8

یکی از مسائلی که تمام والدین نسبت به آن حساس اند ، هوش کودک است. در مطالب قبل در رابطه با هوش هیجانی و راه های افزایش آن صحبت کردیم ، در این مطلب قصد داریم راهکار هایی برای بهبود و افزایش توانایی آی کیو نوزاد صحبت کنیم.

حتما تا امروز درباره شروین سرابی، کودک تیزهوش و توانمند ایرانی خبرهایی در روزنامه ها و مطبوعات کشور خوانده اید یا اطلاعاتی درباره او شنیده اید. این کودک ۲ ساله که در حال حاضر به همراه پدر و مادرش در لندن زندگی می کند از جمله کودکان باهوشی است که توانایی تشخیص پرچم ۱۹۵ کشور جهان را دارد و با عملکرد و کاربرد دستگاه های الکترونیکی مانند آی پد و آیفون آشنایی کامل دارد. این کودک ایرانی که اطلاعات قابل توجهی درباره کهکشان ها، اجرام آسمانی و آتشفشان ها دارد، بی شک هوش سرشارش را مدیون مراقبت های صحیح پدر و مادرش در زمان باردای و پس از آن است. انتشار این خبر در روزنامه ها و رسانه های خارجی و داخلی بهانه ای شد تا در این مطلب به بررسی عوامل موثر در افزایش میزان هوش نوزادان و کودکان بپردازیم و روند تقویت هوش و حافظه جنین و نوزاد را در دوران بارداری و پس از آن مورد بررسی قرار دهیم.

 

 

 

 

قبل از زایمان

 

در زمان بارداری ورزش کنید

 

تحقیقات دانشمندان آلمانی در آکادمی علمی علوم نشان می دهد نوزادان مادرانی که در دوران بارداری ورزش می کنند و در این دوران تحرک لازم را دارند در مقایسه با مادرانی که تحرک ندارند، باهوش ترند و قوت یادگیری بهتری دارند. از این رو به مادران باردار توصیه می شود در دوران بارداری با مشاوره پزشک خود بهترین ورزش را برای افزایش میزان هوش و حافظه فرزندشان دنبال کنند. توجه به این نکته که انتخاب ورزش حتما با مشاوره پزشک انجام شود، اهمیت زیادی دارد چرا که پرداختن به ورزش نامناسب ممکن است فشار زیادی را به مادر تحمیل کند و این مسئله بر سلامت مادر و جنین او تاثیر مخرب دارد.

 

زایمان طبیعی نوزاد را باهوش می کند

 

متخصصان دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه ییل در آمریکا به تازگی دریافتند نوزادان و کودکانی که به روش زایمان طبیعی متولد می شوند، در مقایسه با بچه هایی که به روش سزارین متولد می شوند باهوش ترند و ضریب هوشی بالاتری دارند. این متخصصان اعلام کردند وقتی نوزادی به شیوه طبیعی متولد می شود مقدار پروتئین خاصی که در مغز او وجود دارد، افزایش می یابد و همین مسئله موجب بالا رفتن ضریب هوشی اش می شود. در حقیقت افزایش این نوع از پروتئین در نوزادانی که به صورت طبیعی متولد می شوند، کمک می کند حافظه کوتاه مدت و بلند مدت آن ها رشد بیشتری پیدا کند و این مسئله می تواند در افزایش ضریب هوشی نوزاد و یادگیری او بسیار موثر باشد. از این رو بسیاری از درمانگران و متخصصان به زنان باردار توصیه می کنند زایمان طبیعی را برای تولد فرزندشان انتخاب کنند.

 

با تجویز دکتر کندر بخورید

 

درمانگران طب سنتی معتقدند خوردن کندر در دوران بارداری با مجوز متخصص طب سنتی و در مدت زمانی مشخص توسط مادر باردار، موجب افزایش هوش نوزاد می شود. اگر چه در متون مختلف طب سنتی به این موضوع اشاره شده است اما مادران باردار باید دقت کنند که طبع افراد با هم متفاوت است و بهتر است پس از مشاوره با یک متخصص طب سنتی و بررسی نوع طبع و مزاجشان به دستور درمانگر سنتی برای مصرف کندر اقدام کنند. خوردن کندر به صورت خودسرانه و با مقدار زیاد توسط مادر باردار ممکن است عوارضی مانند زردی، خشکی پوست و بیش فعالی کودک را به همراه داشته باشد. بنابراین با مشورت پزشک طب سنتی کندر مصرف کنید تا بتوانید از خواص مفید آن برای افزایش میزان هوش نوزاد خود بهره ببرید.

 

 

مصرف امگا۳

 

مصرف اسیدهای چرب و امگا ۳ و گنجاندن آن ها در سبد غذایی مادران باردار می تواند تاثیر زیادی در تکامل مغز جنین و افزایش هوشیاری او در دوران نوزادی داشته باشد. به گفته محققان خوردن غذاهای دریایی و دانه های روغنی مانند دانه کتان و آفتابگردان یا مصرف مکمل های غذایی حاوی اسیدهای چرب و امگا۳ به دستور پزشک می توانند تاثیر قابل ملاحظه ای در تکامل مغز جنین خود داشته باشند و به افزایش کارایی مغز کمک کنند. این گروه از متخصصان بر این باورند مصرف امگا۳ نه تنها بر افزایش هوش نوزاد بلکه به افزایش قوه بینایی او نیز کمک می کند. از این رو توصیه می شود با مشورت پزشک خود مصرف برخی از غذاهای دریایی و دانه های گیاهی حاوی امگا۳ را به برنامه غذایی خود اضافه کنید.

 

 

 

رژیم غذایی تان را اصلاح کنید

 

مصرف گوشت قرمز، تخم مرغ و حبوبات را در برنامه غذایی هفتگی خود قرار دهید و با مشاوره پزشک تغذیه خود سعی کنید متناسب با رژیم غذایی دوران بارداری به صورت روزانه از این خوراکی ها بهره ببرید. این مواد به دلیل داشتن ماده ای به نام کولین نقش موثری در افزایش میزان هوش جنین دارند و در صورتی که مادر مصرف آن ها را با قاعده و منظم در برنامه غذایی و وعده های اصلی غذا داشته باشد می تواند منتظر تولد نوزادی باهوش باشد. ضمن آن که ادامه این رژیم غذایی پس از زایمان به مادر کمک می کند با تغذیه نوزاد با شیر مادر به افزایش میزان هوش او کمک کند.

 

 

پس از زایمان

 

شیر مادر را فراموش نکنید

 

پزشکان زیادی از خواص و فواید تغذیه نوزاد با شیر مادر و افزایش مقاومت بدن و قدرت سیستم ایمنی در مقابله با انواع عفونت ها و بیماری ها صحبت کرده اند اما شاید تعداد کمی از آن ها به این موضوع اشاره کرده باشند که تغذیه نوزاد با شیر مادر می تواند تاثیر مستقیم و واضحی بر افزایش میزان هوش و ذکاوت نوزاد داشته باشد. در تحقیقی که به تازگی از سوی دانشمندان دانمارکی منتشر شد مشخص شد نوزادانی که به مدت ۹ ماه از شیرمادر تغذیه می کنند در مقایسه با دیگر نوزادان که ۲ تا ۶ ماه از شیر مادر تغذیه می کنند باهوش ترند و در دوران خردسالی و کودکی توانایی بیشتری در یادگیری و آموزش دارند.

 

برای نوزادتان کتاب بخوانید

 

در مطالعات بسیاری به این موضوع اشاره شده که مطالعه کتاب برای نوزادان ۶ ماهه و بزرگ تر می تواند تاثیر زیادی در افزایش میزان هوشیاری و هوش آن ها داشته باشد. اما به تازگی یک آکادمی آمریکایی که درباره شیوه های درمان بیماری های شایع نوزادان تحقیق می کند اعلام کرده مادران جوان می توانند برای افزایش هوشیاری و تیزهوشی از زمان تولد نوزادشان و حتی در دوران جنینی برای او کتاب بخوانند. این گروه تحقیقاتی معتقدند خواندن کتاب برای نوزادان به ساختن کلمات و تحریک تصورات آن ها کمک می کند و مهارت های برقراری ارتباط در نوزادان را تقویت می کند. در حقیقت آن ها بر این باورند که خواندن کتاب به افزایش هوشیاری کودک کمک می کند و مراحل رشد و پرورش او را ساده تر می کند زیرا نوزاد از ۸ ماهگی به بعد توانایی شناخت کلمات و تشخیص ترتیب قرار گرفتن آن ها را به واسطه داستان هایی که می شنود، به دست می آورد.

 

با ماساژ هوش نوزاد را تقویت کنید

 

ارائه ماساژ به نوزاد می تواند یکی دیگر از گزینه های موثر در افزایش میزان هوشیاری و تقویت حافظه نوزاد باشد. به اعتقاد برخی از درمانگران ماساژ روزانه نوزاد تاثیر زیادی بر روند رشد مغزی نوزادان دارد و می تواند به افزایش توانایی ها و قابلیت های آن ها در آینده کمک کند. از این رو محققان به والدین توصیه می کنند هر روز دقایقی را برای ارائه ماساژ به نوزادشان در نظر بگیرند و برای ماساژ نوزادشان سعی کنند از زمان هایی استفاده کنند که سرحال هستند و خستگی و تنش ناشی از برنامه ها و کار روزانه شان را پشت سر گذاشته اند. به این ترتیب با ارائه یک ماساژ ملایم که با تماس دومین بند انگشتان روی بدن کودک انجام می شود می توانید بر روند تیزهوشی او تاثیر بگذارید.

 

بازی های لمسی کنید

 

بازی ها و ورزش های لمسی نیز از جمله کاربردی ترین روش ها برای تقویت میزان هوش در نوزادان و کودکان زیر ۲ سال محسوب می شود. برای این کار می توانید از اسباب بازی ها و وسایلی که خاص کودک است، استفاده کنید. به عنوان مثال تفاوت سطوح سخت و نرم را با کمک اسباب بازی هایش به او آموزش می دهید. این کار علاوه بر آن که موجب آشنایی نوزاد با اجسام مختلف و وسایلی که در اختیار دارد می شود به افزایش هوشیاری او در تشخیص اجسام سخت و نرم نیز کمک می کند و جست و جوی او برای شناسایی وسایل بیشتر را سبب می شود.

 

تشویق مهم ترین شرط تیزهوشی

 

تشویق نوزاد همزمان با موفقیت او در انجام کوچک ترین حرکت یا عملی یکی از مهم ترین عواملی است که می تواند به تقویت هوش نوزاد کمک کند و انگیزه ای برای ادامه ماجراجویی ها و شکوفا شدن توانایی هایش باشد. بنابراین باید به خوبی مراقب نوزادتان باشید و متناسب با موفقیت های او در راه رفتن، حرکت دادن اجسام، تقلید واژه ها، انجام بازی ها او را تشویق کنید. به گفته محققان تشویق نوزاد و کودکان زیر ۲ سال در شرایطی که موفقیتی را کسب می کنند می تواند تاثیر زیادی در رشد هوش او داشته باشد و تمایل او به ادامه فعالیت ها و بازی ها را موجب شود.

 

 

با نوزادتان چهره به چهره شوید

 

بسیای از روان شناسان بر این باورند که ارتباط چهره به چهره یا رابطه چشمی پدر و مادر با نوزاد می تواند تاثیر زیادی در تقویت ارتباط های مغزی نوزاد داشته باشد. به اعتقاد این گروه نگاه کردن به چشمان نوزاد به ویژه در ماه های آغازین تولد تا پایان ۳ سالگی می تواند تاثیر زیادی در تقویت هوش و حافظه نوزاد داشته باشد چرا که پدر و مادر با نگاه کردن به چشم های نوزاد و برقراری رابطه چشمی می توانند به تقویت هوش دیداری نوزاد کمک کنند و به این ترتیب در کنار تقویت هوش کلامی و ذهنی کودک با انجام بازی، کتاب خواندن و صحبت کردن با نوزاد هوش دیداری او را نیز تقویت کرده و به افزایش هوشمندی او در دوران طلایی زیر ۲ سالگی کمک کنند.

 

 

 

 

از نقش پدر در هوشیاری نوزادان چه می دانید

 

برای نوزادتان آواز بخوانید

 

در مطالعات بسیاری به این موضوع اشاره شده که جنین انسان این توانایی را دارد که از درون شکم مادر در جریان برخی از اتفاقاتی که در دنیای پیرامون او رخ می دهد، قرار گیرد. بنابراین این موضوع می تواند تاثیر زیادی بر رشد و توانایی های مغزی او داشته باشد. از این رو محققان به پدران توصیه می کنند برای افزایش میزان هوشیاری فرزندشان از دوران بارداری مادر، برای فرزندشان آواز بخوانند یا با او صحبت کنند. از آنجا که مادران به طور طبیعی و خود به خود در طول روز با جنین درون شکم شان صحبت می کنند بهتر است مسئولیت آواز و لالایی خواندن در دوران بارداری بر عهده پدر باشد تا به این ترتیب بتواند ارتباط عاطفی موثری با جنین برقرار کند و به رشد میزان هوشیاری او کمک کند. این کار موجب می شود جنین پس از تولد واکنش های دقیق تری به صدای پدر و مادرش داشته باشد و آن ها را به راحتی از صدای افراد غریبه تشخیص دهد. به این ترتیب با صحبت کردن و آواز خواندن برای جنین می توانید فرآیند یادگیری را در او تقویت کنید و سلول های مغزی او را آماده آموختن کنید.

 

به درخواست های تکراری توجه کنید

 

حتما تا به حال دیده اید که بسیاری از نوزادان و کودکان درخواست های تکراری دارند. مثلا از پدر و مادر خود می خواهند که یک کتاب را بار ها برای آن ها بخواند یا یک سی دی موسیقی را بار ها بشنوند. این یکی از مهم ترین درخواست های کودک محسوب می شود که بهتر است پدر و مادر توجه ویژه ای به آن داشته باشند و بدون ابراز خستگی و ناراحتی نیاز کودک را برطرف کنند. مثلا همان کتاب یا داستان تکراری را دوباره برایش بخوانند. تکرار این داستان می تواند به تقویت عملکرد نورون ها در مغز نوزاد کمک کند. این مسئله می تواند در درازمدت تاثیر زیادی در یادگیری و آموزش کودک داشته باشد.

 

با نوزادتان دالی بازی کنید

 

شاید همه ما به طور ناخودآگاه با هر نوزادی که مقابل مان قرار بگیرد دالی بازی کنیم. اما به گفته محققان اجرای این بازی به صورت هدفمند با نوزاد می تواند تاثیر زیادی در تقویت ذهن و هوش او داشته باشد. بنابراین این مسئولیت می تواند یکی از وظایف پدر خانواده برای برقراری ارتباط بهتر با نوزادش باشد. شما می توانید هر روز دقایقی از وقت تان را به دالی بازی با نوزادتان اختصاص دهید. به این ترتیب با مخفی یا پنهان شدن خود یا یک شی می توانید علاوه بر خنداندن نوزادتان به قابلیت فکر و ذهن او برای جستجو کمک کنید. به این ترتیب می توانید با یک بازی ساده اما موثر در افزایش میزان هوش کودک تاثیر بگذارید. بنابراین دالی بازی را فراموش نکنید و اگر روزی فرصت این کار را ندارید از همسرتان بخواهید تا با نوزادتان بازی کند.

 

با فرزندتان راهپیمایی کنید

 

یکی دیگر از روش هایی که به افزایش هوش کودک زیر ۲ سال شما کمک می کند راهپیمایی با او در طبیعت، پارک و فضاهای عمومی است. اکثر بچه ها از ۸ ماهگی راه رفتن را آغاز می کنند. بنابراین می توانید با او به پارک بروید و درباره اشیا و موجوداتی که در طبیعت می بینید با او صحبت کنید. به عنوان مثال با او قدم بزنید یا او را در آغوش بکشید و درباره درخت با جملاتی مانند «گل های کوچک را ببین» یا «چه گربه سفید بزرگی» با او صحبت کنید. از آنجا که بچه ها از ۸ ۷ ماهگی قابلیت تشخیص رنگ ها و اشیا را به دست می آورند به این ترتیب می توانید به افزایش میزان هوشیاری و توجه او به محیط پیرامونش، کمک کنید.

 

او را با عملکرد وسایل آشنا کنید

 

یکی دیگر از روش هایی که به افزایش میزان هوشیاری نوزادان ۸ تا ۲ ساله کمک می کند، توضیح دادن درباره عملکرد اجسام، وسایل و اسباب بازی هایی است که در اطراف آن ها وجود دارد. این کار می تواند یکی از مسئولیت های باشد که پدر یا مادر خانواده باید آن را برعهده بگیرد. بهترین روش برای این کار آن است که برای کودکان درباره عملکرد اشیا مختلف توضیح دهید. مثلا اگر قصد دارید چراغ اتاق را روشن کنید، پیش از این کار به او بگویید «می خواهم لامپ را روشن کنم تا اتاق روشن شود» یا وقتی می خواهید پرده ها را کنار بزنید، بگویید «می خواهم پرده ها را کنار بزنم تا نور خورشید اتاق را روشن کند» یا برایش بگویید با این دکمه عروسک سخنگوی تو را روشن می کنم تا برایت صحبت کند. این کار موجب می شود فرزند شما آشنایی بهتری با اجسام و اشیا اطرافش پیدا کند و به این ترتیب سریع تر با پیرامونش ارتباط بگیرد؛ شیوه ای که به رشد فکری و مغزی او کمک کرده و یادگیری او را در سنین بالا تر تقویت می کند.

 

 

 

 

کدام نوزادان کم هوش می شوند

 

رابطه کم کاری تیروئید و کم هوشی

 

یکی از مهم ترین نکاتی که خانم ها پیش از بارداری باید به آن توجه کنند بررسی احتمال ابتلا به کم کاری تیروئید است. افرادی که قصد بارداری دارند یا باردار شده اند باید حتما از نظر کم کاری تیروئید مورد آزمایش قرار بگیرند، چرا که ابتلا به کم کاری تیروئید تاثیرات مخربی بر ضریب هوشی نوزادان دارد. بنابراین در صورتی که مادری دوران بارداری را بدون توجه به مسئله کم کاری تیروئید و مشاوره پزشک سپری کند ممکن است با مشکل کم هوشی فرزندش مواجهه شود. مادرانی که علائمی مانند پف آلودگی، بی حالی، ریزش مو، کاهش ضربان قلب، افزایش چربی و فشارخون، کاهش تمرکز و گرفتگی های عضلانی را تجربه می کنند باید احتمال ابتلا به کم کاری تیروئید را در خود بررسی کنند.

 

تماشای تلویزیون را به حداقل برسانید

 

بر اساس آخرین تحقیقات دانشمندان وقتی انسان به تماشای تلویزیون می پردازد فعالیت مغزی اش از زمانی که در خواب به سر می برد نیز کمتر است. بنابراین تماشای بیش از اندازه تلویزیون زمانی که کودک زیر ۲ سال شما در کنارتان قرار دارد، چندان توصیه نمی شود. رعایت این نکته به ویژه به خانواده هایی توصیه می شود که پدر یا مادر تمایل زیادی به تماشای تلویزیون و برنامه های مختلف آن دارند. به گفته محققان تلویزیون از این نظر که به صورت یک طرفه متکلم است مانع از تشویق کودک به یادگیری می شود و این مسئله می تواند مهارت های کلامی کودک را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین محققان توصیه می کنند، دست کم تا پایان ۲ سالگی از مواجهه زیاد کودک با تلویزیون و تماشای برنامه های تلویزیونی پرهیز شود.

 

نشانه های نوزاد باهوش را بشناسید

 

با توجه به عکس العمل ها و واکنش نوزادان بعد از ۷ ماهگی می توان به میزان هوشیاری نوزاد پی برد. تنها کافی است علاوه بر آنکه به تغذیه و خواب نوزادتان اهمیت می دهید، حالت ها و واکنش های او را در مقابل اشیا، اتفاق ها و افراد مختلف بررسی کنید.

 

یک نوزاد ۱۰ ماهه قابلیت شناسایی و تشخیص سلسله مراتب اجتماعی را دارد. او با مشاهده تصاویر یک کتاب داستان یا شخصیت های یک کارتون می تواند بزرگ تر بودن و کوچک تر بودن شخصیت ها را احساس کند و در وهله اول متناسب با بزرگی و کوچکی شخصیت ها برای آن ها توانایی قائل شود به گونه ای که شخصیت کارتونی بزرگ تر را رئیس دیگر شخصیت ها فرض می کند. او در این سن مسئولیت پذیری را می شناسد و می داند که هر فردی یک وظیفه دارد.

 

نوزادی که بهره هوشی بالایی دارد قادر است از ماه پنجم تولد شادی، غم، استرس و اضطراب را بیشتر از دیگر نوزادان از لحن و چهره پدر و مادرش بخواند. بنابراین باید مراقب باشید که در حضور این نوزادان از ابراز احساسات منفی و غمگینانه پرهیز کنید.

 

نوزادان باهوش در مقایسه با دیگر نوزادان واکنش های هیجان انگیزتری در مقابل موزیک نشان می دهند. آن ها با شنیدن موسیقی های ریتمیک دست، پا و سر خود را تکان می دهند و غالبا بدون هیچ پیش زمینه آموزشی حرکات موزون از خود ارائه می دهند.

 

به طور معمول نوزادان از ۹ ماهگی توانایی تقلید از اطرافیان خود را دارند. اما نوزادان باهوش ممکن است از ۸ ماهگی این رویه را پیش بگیرند. به این ترتیب باید بدانید که نوزادان با چشمانشان رفتارهای شما را اسکن می کنند و رفتارهایی مشابه شما نمایش می دهند. در این سن و سال است که نوزادان علاقه زیادی به تماشای خود در آینه دارند.

 

نوزادان باهوش در مقایسه با دیگر نوزادان توانایی بیشتری در درک ریاضیات و شناسایی اعداد دارند. آن ها در ۸ تا ۹ ماهگی به راحتی می توانند عدد ۲ را از ۳ تشخیص دهند. در حالی که این اتفاق در نوزادان عادی در ۱۰ ماهگی به بعد اتفاق می افتد.

 

یادگیری زبان در نوزادان باهوش معمولا در ۱۵ ماهگی اتفاق می افتد. آن ها در این سن توانایی یادگیری دستور زبان و گرامر را دارند و گاهی می توانند یکی دو ماه زود تر از سایر نوزادان با کاربرد واژه ها آشنا شوند و از آن ها استفاده کنند.