از اختلال سارکوم چه میدانید مهمترین علائم این بیماری چگونه اند و با چه نشانه هایی در بدن ظاهر می شوند می خواهیم از خطرات ناشی از این بیماری در بدن اطلاعات بیشتری کسب کنیم تومورهای مختلف در رحم و بافت های مختل در استخوان را سارکوم می گویند برای تشخیص آن در اعضا بدن می توانیم از عکسبرداری های دیجیتالی مانند ام آر آی سی تی اسکن و یا نمونه برداری بافت کمک بگیریم.
بسیاری از بیماران مبتلا به سارکوم استخوانی با شکستگی ناگهانی به پزشک مراجعه می‌کنند. التهاب، درد و شکستگی ناگهانی از علامت‌های شایع سارکوم استخوانی است
سارکوم رحم
سارکوم‌های رحمی از بدخیم‌ترین تومورهای رحمی هستند و 2 تا 6 درصد از بدخیمی‌های رحمی را تشکیل می‌دهند. سارکومای رحم انواع مختلفی دارد و براساس منشاء بافتی که دارند، نامگذاری می‌شوند. دوسوم از بیماران هنگام ابتلا، در سنین حول و حوش یائسگی قرار دارند و یک‌سوم دیگر بعد از یائسگی به این بیماری مبتلا می‌شوند. این بیماری سیر پیشرونده‌ای دارد و به بافت‌های اطراف هم دست‌اندازی می‌کند. اگر بیماری دیر تشخیص داده شود باعث مرگ بیمار خواهد شد. مهمترین علامت آن خونریزی غیرعادی رحمی است. احساس فشار داخل لگن و درد نیز از علامت‌های مهم دیگر این بیماری است. نحوه تشخیص قطعی تومور، نمونه‌برداری از بافت است. در صورت مثبت بودن نتیجه نمونه‌برداری، بیمار تحت عمل هیسترکتومی قرار می‌گیرد. در این عمل جراحی، رحم همراه لوله‌ها خارج می‌شود و غدد لنفاوی اطراف نیز پاکسازی می‌شوند. به علت خطرناک بودن نوع سرطان و احتمال دست‌اندازی اغلب بیماران نیاز به شیمی‌درمانی و رادیوتراپی هم دارند.
یکی از مشخصات اصلی سرطان نوع سارکوم، احساس وجود توده در بافت نرم مانند ماهیچه و چربی و بافت سخت مثل استخوان است. مشکل عمده‌ای که وجود دارد این است که بیماران معمولا به چنین توده‌هایی یا برجستگی‌های روی استخوان بی‌توجه‌اند. گرچه آمار دقیقی از تعداد مبتلایان در ایران وجود ندارد ولی به نظر می‌رسد تعداد بیماران مبتلا به سارکوم کمی بیشتر از آمارهایی است که در کتاب‌ها ذکر شده، بنابراین به توده‌های به ظاهر کم اهمیت هم نباید بی‌توجه بود. همان‌طور که بارها ذکر شده، برای رفع نگرانی کافی است یک بار با پزشک مشورت کنید. دکتر مصطفی شاه‌رضایی، ارتوپد و فلوشیپ جراحی زانو و ریاست بخش سارکوم پژوهشکده سرطان جهاد دانشگاهی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران، در صفحه «سرطان» این هفته درباره این بیماری و علائم و درمان این نوع از سرطان بیشتر توضیح می‌دهد.
: سارکوم چه نوع سرطانی است؟
سارکوم سرطان نسبتا نادری است و کمتر از 2درصد کل تومورهای بدخیم (در مورد کودکان ۵/۶ درصد)را تشکیل می‌دهد. این نوع سرطان از بافتی به نام بافت همبند نشات می‌گیرد، بنابراین در هر نقطه از بدن که بافت همبند وجود داشته باشد، احتمال وجود سارکوم نیز هست. به همین دلیل است که بافت‌هایی مانند بافت استخوان، ماهیچه یا حتی چربی که بافت همبند دارند، درگیر می‌شوند اما با توجه به نوع محل آن نام‌های متفاوتی می‌گیرد. مثلا به سارکوم منشاءگرفته از بافت مزانشیمال استخوان، استئوسارکوم می‌گویند.
: آیا این نوع سرطان هم مانند بقیه سرطان‌ها بدون علامت است؟
سارکوم بافت نرم، در مراحل اولیه علامت خاصی ندارد چون بافت نرم خاصیت الاستیکی دارد و حجم اضافی زیاد توده را تا مدت‌ها تحمل می‌کند. متاسفانه همین علت باعث می‌شود اغلب توده‌های نرم آنقدر بزرگ شوند که با حجم توده بسیار بزرگی مواجه شویم.
به طور کلی، نخستین علامت قابل‌توجه در سارکومای بافت نرم وجود تورم یا توده بدون درد است. همان‌طور که تومور رشد می‌کند، ممکن است علامت‌دار شود. گاهی توده به اعصاب و ماهیچه‌های اطراف فشار می‌آورد و باعث درد می‌شود. قابل‌توجه اینکه توده‌های بدخیم معمولا ثابت و چسبنده هستند و تکان نمی‌خورند. البته متحرک بودن توده هم به معنای صددرصد خوش‌خیم بودن آن نیست. توده‌های بدخیم معمولا بزرگ‌شونده هستند ولی ممکن است رشد توده بسیار آرام و فریبنده هم باشد. تشخیص قطعی نوع توده برعهده پزشک معالج بیمار است.
: سارکوم بافت سخت چه علائمی دارد؟
همان‌طور که گفته شد، سارکوم در همه اعضا ممکن است دیده شود. یکی از این بافت‌ها بافت استخوانی است. سارکوم استخوان برخلاف سارکوم بافت نرم با درد همراه است ولی هر درد استخوانی‌ای را نباید به سارکوم نسبت داد. بسیاری از بیماران مبتلا به سارکوم استخوانی با شکستگی ناگهانی به پزشک مراجعه می‌کنند. التهاب، درد و شکستگی ناگهانی از علامت‌های شایع سارکوم استخوانی است، اما این مرحله از بیماری نشانه پیشرفت تومور است. متاسفانه بعضی از سارکوم‌ها در کودکان درست تشخیص داده نمی‌شود. مثلا این‌طور تصور می‌شود که کودک هنگام ورزش صدمه دیده است. سارکوم معمولا حالت التهابی دارد و باعث ورم، درد و احساس گرما در عضو می‌شود، به‌خصوص توموری به نام یوئینگ‌سارکوم که نوعی تومور استخوانی است، کاملا چنین علائمی دارد، بنابراین خانواده‌ها باید به این موضوع کمی حساس باشند و هنگام مشاهده علائم ذکرشده شامل درد و کشف برجستگی روی استخوان کودک حتما به پزشک مراجعه کنند.
: چه افرادی ممکن است به یکی از انواع سارکوم مبتلا شوند؟
انواع سارکوم در هر سنی دیده می‌شود؛ از کودکان گرفته تا افراد جوان و مسن. بعضی از سارکوم‌ها در برخی نژادها بیشتر دیده می‌شود و زمینه ژنتیکی نژادی را تا حدودی مشاهده می‌کنیم ولی همیشه این‌گونه نیست که سارکوم در یک خانواده زیاد دیده شود. بهتر است با ابتلای یک فرد در خانواده به بیماری سارکوم، برای سایر افراد خانواده مشاوره ژنتیکی انجام شود.
: راه‌های تشخیصی کدام‌اند؟
از طریق نمونه‌برداری سارکوم نرم، خوش‌خیم و بدخیم بودن آن تشخیص داده می‌شود. تمام توده‌های ایجادشده در بافت نرم به‌خصوص اگر حجم زیادی را اشغال کرده و عمقی هم باشند باید نمونه‌برداری شوند تا نوع توده مشخص شود. آسیب‌شناس نوع توده و درجه تومور را مشخص می‌کند. سارکومای درجه پایین معمولا به بافت‌های دوردست دست‌اندازی نمی‌کند. ولی سارکومای درجه بالا معمولا به بافت‌های دیگر دست‌اندازی می‌کند. برای تشخیص سارکوم‌های استخوان، رادیوگرافی ساده و سی‌تی‌اسکن کمک‌کننده‌اند. نمونه‌برداری نیز تشخیص را قطعی می‌کند.
: آیا درمان سارکوم موفقیت‌آمیز است؟
درمان سارکوم بافت نرم به مرحله سرطان بستگی دارد. تعیین مرحله سرطان بر اساس چند عامل یعنی اندازه، درجه و میزان انتشار سرطان به غده‌های لنفاوی یا جاهای دیگر بدن است. سارکوم درجه پایین را می‌توان با برداشتن توده و تمیز کردن ناحیه اطراف توده از سلول‌های سرطانی، ریشه‌کن کرد، ولی در سارکوم با درجه بالا از شیمی‌درمانی و رادیوتراپی استفاده می‌شود. گاهی شیمی‌درمانی و رادیوتراپی برای کوچک کردن توده، قبل از عمل جراحی انجام می‌شود تا جراح بتواند راحت‌تر توده را خارج کند. حداکثر 10 تا 15 درصد موارد سارکوم‌ها وسعت زیادی از بافت را اشغال می‌کنند که باعث درگیری عروق و اعصاب اندام خواهد شد. در این مواقع برای جلوگیری از انتشار توده، آمپوتاسیون یا قطع عضو انجام می‌شود. دست‌اندازی توده به نقاط دیگر بدن شانس موفقیت در درمان را کاهش می‌دهد.
: بیماران چگونه پیگیری می‌شوند؟
بیماران بعد از درمان باید پیگیری شوند. البته پیگیری به درجه سارکوم بستگی دارد ولی اگر جراحی موفق باشد، به دلیل احتمال عود یا دست‌اندازی تومور به سایر نقاط بدن مثل ریه، بیمار حتما باید تا چند سال تحت نظر باشد.
پرنیان پناهی
سلامت
