اگر اهل تهران هستید، شال و کلاه کنید و به مرکز شهر بروید به درخت ها نگاه کنید و به نوارهای زرد رنگ اطرف گیاهان دقت کنید؛ حتما میتوانید سفیدبالک ها را از نزدیک ببنید. سفیدبالک‌ها یا آلئورودیدها که به اشتباه مگس‌های سفید نامیده می‌شوند، حشراتی کوچک از راسته جوربالان هستند که در سطح زیرین برگ گیاهان میزبان تغذیه می‌کنند. در ادامه درباره این مهمان ناخوانده بیشتر صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.بسیاری از سفیدبالک‌ها آفات مهم گیاهی محسوب می‌شوند و توانایی بسیاری از این حشرات در گسترش بیماری‌های گیاهی بیش از تغذیه آنها حائزاهمیت است اما در بسیاری مناطق به‌خصوص مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری گونه‌هایی از سفیدبالک‌ها از جمله عسلک پنبه و سفیدبالک گلخانه با داشتن میزبان‌های مهم و اقتصادی و همچنین انتقال بیماری‌های گیاهی به‌خصوص روی سبزیجات از آفات بسیار جدی گیاهان زراعی، باغی و گلخانه‌ها محسوب می‌شوند. تغذیه این آفات از شیره گیاهی آوند آبکش سطح زیرین برگ‌هاست و آفت با تغذیه بیش از حد، محلول قندی اضافی را روی سطح برگ‌ها و زیر درختان و گیاهان آلوده ترشح می‌کند که علاوه بر چسبنده کردن سطح برگ‌ها باعث جذب قارچ‌های عامل دوده و فوماژین میشود که ظاهری سیاه و دوده‌ای به گیاه می‌دهد. تغذیه آفت از آوند‌های آبکش با تزریق بزاق سمی همراه است. دوره زندگی سفیدبالک‌ها شامل مراحل تخم، پورگی و بلوغ است که مراحل نابالغ اولیه حشره متحرک است و به زودی به گیاه میزبان می‌چسبد و شروع به تغذیه می‌کند. قبل از مرحله بلوغ نیز مرحله‌ای ساکن به نام شفیره در زندگی سفیدبالک‌ها دیده میشود. حضور انبوه و طغیانی این آفت در مناطق مختلف کشت و شهری نیز از مشکلات اجتماعی بعضی کشورها بوده که این وضعیت 3-2 سالی است در سطح شهر تهران مشاهده میشود و انبوهی از سفیدبالک به‌خصوص در مناطق مرکزی و جنوبی شهر آرامش را از همشهریان تهرانی گرفته و حتی در مواقعی تنفس را دشوار کرده است. سفیدبالکی که طی 2 سال اخیر در سطح شهر تهران در یک لحظه قابل‌مشاهده است و با استفاده از نوارها و کارت‌های زرد چسبنده لبالب از آفت می‌تواند به‌عنوان گواهی طغیانی بودن این آفت در بعضی مناطق شهری نمود پیدا کند، گونه‌ای از جنس آلئوروکلاواست که کمتر به گیاهان زراعی و باغی دارای اهمیت اقتصادی خسارت وارد کرده و بیشتر میزبان‌های آن را برخی درختان به‌خصوص درختان توت تشکیل دهد. با گسترش درختان توت در بیشتر مناطق شهری تهران و کمربندهای سبز شهر تهران، طغیان این آفات هرچند غیراقتصادی بوده اما از نظر اجتماعی آزار مردم را به دنبال داشته است بنابراین نسبت دادن خسارت در گلخانه‌های ورامین و قزوین به این حشره دور از واقعیت است و گونه‌های اقتصادی مورد اشاره ابتدای متن، مسوول ایجاد خسارت در گلخانه‌ها و انواع سبزی و صیفی هستند.
تاکنون گزارشی از انتقال ویروس‌ها و سایر بیماری‌های گیاهی و انسانی توسط گونه‌های این جنس در دنیا گزارش نشده و این آفت برای انسان غیر از آزاری که از حضور انبوه آنها می‌بیند، آسیبی در پی ندارد. هر چند ورود آن به دهان و بینی می‌تواند حساسیت‌هایی ایجاد کند و حتی با ورود آن به چشم عفونت‌های معمولی در چشم ایجاد شود اما همه این موارد حاکی از خسارت و آسیب این موجودات برای انسان نیست و هرگونه گرد و خاک و مواد معلق در هوا می‌توانند چنین عوارضی ایجاد کنند.
کنترل این آفات از طریق مدیریت تلفیقی (IPM) انجام می‌گیرد که شامل اقدامات پیشگیرانه به‌عنوان مهم‌ترین بخش مدیریت، مبارزه بیولوژیک به‌عنوان اساس روش‌های درمانی و گروهی از آفت‌کش‌های ترجیحا غیرشیمیایی است. مبارزه شیمیایی با این آفات به‌واسطه سازگاری سریع و مقاومت آنها در برابر بیشتر ترکیبات شیمیایی بسیار مشکل است و تغییر در نوع ترکیب شیمیایی مصرفی و تلفیق روش‌های مبارزه برای کنترل آنها الزامی خواهد بود.
برای سفیدبالک گسترش‌‌یافته در سطح شهر تهران نیز با توجه به محدودیت استفاده از ترکیبات شیمیایی در سطح شهر، استفاده از روش‌های پیشگیرانه مدنظر قرار گرفته است. قبل از مبارزه و اقدام علیه آفت، ردیابی و بررسی مناطق انتشار آفت و تعیین سطح آلودگی آن با جدیت و با نصب کارت‌ها و نوارهای زرد رنگ چسبنده و بازرسی‌های مکرر کارشناسان شهرداری تهران انجام میشود و با توجه به نقشه پراکنش و آلودگی نسبت به کنترل آفت از جمله پیشگیری از طغیان آفت اقدام لازم انجام گرفته و خواهد گرفت. از دیگر اقدامات توصیه‌شده برای کنترل این مزاحمان، آبشویی همراه ترکیبات گیاهی درختان مناطق آلوده شهر با استفاده از پمپ‌های فشار قوی برای پاشش ترکیب به سطح زیرین برگ‌ها، تکرار آبشویی برای کنترل این آفت تا خنک شدن و کاهش شدت آلودگی است. در راستای حفظ محیط‌زیست و حفاظت از دشمنان طبیعی موجود، استفاده از ترکیبات شیمیایی به هیچ وجه در سطح شهر تهران در دستورالعمل یادشده مورد اشاره قرار نگرفته و در صورت طغیان شدید و برای کانون‌کوبی از ترکیباتی با منشاء گیاهی استفاده میشود. از طرفی، برای ردیابی و به دام‌انداختن انبوه آفت از کارت‌های زرد رنگ چسبنده در بخش تاج درخت و همچنین نوارهای زرد چسبنده دور تنه‌ها و شاخه‌های اصلی به‌خصوص درختان توت استفاده میشود. این کارت‌ها و نوارهای چسبنده در تمام بخش‌ها و مناطق شهر تهران نصب میشود و تعداد آنها براساس ردیابی‌ها و شدت یافتن آلودگی افزایش می‌یابد. کارت‌ها با چسبی خاص به نام تنگلفود پوشانده شده که دارای خصوصیاتی مانند خشک نشدن، عدم تاثیر منفی یا مثبت بر جلب‌کنندگی تله (کارت زرد) و جلوگیری از فرار حشرات به دام افتاده هستند. این چسب از رزین‌های طبیعی، روغن کرچک و مواد مومی گیاه ساخته شده و هر چند طبق تبلیغات شرکت سازنده، دوستدار زمین و بدون خطر برای انسان و حیوانات است اما دست زدن به این چسب می‌تواند به شدت باعث لزجی دست شود که با بیشتر شوینده‌های موجود در بازار نیز از دست جدا نمی‌شود، بنابراین کارگرانی که می‌خواهند با این چسب کار کنند باید دست‌های خود را با مواد چرب از جمله وازلین یا کرم‌های مناسب کاملا آغشته کنند. حتی استفاده از دستکش برای زدن این چسب به سطح تله توصیه نمی‌شود زیرا به شدت آن را آغشته می‌کند و باعث چسبیدن بخش‌های مختلف آن میشود و کار کردن را غیرممکن خواهد کرد. توصیه میشود افرادی که به طور تصادفی با این چسب تماس داشته‌اند، چسب را با استفاده از خاک از دست جدا کنند و سپس دست را با مایع دستشویی بشویند.
منبع: سلامت
