در رابطه با استرس و تاثیرات آن در مطالب گذشته صحبت کردیم ، همانطور که می دانید استرس می تواند تاثیرات مستقیمی بر روی کارکد قلب داشته باشد. یکی از اصلی ترین این تاثیرات ، ملتهب کردن سلول های قلب است ، که این موضوع سلامت قلب را به خطر می اندازد.
محققان سال هاست تلاش می کنند رابطه بین ذهن و قلب را بررسی کنند.
آن ها می گویند اگرچه تمام احساسات و افکار منفی بر سلامت قلب تاثیر سوء ندارد اما برخی هیجانات منفی مانند استرس و افسردگی با بروز امراض قلبی ارتباط آشکاری دارد. شواهد نشان می دهد که یک ضربه عاطفی شدید مانند فوت همسر، طلاق،پرخاشگری شدید یا حمله فیزیکی خطرابتلا به امراض قلبی را افزایش می دهد. از سوی دیگر ویژگی های شخصیتی مانند برون گرایی یا خوش بینی تاثیر مثبتی بر سیستم قلب و عروق می گذارد. حتی بعضی از امراض قلبی با تغییرات شیمیایی مشابه آن چه در افسردگی و استرس رخ می دهد، آغاز می شود.
سلامت قلب جنین در رحم مادر
محققان می گویند رابطه بین سلامت قلب و ذهن از داخل رحم آغاز می شود. به نوشته مجله «روان شناسی امروز»، ضربان قلب جنین در رحم با ضربان قلب مادر تنظیم و هماهنگ می شود. این هماهنگی حتی پس از تولد هم ادامه دارد، زمانی که قلب کودک به هنگام رویارویی چهره به چهره با مادر و پدر ریتم قلب آن هارا می گیرد. این تاثیر، شگفت انگیزترین تاثیری است که دو انسان برهم می گذارند . ضربان قلب هماهنگ شده در برقراری رابطه بین کودک و مادر بسیار موثر است و این امر در شکل گیری شخصیت کودک تاثیر بسزایی دارد.
عکس این ارتباط هم صادق است. اگر ضربان قلب کودک و مادر به اندازه کافی هماهنگ نباشد و به دلایلی نظیر زایمان زودرس یا افسردگی پس از زایمان مادر، دچار خدشه شود، برای کودک برقراری روابط سالم با دیگران طی سال های بعد دشوار خواهد بود.البته این ناهماهنگی به معنای ابتلا به امراض قلبی در کودک نیست اما نشان می دهد تجربیات بین فردی و احساساتی مانند انکار، خشم و عشق تا چه اندازه سلامت قلب را تحت تاثیر قرار می دهد. همان طور که کودک بزرگ می شود، قلبش همچنان به عشق، استرس ودرد حساس است و حتی وقوع حوادثی مانند بلایای طبیعی تا اندازه زیادی سلامت قلب کودک راتحت تاثیر قرار می دهد. دانشمندان می گویند هر قدر کودکان بیشتر در معرض استرس و فشار عصبی باشند، احتمال ابتلا به امراض قلبی در آن ها بیشتر است.
مسیر دو طرفه مغز و ذهن
سوال اینجاست که چگونه احساسات و افکار ذهنی بر سلامت قلب به نحوی تاثیر می گذارد که می تواند به بروز بیماری قلبی منجر شود؟ بیشتر کارشناسان معتقدند که نقطه اشتراک بین احساس وآترواسکلروز (تصلب شرایین)، التهاب است. فرآیندی که طی آن سیستم ایمنی سلول ها و مولکول هایی تولید می کند که به پالایش مهاجم ها بپردازد. التهاب در واقع یک بزرگراه بیولوژیکی است که استرس و بیماری قلبی را در یک مدار به هم مرتبط می کند. در یک دوره کوتاه زمانی، استرس باعث آغاز التهاب می شود و سیستم ایمنی بدن را برای کاهش عفونت و ترمیم جراحت هماهنگ می کند. اما وقتی استرس طولانی مدت باشد، التهاب بدون توقف ادامه می یابد.
در درازمدت مولکول های التهابی وارد مغز می شود و علایمی مانند بی اعتنایی، کناره گیری اجتماعی، خستگی مفرط و تغییر در عادات خوردن در فرد پیدا می شود. با این که این علایم شبیه علایم افسردگی است اما هنوز برای دانشمندان مشخص نیست که این علایم دقیقاً مشابه علایمی باشد که روان کاوان از بیماران افسرده خود گزارش می کنند. اما شکی نیست بیماران قلبی که علایم افسردگی دارند و در درازمدت درمان نمی شوند، زودتر از دیگران به امراض قلبی پیشرفته مبتلا می شوند.
دکتر گئورگی میلر از محققان دانشگاه بریتیش کلمبیا چنین نتیجه گیری می کند که استرس مزمن و ضربه های عاطفی شدید می تواند آغازگر فرآیند التهاب در سلول های قلبی شود که زمینه ساز ابتلای فرد به افسردگی و امراض قلبی است. از سوی دیگر التهاب زمینه بروز بیماری قلبی را هم ایجاد می کند که ممکن است در نهایت به استرس وافسردگی منجر شود.
ویژگی های شخصیتی و سلامت قلب
به تازگی برای دانشمندان محرز شده است که بین خلق و خو و بروز امراض قلبی ارتباط مستقیمی وجود دارد. پیشتر مشخص شده بود که یک ویژگی شخصیتی یعنی تندخویی و عصبی مزاج بودن ارتباط مستقیمی با ابتلا به امراض قلبی دارد. تمایل به پرخاشگری و ابراز خشم در واکنش به محرک های محیطی کم اهمیت در درازمدت فرد را درمعرض خطرابتلا به سکته و آترواسکلروز قرار می دهد. دکتر« کوبزانسکی» از دانشگاه هاروارد می گوید خوب است بدانید که بدبینی و خجالتی بودن که نقطه مقابل خوش بینی و معاشرتی بودن است، خطر ابتلا به امراض قلبی را تشدید می کند. حتی احساس بی پناهی و تمایل به اضطراب و نگرانی با امراض قلبی در ارتباط است.
دانشمندان دانشگاه شیکاگو طی مطالعه ای درباره تاثیر اعتماد، استرس و افسردگی در بروز امراض قلبی میزان ۳ نشانگر قطعی التهاب در عروق قلب را بررسی کردند، نتایج نشان داد هر قدر میزان بی اعتمادی در فرد بیشتر باشد، ۳ نشانگر موثر در بروز التهاب در خون افزایش می یابد. همچنین محققان در دانشگاه دوک و کارولینای شمالی طی تحقیقات مشترک دریافتند بیماران قلبی که مبتلا به افسردگی هستند ۵۰ درصد بیشتراز بیمارانی که افسردگی ندارند، در بیمارستان بستری می شوند.دکتر آندرو شروود از این دانشگاه می گوید: افسردگی مانند کلسترول بالا و فشار خون که ۲ عامل اصلی بروز بیماری های قلبی است، با اهمیت است. بیماران مبتلا به افسردگی معمولاً درمان خود را کامل نمی کنند و اصلاح رژیم غذایی و ترک سیگار را به ندرت عملی می کنند از سوی دیگر توانایی قلبشان برای واکنش نشان دادن به استرس های عادی هم کمتر است.همچنین وقتی عوامل روانی آغازگر بروز حمله قلبی باشد، فشار خون و عملکرد قلب دیرتر به حالت طبیعی برمی گردد بنابراین فرد بیشتر از دیگر بیماران قلبی در معرض حمله بعدی و افت کارکرد قلب قرار دارد.
حرفه و سلامت قلب
طبق یک گزارش جالب که در مجله «طب نیواینگلند» چاپ شد، مشخص شد خستگی روانی و جسمی و دلزدگی روحی سلامت قلب را به خطر می اندازد به ویژه اگر در طول زمان بدون درمان بماند. محققان که به تازگی خطر استرس ناشی از شغل را روی سلامت قلب بررسی کرده اند، می گویند این استرس نه فقط در طول دوران حرفه ای سلامت قلب فرد رابه خطر می اندازد، بلکه حتی ۸ سال پس از اتمام دوران حرفه ای کار می تواند همچنان سلامت قلب فرد را تهدید کند. این خطر با بالا رفتن سن، افزایش وزن، مصرف سیگار، ابتلا به فشار خون و افزایش سطح لیپید چند برابر می شود، به عقیده محققان کمبود خواب و خستگی مفرط ریشه اصلی تاثیر منفی استرس شغلی بر قلب است. بیشتر افرادی که با استرس شغلی مواجهند، بی قراری و فشار شدید ناشی از کار را تجربه می کنند. بی قراری مفرط باعث اختلال خواب شدید در زمان استراحت می شود و به خستگی مفرط بی پایانی می انجامد.
ضربه ناگهانی و سلامت قلب
حتماً تا به حال اخبار زیادی از حمله قلبی پس از شنیدن یک خبر ناگهانی یا ضربه عاطفی شنیده اید. بیشتر قربانیان این نوع حملات قلبی علایمی مثل تنگی نفس و درد قفسه سینه دارند، در این موارد توانایی قلب برای پمپاژ خون به شدت کاهش پیدا کرده اما بافت قلب و عروق سالم و دست نخورده است.
اختلال در کارکرد عروق سمت چپ قلب باعث افزایش جریان غیرطبیعی خون در قلب می شود و به حمله قلبی می انجامد. دکتر «چت ریال» از مایو کلینیک با اشاره به تحقیقات بلندمدتی که در این زمینه انجام داده است، تصریح می کند: استرس شدید باعث ترشح شدید آدرنالین و صدمه جزئی به عروق خونی و در نهایت صدمه به ماهیچه قلب می شود، نکته این جاست که برخی افراد حساس تر هستند و حدود ۱۰ درصد این دسته از افراد دچار حمله قلبی مجدد می شوند.
محققان تاکید می کنند تحقیقات روی ارتباط بین سلامت ذهنی و قلب هنوز در مراحل نخستین است اما یک توصیه اساسی وجود دارد.مراقبت از قلب می تواند به سادگی دوری از استرس و درگیری، پرهیز از استرس در محیط کار و پرهیز از عصبانیت باشد. همین راهکارهای ساده اما پیش پا افتاده می تواند سلامت قلب را تضمین کند و جان شما را نجات دهد.
دو سوم کودکان مبتلا به چاقی مفرط مستعد ابتلا به امراض قلبی هستند
طبق آمارها پزشکان دانمارکی تاکید کردند که دو سوم کودکان مبتلا به چاقی مفرط به طور جدی در معرض خطر ابتلا به بیماری های قلبی هستند.به گزارش ایسنا در آزمایش های اخیر مشخص شد از بین ۲۵۵کودک تحت مطالعه که همگی دچار چاقی مفرط بودند، ۵۶درصد به فشار خون بالا و ۵۴درصد به کلسترول بالا، ۱۴درصد به افزایش قند و یک درصد نیز به دیابت نوع دوم مبتلا بودند.در این گزارش آمده است که ۶۲درصد از این کودکان یک عامل خطرزا، ۱۷درصد دو عامل و ۲.۵درصد ۴عامل خطرزای موثر در بروز بیماری های قلبی داشتند.این کارشناسان تاکید کردند با توجه به افزایش نرخ ابتلا به دیابت نوع دوم در کودکان و نوجوانان سراسر جهان، درصد کودکان مبتلا به فشار خون زیاد در این مطالعه بالا و نگران کننده است.
