
خوردن موها، انسداد روده ها
معمولا افراد دچار تریکوتیلومانیا علاوه بر این مشکل، دچار اختلال اضطرابی هستند یا شخصیت وسواسی دارند البته بعضی هم بدون اینکه اضطراب یا وسواس داشته باشند، موهایشان را می کنند. برخی مبتلایان به وسواس کندن مو، موهایشان را بعد از کندن، می خورند که ماندن این موها در دستگاه گوارش به مدت طولانی باعث مشکلاتی مثل انسداد روده هم می شود. حتی در مواردی کار به جراحی می کشد تا پزشک بتواند توده موی غیرقابل هضم را از دستگاه گوارش خارج کند. برخی بیماران هم بعد از کندن موها، آنها را جمع و پنهان می کنند تا کسی متوجه این کارشان نشود. بیشتر این افراد مخفیانه به روان پزشک مراجعه و مشکلشان را از خانواده شان مخفی می کنند اما این کار باعث می شود اضطراب، نگرانی و شرمشان افزایش پیدا کند و همین اضطراب و تنش، اختلال را تشدید می کند. البته اطرافیان چنین بیمارانی در صورت اطلاع یافتن از مشکل، نباید مدام به آنها تذکر دهند «موهایت را نَکَن» چون باعث می شود این کار را مخفیانه انجام دهند و اوضاع بدتر می شود.
درمان تریکوتیلومانیا
همان طور که گفتم، خیلی از بیماران دچار تریکوتیلومانیا را متخصصان پوست به روان پزشک ارجاع می دهند. برخی از آنها هم خودشان مراجعه می کنند. درمان این بیماران بیشتر اوقات درمانی مشترک است؛ گاهی درمان دارویی و گاهی درمان افسردگی نیاز است. علاوه بر این، حتما روان درمانی هم لازم است تا اضطراب و نگرانی بیمار بهبود یابد. روان پزشکان با رفتاردرمانی به بیماران دچار اختلال وسواس کندن مو یاد می دهند چگونه این عادت را ترک کنند.
این درمان های همراه هم تاثیر بسیار زیادی در رفع اختلال دارد. اما اگر کودک مبتلا به این اختلال باشد، معمولا آموزش به خانواده مبنی بر اینکه آن را جدی نگیرند و به آن اهمیت ندهند، آرامش دادن به کودک و آرام کردن فضا و محیط برای او بسیار کمک کننده است.
الو! موهایم را می کنم!
دختری جوان هستم که عادت کرده ام موهایم را مدام بکنم. به طوری که ناحیه ای از جلوی سرم کاملا خالی شده است. این کم شدن موها خیلی ناراحتم کرده ولی نمی توانم این عادت را ترک کنم و به محض اینکه از چیزی ناراحت یا دچار استرس می شوم، حتی گاهی وقتی مشکلی ندارم هم موهایم را می کنم. لطفا بگویید چه کنم؟
این خانم جوان باید بدانند درمان اختلال تریکوتیلومانیا ممکن است طولانی مدت باشد و حتی پس از مدتی بیماری عود کند. این ماهیت این بیماری است و نگران کننده نیست و باید اعتمادبه نفسشان را حفظ کنند. مراجعه به روان پزشک هم برایشان ضروری است. روان پزشک سعی می کند کمک کند بتوانند رفتارهایشان را کنترل کنند. مثلا ممکن است توصیه کند روسری سرشان کنند یا چیزی به ناحیه ای که مدام موهایش را می کنند، ببندند یا دستکش دست کنند و… تا این کار برایشان سخت تر شود.
یکی از تکنیک هایی که در این موارد به بیماران توصیه می شود، این است که مثلا اگر با دست راست موها را می کنند، سعی کنند این کار را حتما با دست چپ انجام دهند. چون هم این کار برایشان سخت تر می شود هم از حالت ناآگاهانه، به حالت آگاهانه درمی آید. یکی دیگر از روش ها، مشغول کردن دست ها با وسایلی مثل جاکلیدی، خودکار یا… است. درمان های شناختی هم به این منظور وجود دارد مثلا اینکه تعداد دفعاتی که موها را می کنند یادداشت کنند که روان پزشک اهداف خاصی را از آنها دنبال می کند.
مهم ترین فعالیتی که هم به این خانم و هم به تمام بیماران دچار تریکوتیلومانیا توصیه می شود، ورزش است زیرا تاثیر بسیاربسیار زیادی در کاهش این اختلال دارد.
