در ایام سوگواری سید و سالار شهیدان و محیا سازی غذاهای نذری سلامتی ظروف و بهداشت آن از اهیمت زیادی برخوردار است و می بایست با دقت خاصی ملزومات آن فراهم شود تا مشکلی سلامت عزاداران حسینی را به مخاطره نیندازد.
آماده سازی و طبخ غذاهای نذری در مناسبت های مختلف، به ویژه در ماه سوگواری سالار شهیدان امری همگانی است که در میان عموم هموطنان حتی اقلیت های مذهبی رواج گسترده ای دارد.
دقت در انتخاب مواد غذایی، شرایط بهداشتی محلی که در آن غذا طبخ می شود، ابزار و وسایل و همچنین رعایت بهداشت فردی دست اندرکاران تهیه غذا، اهمیت فراوانی دارد و از بروز مشکلات و عارضه های بهداشتی تا حد زیادی پیشگیری می کند.
حسن صفایی، کارشناس بهداشت مواد غذایی و عضو مرکز مطالعات تغذیه ایران با بیان این مطلب می گوید: هر سال در ماه محرم مسمومیت با مواد غذایی افزایش می یابد. عمده دلیل بروز این عارضه سهل انگاری در نگهداری صحیح مواد غذایی یا عدم رعایت نکات بهداشتی و بسته بندی است که موجب می شود فرآورده قبل از مصرف به باکتری های مضر آلوده شده و سبب مسمومیت مصرف کنندگان شود.
وی به تمهیداتی برای کاهش این مشکلات اشاره کرده و می افزاید: از سال۹۰ آموزش فراگیر نکات بهداشتی به مسئولان مساجد، حسینه ها و تکایای سراسر کشور در دستور کار قرار گرفت و از سال۹۲ این روند با همکاری گروه هایی از دانشگاه های علوم پزشکی، انجمن های تخصصی و تشکل های مردم نهاد انسجام بیشتری یافت.
صفایی، خطاب به مسئولان مساجد و تشکل های مذهبی کشور تاکید می کند: بیشتر مشکلات غذایی ناشی از ذبح دام در مقابل اماکن و مسیر حرکت اجتماعات عزاداری است. این اقدام علاوه بر ایجاد آلودگی زیست محیطی خطراتی از جمله شیوع تب کریمه کنگو را به دنبال دارد و ضروری است برای پیشگیری از آن دام مورد نیاز در کشتارگاه های تحت نظارت شبکه های دامپزشکی ذبح و با وسایل نقلیه مجهز به سردخانه بهداشتی تا محل مصرف حمل شود.
مسمومیت با شیر را جدی بگیرید
یکی دیگر از عارضه های شایع در این ماه، مسمومیت با شیر است که به سادگی می توان از بروز آن پیشگیری کرد. صفایی در این باره می گوید: شیر ماده لبنی بسیار حساسی است و در برابر آلودگی های میکروبی و باکتریایی آسیب پذیری بالایی دارد. از این رو به دلیل بالا بودن دمای هوا در بیشتر نقاط کشور به ویژه مناطق گرمسیری می بایست از توزیع شیر در ایستگاه های صلواتی اجتناب شود.
این کارشناس در عین حال یادآوری می کند: شیر مصرفی باید پاستوریزه باشد و از محل های معتبر خریداری و پیش از مصرف به مدت ۲۰دقیقه جوشانده شود. خرید و توزیع شیر فله به دلیل احتمال وجود میکرو ارگانیسم های آلوده اکیداً توصیه نمی شود چرا که سلامت مصرف کنندگان را به مخاطره می اندازد.
پخت غذاهای چرب را فراموش کنید
فرایند تولید غذای نذری از مرحله تامین مواد اولیه تا انتهای پخت بسیار حائز اهمیت است و رعایت نکات بهداشتی در تمام این مراحل سلامت عزاداران را تضمین می کند. دکتر سعید یگانه، متخصص علوم تغذیه به سلامت آنلاین می گوید: نخستین قدم برای ارتقاء سلامت عزاداران حسینی استفاده از مواد اولیه مرغوب و بهداشتی است. به خادمین مساجد، تکایا و حسینه ها توصیه می شود، تا حد امکان مصرف گوشت قرمز، نمک، روغن های جامد و نیمه جامد، نوشابه و آبمیوه های صنعتی را کاهش دهند و با این کار از تعداد مبتلایان به فشارخون بالا، قند خون، چاقی و مشکلات گوارشی کم کنند.
به گفته این متخصص استفاده از پروتئین گیاهی، حبوبات و سبزیجات در وعده های غذای نذری علاوه بر تنوع و طعم، سرشار از مواد مغذی است که سبب ارتقای سلامت جامعه و کاهش عارضه های جسمی می شود.
چه ظرفی برای غذای نذری مناسب است
یکی دیگر از موضوعات مورد بحث، ظروف یکبار مصرف پلاستیکی است که اغلب برای توزیع نذروات به ویژه غذا و نوشیدنی های گرم استفاده می شوند. مسعود برنایی، کارشناس ارشد مواد و پلیمر در این باره می گوید: بکارگیری ظروف یکبار مصرف به دلایل بهداشتی و اقتصادی توصیه می شود به شرط آنکه متناسب با ماده غذایی انتخاب شوند. متاسفانه در سالهای اخیر از ظروف ارزان قیمت استقبال شده است در صورتی که بسیاری از آنها با معیارهای مورد تایید سازمان غذا و دارو همچنین پژوهشگاه مواد و پلیمر ایران مغایرت دارند ولی به سبب پایین بودن قیمت در حجم های بسیار زیاد فروخته می شوند.
وی می افزاید: عمده نذورات غذایی ماه محرم فرآورده های گرم خوراکی است که می بایست در ظروف سازگار با حرارت توزیع شوند. ظرف های پلی استایرنی موجود در بازار فقط برای مواد غذایی با دمای معمولی کاربرد دارند و نمی‌توان از آنها برای نوشیدنی‌های داغ نظیر چای و مواد غذایی با حرارت زیاد استفاده کرد. ظروف فوم دار نیز برای مواد غذایی چرب با محدوده دمای ۵۰ تا ۶۵درجه سانتیگراد و بالاتر از آن توصیه نمی شود زیرا ممکن است در برخی مصرف کنندگان حساسیت های گوارشی ایجاد کند.
برنایی در ادامه خاطرنشان می کند: محصولات یکبار مصرف غذایی متناسب با نوع ماده، دمای اولیه و مدت نگهداری طبقه بندی می شوند؛ نتایج بررسی های علمی و فنی نشان می دهد ظروف یکبار مصرف گیاهی و آلومینیومی باوجود قیمت بیشتر سازگاری بهتری با خوراکی های گرم دارند و پس از استفاده، ساده تر از ظروف تمام پلیمری بازیافت می شوند.
منبع: سیمرغ
