لگدزدن یک جنین سالم چگونه است؟ حرکات جنین در شکم مادر به چه صورت است؟ویژگی های مختلف حرکات یک جنین سالم در رحم مادر به چه صورت باید باشد؟ می خواهیم در این زمینه به دانستنی های مادران اضافه کنیم. بهتر است خانم های باردار دائما از حرکات جنین خود در سنین 6 و 7 ماهگی اطلاع پیدا کنند و در ماه های آخر بارداری مراقب کاهش و یا قطع این حرکات باشند.
اولین حرکت در رحم مادر لگد زدن جنین نام دارد که یکی از جالب‌ترین و مهم‌ترین تجربه‌های دوران بارداری است و نشانه سلامت و حیات جنین نیز می‌باشد.
ویژگی حرکات جنین در بدن مادر
مادرها، حرکات جنین داخل رحم را به باز شدن پاپ کورن روی حرارت، شنا کردن ماهی، قلقل کردن یا بال زدن پروانه تشبیه کرده‌اند. شاید در ابتدا این حرکات و صداها را به غار و غور گرسنگی یا نفخ شکم تعبیر کنید اما به زودی متوجه خواهید شد که این صداها و حرکات به طور منظم تکرار می‌شوند و ناشی از حرکات دوست داشتنی کودک است که می‌توانید تفاوت آنها را تشخیص دهید.
اینگونه نشانه‌ها را بیشتر هنگامی که نشسته یا دراز کشیده‌اید احساس خواهید کرد. اما دانستن چند نکته در این مورد برای خانم‌های باردار ضروری است که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:
ویژگی‌های حرکات جنین:
حرکات جنین در بدن مادر مانند پرش‌هایی ملایم و نرم هستند که در ابتدای دوران بارداری تشخیص آنها مشکل است. اما با پیشرفت بارداری، مشخص‌تر می‌شوند به صورتی که حرکات دست و پا کمتر و حرکات چرخشی جنین شدیدترند. در هفته‌های آخر بارداری می‌توان این حرکات را از خارج بدن مادر نیز دید.
شروع حرکات جنین در بدن مادر:
حرکات جنین به طور طبیعی از هفته 7 تا 8 بارداری شروع می‌شود و در سونوگرافی قابل مشاهده است، اما هر مادر بارداری تا قبل از هفته 16 تا 22 بارداری حرکات جنینش را حس نمی‌کند، زیرا تا قبل از زمان، جنین فقط چند سانتی‌متر است. معمولا مادرانی که قبلا تجربه بارداری را داشته‌اند، به مراتب حرکات جنین را بهتر می‌شناسد.
تناوب حرکات:
در ابتدا، حرکات کوتاه و با فواصل طولانی هستند، مثلا در یک روز حرکات متعددی را حس می‌کنید سپس چند روز هیچ حرکتی را حس نمی‌کنید، زیرا جنین هنوز کوچک است. اما از میانه بارداری تشخیص حرکات جنین منظم می‌شود. گاهی هم مادر سکسکه جنین را متوجه می‌شود که حرکات آن مداوم، پشت سر هم و لرزشی است.
عدم توانایی تشخیص حرکت و لگد زدن جنین بر اثر اضافه وزن:
مادرانی که به دنبال بارداری وزنشان خیلی بالا رفته، ممکن است نتوانند این حرکات را به درستی حس کنند. به علاوه هنگامی که قطر چربی‌های شکم 10 تا 15 سانتی‌متر است، پزشک هم نمی‌تواند حرکات را خوب تشخیص دهد و حتی سونوگرافی هم مشکل می‌شود.
نحوه تکان خوردن جنین در هفته های بارداری
- در هفته 9 بارداری جنین توانایی تکان دادن دست و پا، سکسکه، مکیدن و بلع دارد.
- در هفته 10 بارداری توانایی تکان دادن سر، باز کردن فک، بالا آوردن دست برای لمس صورت را پیدا می کند.
- در 12 هفتگی جنین می تواند خستگی خود را با کشیدن خمیازه و باز نگاه داشتن دهان خود نشان دهد.
- در 14 هفتگی می تواند چشم های خود را حرکت دهد.
- در 15 هفتگی قادر است انگشت شست خود را بمکد.
هر چند وقت یکبار باید حرکات جنین را حس کنیم؟
از هفته 20 تا 24 بارداری بیشتر از قبل متوجه حرکت های جنین می شوید. اما به خاطر داشته باشید، ممکن است زمانیکه توجه کافی ندارید و یا مشغول به کاری هستید حرکات جنین را حس نکنید. در حقیقت جنین تمایل دارد در ساعات خاصی از روز بیشتر حرکت کند. مثلا ممکن است هنگام خواب شما فعالیت بیشتری داشته باشد و یا بالعکس در حالی که بیدار هستید، بخوابد. همچنین جنین در رحم مادر زمان خواب و بیداری دارد که در هنگام خواب او، شما متوجه حرکات نمی شوید. برای بهتر حس کردن حرکات جنین بهتر است به جای ایستادن و یا نشستن، دراز بکشید و روی آن تمرکز کنید.
حرکات جنین باید در سه ماهه سوم بیشتر شود زیرا با رشد و تکامل قدرت حرکات هم بیشتر می شود. در حقیقت بعد از هفته 36 که فضای کمتری برای حرکات جنین در رحم مادر وجود دارد، نوع حرکات هم تغییر می کنند و اغلب مادران حرکات جنین را از هفته 36 به بعد به صورت نیرومند تر، همراه با فشار و هل دادن بیشتر و یا گاهی چرخش و پیچشی توصیف می کنند.
حداکثر تعداد حرکات جنین:
حداکثر تعداد حرکات جنین بین هفته 28 تا 32 بارداری است، زیرا حجم مایع آمنیوتیک زیاد است و جنین می‌تواند به خوبی حرکت کند. بعد از هفته 32، حرکات کم می‌شوند، زیرا حجم مایع آمنیوتیک کم می‌شود و جنین در هفته‌های آخر، حرکات چرخشی کمتری دارد و بیشتر دست و پای خود را حرکت می‌دهد. لازم به ذکر است که از ماه هفتم، جنین برای زندگی در خارج رحم آمادگی پیدا می‌کند و توجه مادر به حرکات او باید بیشتر شود.
نکته: حرکت هر جنینی باید نسبت به خودش سنجیده شود، برخی جنین‌ها کلا پرتحرک هستند و برخی کم‌تحرک، اما اگر طی یک روز حرکت جنین ناگهان زیاد یا کم شود، ممکن است نشانه خطر مرگ جنین باشد. در این شرایط ، حتما متخصص زنان را در جریان بگذارید تا ضربان قلب جنین را بررسی کند.
آیا لگد زدن جنین قبل از خواب بیشتر است؟
حرکات و لگد زدن جنین زمان مشخصی ندارند، اما چون مادر شب‌ها مایل به استراحت است، شدت آنها را بیشتر حس می‌کند، اما در ساعت‌های بیداری و فعالیت اجتماعی توجه مادر به حرکات کمتر است. ممکن است بعد از خوردن غذای شیرین، حرکات جنین بیشتر شود.
علت کاهش حرکات جنین می‌تواند به‌خطر افتادن سلامت جنین یا کاهش مایع آمنیوتیکی باشد. استانداردی برای تعداد حرکات جنین وجود دارد، اما یک عدد دقیق نداریم. برخی معتقدند حداقل چهار حرکت در ساعت که اگر کمتر باشد، باید بررسی شود.
آیا باید حرکت جنین خود را پیگیری کنیم؟
هر جنین الگوی حرکتی متفاوتی دارد، بنابراین سعی کنید الگوی حرکتی جنین خود را به خاطر بسپارید و اگر مورد غیرمعمولی مشاهده کردید در اسرع وقت به پزشک خود اطلاع دهید.
همچنین اگر احساس نگرانی می کنید می توانید سیر حرکت جنین خود را کنترل کنید، اما برای این کار اول از همه باید کاملا سیر باشید، سپس یک ساعت روی دست چپ بخوابید، چهار حرکت جنین نشانه سلامت او است. اگر غیر از این بود، حتما به پزشک مراجعه کنید.
آیا جنین در شکم مادر می خوابد؟
براساس مطالعات انجام شده جنین نه تنها در رحم مادر می خوابد بلکه هنگام خوابیدن رویاهایی را هم مشاهده می کند، و تصور بر این است که مجموعه تصاویری که جنین در هنگام خواب دیدن مشاهده می کند، تصاویر و صداهایی است که او از دنیای پیرامون خود در رحم مادر دارد.
همچنین هر چقدر به زمان زایمان نزدیک تر می شویم، ساعات خواب جنین بیشتر شده و ساعات بیداری و هوشیاری او کمتر می شود به طوری که در حوالی روزهای زایمان 85 درصد از ساعات شبانه روز جنین خواب است که شباهت زیادی به میزان خواب نوزادان در 24 ساعت شبانه روز دارد.
آیا حرکات جنین به مادر آسیب می زند؟
گاهی حرکات جنین به ویژه هنگامی که دست ها و پاهای او به قفسه سینه و شکم مادر، فشار زیاد وارد می کند، ممکن است به او آسیب بزند هرچند که این اتفاق غیرطبیعی نیست. اگر هر گونه درد در ناحیه شکم و سینه در دوران بارداری احساس کردید حتما به پزشک خود گزارش دهید زیرا آمبولی ریه و دکولمان جفت همراه با درد هستند و نمی توان به سادگی در مورد علت دردها قضاوت کرد.
چه عواملی باعث کاهش حرکت جنین می‌شود؟
در هر تغییر حرکت جنین، خطرهایی گوشزد می‌شود که خلاصه آن این گونه است:
کاهش تحرک به دلیل کاهش مایع آمنیوتیک:
در این حالت ممکن است پزشک مایعات بیشتری را برای بیمارش تجویز کند.
کاهش تحرک ناشی از اختلال رشد، وزن کم جنین و اختلال خونرسانی به جنین
شرایط استرس و کمبود اکسیژن برای جنین:
مثلا چرخیدن بند ناف دور گردن جنین یا گره‌خوردن آن. در این حالت افزایش حرکت شدید و ناگهانی و سپس کاهش حرکت داریم.
مدت خواب جنین حداکثر 75 دقیقه است و اگر بیش از 2 ساعت حرکت نکرد، مادر باید مساله را بررسی کند. اگر احساس کرد، جنینش 2 تا 3 ساعت است حرکت نمی‌کند، بهتر است کمی غذای انرژی‌زا مصرف کند و در حالت آرامش به پهلو یا پشت بخوابد، دستش را بر شکم بگذارد و با توجه کامل به جنین، حرکات او را بشمارد. جنین سالم روزی 15 تا 20 بار لگد می‌زند و کم شدن این میزان می‌تواند علامت کمبود تغذیه یا کاهش اکسیژن رسانی به جنین باشد که این وضعیت باید بررسی شود.
چه زمانی باید برای تکان نخوردن جنین به دکتر مراجعه کنیم؟
اگر یکی از علائم زیر را داشته سریع به پزشک خود اطلاع دهید و یا به مرکز درمانی مراجعه کنید.
- اگر با شکم سیر دو ساعت به پهلو دراز کشیدی و جنین کمتر از ده حرکت داشت.
- اگر به صورت ناگهانی یا تدریجی حرکت جنین و تعداد ضربه های او به شکم کم شد.
- اگر با ایجاد سر و صدا جنین بیدار نشد و حرکت نکرد.
با پیدایش علائم بالا به پزشک مراجعه کنید تا او با بررسی میزان ضربان قلب جنین و میزان مایع آمنیوتیک شما را از سالم بودن جنین، مطمئن سازد.
