آلودگی هوا نه تنها بر سلامتی مردم آسیب وارد میکند بلکه باعث آسیب های محیطی فراوان و صدمه های اقتصادی زیادی به بدنه چامعه نیز خواهد شد سرمایه‌های اقتصادی، انسانی و اجتماعی کشور با وجود آلودگی هوا در معرض خطر قرار خواهند گرفت میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا در میان هموطنانمان روز به روز در حال افزایش است بهتر است مسئولین در این زمینه چاره ای بیاندیشند .
با شروع فصل پاییز و سرد شدن هوا، آلودگی هوا همه ساله میهمان آسمان می‌شود و همه چشم به آسمان دوخته‌اند که شاید بادی بوزد تا برای چند روز بتوانند نفسی تازه کنند اما با وجود مشکلاتی که آلودگی هوا برای مردم ایجاد میکند، هنوز اقدامات عملی خاصی در این زمینه انجام نشده است. رئیس انجمن علمی بهداشت محیط، ابتدای همایش بهداشت محیط از اهمیت پرداختن به موضوع آلودگی هوا سخن گفت که این انجمن اخیرا به این مساله بیش از قبل پرداخته است: «سالیانه حدود 5/5 میلیون نفر در دنیا بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند و براساس جدیدترین آمار سازمان جهانی بهداشت، در سال 2013 میلادی، تقریبا 87 درصد مردم دنیا در معرض طیفی از آلودگی هوا بودند و در همین سال، 5 تریلیون دلار ضرر اقتصادی آلودگی هوا در دنیا بوده است. دکتر علی مصداقی‌نیا در ادامه به میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا در کشورمان نیز اشاره کرد: «در سال 1990 میلادی، مرگ منتسب به آلودگی هوا در ایران 17 هزار نفر بوده که این رقم در سال 2013 میلادی به 21 هزار نفر رسیده است.» به گفته وی، اگر آمار کشته‌های تصادفات رانندگی را با آمار مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا جمع کنیم، آمار قابل‌توجهی می‌شود و چنانچه بتوانیم کشته‌های ناشی از آلودگی هوا و تصادفات رانندگی را کاهش دهیم، سرمایه‌های اقتصادی، انسانی و اجتماعی کشور حفظ می‌شود. دکتر مصداقی‌نیا که در دولت قبلی معاون بهداشتی وزارت بهداشت نیز بود با تاکید بر اینکه آمارهایی که بیان میکند به تازگی برآورد شده، توضیح داد: «31 میلیارد دلار آسیب اقتصادی آلوگی هوا به کشور است که این رقم معادل 5/2 درصد درآمد ناخالص ملی ایران است.» رئیس انجمن علمی بهداشت محیط ایران در ادامه از شاخصی سخن می‌گوید که نشان می‌دهد عوامل زیست‌محیطی مرتبط با سلامت تا چه میزان در حد مطلوب است: «این شاخص بین 188 کشور جهان، 3/59 درصد است و کشور ایسلند با 5/85 درصد بالاترین و آفریقای مرکزی پایین‌ترین میزان این شاخص را دارا هستند. وضعیت این شاخص در کشور ما 58 درصد است؛ به این معنا که ما از استاندارد جهانی 5/1 درصد پایین‌تر هستیم، در حالی که بین 17 شاخص توسعه پایدار، 7 شاخص آن مربوط به محیط‌زیست و بهداشت محیط است.»
• مشکل آب در کشور جدی است: استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی کیفیت آب را در کشور دچار مشکل کرده، به گونه‌ای که در برخی از استان‌ها معضل تامین آب جدی است. رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت در ادامه این همایش به مشکلات بهداشت محیط در کشور پرداخت و صحبت‌هایش را با بیان مشکلات آبی کشور ادامه داد: «ما 2 هدف را در زمینه مشکل آب دنبال می‌کنیم؛ اول تامین آب سالم برای مردم و دوم رعایت بهداشت آب؛ به همین منظور، 500 آزمایشگاه کیفیت آب در سراسر کشور داریم و نظارت‌های ما به گونه‌ای خواهد بود که از این پس سلامت آب از سرمنشاء آن تا زمانی که مردم از آن استفاده می‌کنند، کنترل می‌شود.»
• پروژه‌های ملی باید پیوست سلامت داشته باشند: رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت به صحبت‌های دکتر مصداقی‌نیا در مورد آلودگی هوا نیز اشاره کرد و گفت: «وزارت بهداشت به تنهایی نمی‌تواند مشکل آلودگی هوا را برطرف کند زیرا بیش از 50 تا 70 درصد اهداف ما با ارگان‌های خارج از وزارت بهداشت مرتبط است.» موضوع دیگری که دکتر مصداقی‌نیا در مورد آن صحبت کرد، سلامت غذا بود: «از سال گذشته برای تامین بهداشت و ایمنی غذا از فارغ‌التحصیلان متعدد مرتبط با بهداشت محیط کمک گرفتیم و کنار آن بازرسان را تجهیز کردیم زیرا تاکنون حداقل امکانات را داشتند.» به گفته رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، برخی از پروژه‌های ملی با وجود منافعی که برای مردم دارند، می‌توانند سلامت آنها را به خطر بیندازند مثل برخی پالایشگاه‌ها که در مناطقی احداث شده‌اند که سلامت مردم در آن نادیده گرفته شده است. مسکن مهر در اصفهان نیز در منطقه‌ای ساخته شد که سالک در آنجا کنترل شده بود ولی این ساخت و سازها سبب شده این بیماری دوباره فعال شود یا در منطقه‌ای معدن ساخته می‌شود که آب شرب و کشاورزی آلوده می‌شود زیرا دست‌اندرکاران نتوانسته‌اند برای پسماند آنها برنامه‌ریزی کنند.
• ساماندهی گاز رادون: گاز رادون دومین عامل خطر سرطان ریه است که در خاک وجود دارد و می‌تواند وارد هوا شود اما می‌توان با اقداماتی میزان مواجهه با آن را کاهش داد. رئیس مرکز سلامت محیط کار وزارت بهداشت، برنامه جدید این مرکز را ساماندهی و ارزیابی گاز رادون اعلام کرد: «در ساخت منازل باید اقداماتی انجام گیرد مانند تنظیم تهویه منازل تا میزان مواجهه با این گاز کاهش یابد. ما درصدد هستیم جغرافیای مواجهه با رادون را در کشور تهیه کنیم تا بر مبنای آن بتوان اقدامات لازم را انجام داد.» وی در پاسخ به این سوال «سلامت» که هنگام ساختمان‌سازی چگونه می‌توان میزان مواجهه با این گاز را کاهش داد، توضیح داد: «میزان گاز رادون در مناطق مختلف متفاوت است و به آلودگی هر منطقه بستگی دارد. اگر میزان این گاز از یک حدی بیشتر باشد، خطرناک است و هنگام ساختمان‌سازی باید سیستم‌های تهویه مخصوص به کار برد یا زیرزمین آن ساختمان مسکونی نباشد یا ساختمان با در نظر گرفتن ارتفاعی از سطح زمین ساخته شود.» به گفته دکتر مصداقی‌نیا، خطر این گاز مثل زلزله است که باید ابتدا مناطقی که میزان آن گاز در آنجا بیشتر است را شناسایی و براساس آن اطلاع‌رسانی کنیم. در پایان این همایش نیز دکتر شهرام رفیعی‌فر، سرپرست اداره آموزش و ارتقای سلامت، در مورد کمپین «قلیان‌ها را گلدان کنیم» سخن گفت و از همکاری هنرمندان و ورزشکاران در این عرصه تشکر کرد.
امیر محی‌الدین
سلامت
