همه چیز درمورد افسردگی در دختران

بسیاری از خانم ها علامتی از افسردگی را در خود پیدا می کنند. آیا واقعا این مشکل در زنان شایع تر است؟

افسردگی از مسائل بسیار شایع در همه جوامع است و دلایل بسیاری می تواند در بروز آن موثر باشد. از طرف دیگر، افسردگی بیماری ای است با اقسام مختلف که به شکل های متفاوتی بروز پیدا می کند. نه تنها مسائل ژنتیک، بلکه شرایط هورمونی و بیولوژیکی هم می توانند در ایجاد این بیماری موثر باشند. اما گذشته از همه این موضوعات، همان طور که گفتید آمارهای جهانی خبر از بیشتر بودن تعداد زنان مبتلا به این بیماری را می دهند. شیوع ا فسردگی در خانم ها را می توان هم با دلایل موقعیتی، اجتماعی و فرهنگی و هم با بررسی نوسانات هورمونی و مسائل بیولوژیک توجیه کرد. برای مثال دختران (مخصوصا دختران امروزی) که احساس می کنند که با وجود داشتن توانایی هایی برابر با پسران، محدودیت های بیشتری را باید تحمل کنند، خواه ناخواه روی تفکر و روانشان تاثیر می گذارد.

تغییر موقعیت در از بین بردن نشانه های این بیماری تاثیر بیشتری دارد یا دارودرمانی؟

در هر کدام از زمینه های افسردگی، اگر دلیل بروز بیماری مسائل بیولوژیکی باشد، بیمار باید مدتی دارو درمانی شود. اما در افسردگی های موقعیتی (ناشی از شرایطی که به وجود آمده) یا شناختی (ناشی از تعبیر های خاص فرد درمورد موقعیت ها) تغییر در موقعیت یا مشاوره گرفتن می تواند موثر باشد. اما نباید فراموش کرد که حتی این انواع افسردگی، درصورت سهل انگاری و به موقع مراجعه نکردن می توانند مزمن شوند و با دشواری بیشتری درمان شوند.

چه نشانه هایی به ما می گویند که در کنار یک فرد افسرده زندگی می کنیم؟

اگر می بینیم که فردی بسیار خمود و بی حوصله است و بیشتر از قبل تحریک پذیر شده، حرکاتش کند تر شده و در روابطش تغییراتی ایجاد کرده باید نسبت به سلامت او نگران باشیم. ممکن است فرد حتی میلی به رسیدگی به سلامت و ظاهرش نداشته باشد و از اطرافیان و حتی اعضای خانواده فاصله بگیرد. پر خواب یا کم خواب شود و به عبارت دیگر، نسبت به قبل، رفتاری کاملا متفاوت را درپیش بگیرد. در این شرایط، باید حدس بزنیم که او از چیزی رنج می برد و زمینه را برای گرفتن تشخیص درست از یک مشاور فراهم کنیم.

خود افراد هم گاهی این بیماری را نمی شناسند و برای کمک گرفتن اقدام نمی کنند. واقعا چه موقع باید به روانپزشک مراجعه کرد؟

شاید فرد خودش نتواند حالات خود را بیان کند، چراکه در این مواقع گمان می کند دیگران او را درک نمی کنند و به همین دلیل ترجیح می دهد درمورد شرایطی که دارد سکوت کند. همین موضوع فاصله او و اطرافیانش را هر روز بیشتر می کند. گاهی هم گمان می کند که اگر چنین موضوعاتی را به کسی بگوید، دیگران او را به چشم یک فرد ضعیف یا پرتوقع می بینند، به همین دلیل مشکلاتی که تجربه می کند را بیرون نمی ریزد. اما توصیه ما این است که در صورتی که افراد حالات ناخوشایندی را تجربه کردند تا آنجا که می توانند با کسانی که احساس نزدیکی و راحتی می کنند موضوع را در میان بگذارند. در هر زمانی که فرد گمان می کند با دیگران فرق می کند باید در اولین فرصت موضوع را مطرح کند یا کمک حرفه ای بگیرد. البته این متفاوت بودن به معنای آن نیست که فرد در یک روز یا برخی از ساعات احساس ناخوشی کند. درصورتی که اشخاص به طور مداوم حالتی را تجربه کنند و ببینند در بیشتر ساعات روز دچار حالت ناخوشایندی هستند، با یک متخصص مشورت کنند. چراکه در بیشتر موارد در صورت مراجعه به موقع، یک مشاوره ساده می تواند شرایط افراد را بهتر کند.

اگر همسر یا یکی از اعضای خانواده دچار این مشکل باشد اما حاضر به مراجعه نشود، آیا گرفتن مشاوره توسط خود او می تواند در درمان بیماری فردی که درکنارش زندگی می کند تاثیرگذار باشد؟

لزوما نه. ممکن است مراجعه این افراد در مواردی بتواند به خود بیمار هم کمک کند، اما در اصل این اقدام، کمک به طرف دوم است. یعنی به خود مراجعه کننده کمک می کند تا شرایط را بهتر بپذیرد و توان خود در کنار آمدن با زندگی ای که دارد را بالاتر ببرد. از طرف دیگر، این اقدام به مراجعه کننده کمک می کند تا در فرد بیمار برای ملاقات یک روانشناس شوق و انگیزه بیشتری ایجاد کند، اما متاسفانه در بسیاری از موارد افرادی که افسرده می شوند، دنیا را آنقدر تیره و تار می بینند که امیدی برای تغییر ندارند و به همین دلیل مشکل خود را با یک متخصص در میان نمی گذارند.

خیلی از نوجوانان در سنین بلوغ دچار علائمی شبیه افسردگی یا اضطراب می شوند. آیا با دیدن چنین عواملی باید به روانشناس مراجعه کرد یا اینکه خود خانواده ها می توانند از پس حل این مشکل بربیایند؟

بزرگ ترها در این موارد نقش مهمی دارند. موضوعی که در دوران بلوغ بیشترین مشکل را برای نوجوان ایجاد می کند «بحران هویت» است. در واقع فرد از دوران کودکی به مرحله تازه ای وارد می شود و با نیازها و وظایف تازه ای روبه رو می شود. از طرف دیگر تغییرات هورمونی زیادی در او به وجود می آید که شرایطش را تحت تاثیر قرار می دهد.

رفتار، برخورد و انتظارات دیگران مهم ترین نقش را در سپری شدن این شرایط بازی می کند. به همین دلیل خانواده ها باید بچه ها را آماده کنند و به او این پیش آگهی را بدهند که تو داری وارد مرحله جدیدی از زندگی می شوی و از کودکی بیرون می آیی. در این شرایط والدین باید تحمل بیشتری داشته باشند و زمان زیادی را برای صحبت یا بودن در کنار فرزندشان سپری کنند. چراکه نوجوان دچار نوعی سردرگمی می شود و از یک سو انتقال این تصور که تو هنوز بچه ای و از سوی دیگر تکرار جمله «تو دیگر بزرگ شده ای»، می تواند او را گیج و مضطرب کند. در این شرایط برخورد خانواده ها بیشترین کمک را به نوجوان می کند و فرد حتما نیاز به مشاوره گرفتن از یک متخصص ندارد. اما در صورتی که مشکلات بیشتر شد و خانواده ها در کمک کردن به فرزندشان ناتوان شدند، حضور یک متخصص می تواند نقش مهمی را در راهنمایی والدین و خود نوجوان بازی کند.

در افراد افسرده بعضی از بیماری های جسمی بیشتر دیده می شوند. آیا این بیماری می تواند عامل ایجاد درد باشد؟

در این موارد فقط موضوع افسردگی نیست. باید بپذیریم که میان جسم و روان رابطه تنگاتنگی وجود دارد. بسیاری از بیماری ها که به آنها «روان تنی» می گوییم منشا عصبی دارند اما به صورت دردهای جسمانی بروز پیدا می کنند. ولی برخی از بیماری های جسمی هستند که با قرار گرفتن در موقعیت های آزار دهنده تحریک می شوند. برخی از انواع سردرد ها به دلیل استرس، خستگی و حتی رژیم های غذایی تشدید می شوند و افراد در این مواقع باید با کنترل تحریک های عصبی و استرس ها، درد شان را هم کنترل کنند.

در اولین اقدام برای درمان، آیا باید برای تغییر شرایط محیطی اقدام شود یا اینکه فرد به طور تخصصی برای درمان خود اقدام کند؟

استرس را از راه های مختلفی می توان کمتر کرد. افرادی که مستعد آن هستند و به دلیل بودن در یک موقعیت خانوادگی یا شغلی دچار استرس زیادی می شوند، نباید فراموش کنند که نگاه آنها به موضوعات بیشترین نقش را در داشتن این استرس دارد. در واقع تعبیر و تفسیری که ما از موقعیت های مختلف ارائه می دهیم، می تواند این استرس را ایجاد کند. در این شرایط افراد باید معیارها و توقعات خود را بررسی کنند و با مشاوره، روان درمانی یا استفاده از تکنیک های رفتاری و ریلکسیشن، این توقعات را با شرایط تنظیم کنند. گاهی تغییر شیوه زندگی فرد، می تواند سهم قابل توجهی در کم کردن استرس داشته باشد و اگر فردی به تنهایی از پس یادگرفتن این مهارت ها یا ایجاد این تغییرات بر نمی آید، می تواند با کمک گرفتن از یک متخصص زمینه را برای داشتن یک زندگی کم استرس تر آماده کند.

عوامل اجتماعی تا چه حد در بروز این بیماری نقش دارد و افراد چطور می توانند در مقابل این عوامل خطر ایستادگی کنند؟

ما در جامعه و در میان مراجعان می بینیم که شیوع افسردگی و اضطراب بسیار بالاست. اما بسیاری از این مشکلات تحت تاثیر شرایط محیطی و موقعیتی قرار دارند. بیشتر افرادی که به این مشکلات دچار می شوند، معیارهایی را در ذهن دارند و از آنجا که امکان برآورده کردن آنها برایشان وجود ندارد، مستعد ابتلا به این مشکلات می شوند. از طرف دیگر، تکرار روزمره مشکلات و استرس های کوچک هم می تواند در این زمینه نقش مهمی را بازی کند. اما نباید فراموش کنیم آدم های سختگیر و منفی باف، همه چیز را بزرگ تر از آنچه هست، می بینند و مشکلاتی که بسیاری از افراد به راحتی از کنار آن می گذرند را بزرگ و فجیع می بینند. این افراد لذت کمی را از زندگی می برند و حس خود را به تمام جنبه های زندگی تعمیم می دهند. پس اگر در میان خوانندگان این صفحات، کسی احساس می کند که مشکلات زندگی روزمره بیش از اندازه برایش آزاردهنده است و زندگی اش را تحت تاثیر قرار می دهد، از او تقاضا می کنیم که با مشورت با یک روانشناس رنگ دیگری به زندگی خود دهد و توانایی اش را برای پذیرش شرایطی که در آن قرار دارد بالاتر ببرد.