امروزه به علت نداشتن آمار صحیح و منتشر نشدن پژوهش های متعدد در حوزه ی روانشناسی و بیماری های روانی در کشور، موجب شده که هر روانشناس یا مرجعی به خود اجازه اظهار نظر را بدهد که متاسفانه بدون داشتن هیچ گونه منبع آماری دقیق اوضاع ایران را در این حوزه وخیم گزارش بدهند.
بااین‌حال مانند بسیاری از موضوعات دیگر، تناقض آمارهای جهانی با برخی از آمارهای مسوولین ایران نشان می‌دهد برای سیاست‌گذاری درست در این حوزه نیازمند انتشار پیمایش‌های ملی یا تصحیح آمارهای بین‌المللی در مورد ایران هستیم.
چندی پیش مدیرکل دفتر سلامت اجتماعی، روانی و اعتیاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفته بود: «ارتقای خدمات سلامت روان در سطح کشور نیازمند برپایی ۱۶ هزار دستگاه تخت روانپزشکی است. تعداد هشت هزار و ۱۴۰ تخت روانپزشکی عمدتاً دولتی تاکنون در سطح کشور ایجادشده و تنها طی پارسال هزار دستگاه تخت به این تعداد افزوده‌شده است. سرانه روانپزشک در ایران به ازای هر 30 هزار نفر یک پزشک متخصص است و بر اساس آخرین پیمایش میزان شیوع اختلالات روانی در کشور ۲۳.۶ درصد است که ۱۶ درصد آن اختلالات افسردگی و اضطراب است.»
آخرین پیمایش ملی و معتبر سلامت روان مردم ایران در سال‌های 89 و 90 انجام شد که طی آن مشخص گشت ۲۳.۶ افراد 15 تا 64 ساله دچار یک یا چند اختلال هستند و زنان، ساکنین مناطق شهری، افراد بیکار و افراد با تحصیلات کمتر در صدر این جمعیت قرار دارند. بااین‌حال در همین پیمایش تأکید می‌شود که مطالعه کشوری پیشین آن این آمار را ۲.۲۱ اعلام کرده است.
آقای اللهیاری رییس سازمان روانشناسی نیز چندی پیش در گفت‌وگو با ایرنا گفته بود که در مورد میزان شیوع اختلالات روان در کشور، تحقیق جامعی که کاملاً ازلحاظ روش‌شناسی علمی قابل دفاع بوده و میزان دقیق را برآورد کند، در کشور وجود ندارد، البته تحقیقات جسته‌وگریخته‌ای مانند پایان‌نامه‌های دانشجویی یا از سوی برخی مسوولان و دستگاه‌ها، صورت گرفته که آمارها به همین علت متغیر و از 22 تا 33 درصد در کشور اعلام‌شده است.
اما اگر به آمار چند سال پیش سازمان بهداشت جهانی مراجعه کنیم، به ازای هر 4 نفر در جهان یک نفر با شدت کم یا زیاد در طول عمر خود بیماری‌های روانی را تجربه کرده است. هم‌اکنون نیز 450 میلیون نفر در جهان از اختلالات روانی رنج می‌برند. گرچه در بسیاری از کشورها و شهرها امکانشی برای درمان این افراد وجود دارد بااین‌حال دوسوم افراد مبتلابه دنبال درمان این اختلال نمی‌روند. این در حالی است که بیش از 80درصد افراد اسکیزوفرنی با طی مراحل درمانی می‌توانند تا پایان سال اول درمان، بهبود پیدا کنند و بیش از 60 درصد افراد افسرده نیز در صورت درمان با دارو و روان‌درمانی می‌توانند به وضعیت زندگی عادی برگردند. در حال حاضر 40 درصد کشورهای جهان هیچ سیاست مدون و مشخصی برای بیماری‌های روان ندارند حتی در 25 درصد کشورهای جهان هیچ قانونی نیز در این زمینه وجود ندارد.
مطابق با آخرین آمار سازمان بهداشت جهانی در رابطه با ایران 3/6 بودجه بهداشت ایران به بیماری‌های روان اختصاص پیدا می‌کند. درحالی‌که معاون وزیر بهداشت خبر از وجود یک روانپزشک به ازای هر 30 هزار نفر داده بود. سازمان جهانی بهداشت در این گزارش خود ادعا کرده است که این آمار را ا نفر به ازای هر 60 هزار نفر اعلام کرده بود. این آمار در مورد روانشناسان 2/19 روانشناس به ازای 100 هزار نفر است آمار سال 2014 این سازمان نیز نشان می‌دهد که به ازای هر 100 هزار نفر ۷۶.۱ روانپزشک در ایران حضور دارد.
در بین کشورهای منطقه ایران در این حوزه وضعیت نسبتاً خوبی دارد چراکه در کشوری مانند عراق در همسایگی ایران این آمار کمتر از چهاردهم است. ترکیه نیز در این حوزه پایین‌تر از ایران است و برای هر 100هزار نفر ۵.۱ روانپزشک در این کشور خدمت می‌کنند. بدترین وضعیت در میان کشورهای منطقه متعلق به افغانستان با نرخی تقریباً صفر است. کشورهایی مانند بلژیک و نروژ با 20 و 30 روانپزشک به ازای هر 100 هزار نفر جزء برترین‌های این رتبه‌بندی هستند
یکی از نکات قابل‌توجه در جدول تعداد روانپزشکان بر مبنای جمعیت این است که در 59 کشور جهان آمار حضور روانپزشکان کمتر از یک نفر به ازای هر 100 هزار نفر جمعیت است. همچنین سازمان جهانی بهداشت در رتبه‌بندی خود هیچ اطلاعاتی از بیش از 50 کشور جهان نیز ارائه نکرده است.
در بین کشورهای جهان 20 کشور بیش از 10 روانپزشک به ازای هر 100 هزار نفر دارند و نکته جالب‌تر این است که کوبا، کشوری که با درمان رایگان بر سر زبان‌ها افتاده بود نیز یکی از این کشورها است.
منبع:نشان آنلاین
