شاید این موضوع تا یک قرن پیش قابل توجه کسی نبود ، چرا که علم به این اندازه پیرفت نکرده بود. امروزه کامپیوتر و اینترنت در تمام خانه های جای خود را باز کرده اند و افراد زیادی ساعت ها مشغول استفاده از این وسیله هستند. تلفن همراه نیز از دیگر وسایل تکنولوژیک است که ایجاد وابستگی می کند.
همه ما می دانیم تکنولوژی چقدر به بشر کمک کرده اما در یک مورد خاص باید گفت که تاثیر تکنولوژی های ذکر شده روی سلامت، مثبت نیست. دکتر لاری رازن، پروفسور روانپزشکی و نویسنده کتاب «بیماری من: درک توهم ما از تکنولوژی» می گوید: «تکنولوژی محور اصلی ارتباط انسان مدرن با جهان است، انسان ها همیشه ابزارهای تکنولوژیک را چک می کنند تا چیزی را از دست ندهند. این درحالی است که پدران ما بدون این ابزارها زندگی اجتماعی خوبی داشتند».«اعتیاد به اینترنت» و «اعتیاد به تکنولوژی» و… نظایر این واژه ها این روزها زیاد به گوش می خورند، بسیاری از روانپزشکان هشدار می دهند که این گرایش افراطی به وسایل ارتباطی و تکنولوژی از وابستگی گذشته و حالت اعتیاد پیدا کرده اند. دکتر رازن معتقد است در برخی موارد این گرایش ها حالت بیماری های روحی روانی و مشکلات شخصیتی، از اختلالات تمرکز و دقت گرفته تا بیماری های وسواسی و حتی بیماری های همراه با توهم و هذیان را رقم می زند. «موارد زیادی دیده می شود که افراد به دلیل درگیری ذهنی با تماس های تلفن های همراه و پیامک ها، ای میل ها و پیام های صفحه های اجتماعی خود دچار توهمات شنوایی، تصویری و حتی کلامی در این مورد می شوند و در موارد خیلی شدید افراد واقعیت را با رویا و فانتزی درهم می آمیزند و نمی توانند آنها را از هم تفکیک کنند و حالتی مشابه بیماران روحی روانی پیدا می کنند.»
اما راه حل کنارگذاشتن این وابستگی چیست؟ آیا باید پنجره را باز کنیم و تلفن همراه و لپ تاپ خودمان را از پنجره بیرون بیندازیم؟ دکتر امانوئل ورنویه، از دانشگاه تورین که در این زمینه پژوهش هایی را انجام داده می گوید: «تحقیقات نشان داده، محروم کردن استفاده موقتی از وسایل تکنولوژیک نتیجه عکس دارد و حتی ممکن است فرد را دچار اضطراب و حالت هیجانی کند. در واقع در بسیاری از موارد افرادی که به شدت بیمارگونه به موبایل یا کامپیوتر خود وابسته هستند، وقتی سعی می کنند یکی، دو روز را دور از آنها زندگی کنند، این تصمیم اوضاع را بدتر می کند.» دکتر ورنویه می گوید که در این مورد وابستگی هم مثل تمام وابستگی ها نباید در کل به دنبال قطع ارتباط ناگهانی آن بود بلکه باید دنبال این بود که کنترل مغز را در سطح مناسب تنظیم کرد و نیازهای چک کردن، پیام دادن و مراجعه به ابزار تکنولوژیک را به سطح معقول رساند.
دکتر رازن سه روش را پیشنهاد می دهد که می تواند باعث فرار از سلطه تکنولوژی به زندگی شود.
۱ حد و مرز
وقتی تلفن همراه تان در دست تان، یا در یک قدمی شماست، تصویر آن پیغامی به مغز می فرستد به این مضمون که من را چک کن، این گونه اضطراب و استرس افزایش می یابد. شما باید به خودتان دوره های استراحت بدهید، مثلا یک دقیقه قبل از شروع شام، تلفن همراه و ای میل خودتان را چک کنید و سپس آنها را در گوشه ای دور از استرس و دور از چشم بگذارید و برای مدت یک ساعت سراغ آنها نروید. دفعه بعد می توان برای مدتی طولانی تر تلفن همراه تان را بی صدا کنید یا کامپیوترتان را کاملا خاموش کنید.
۲ به طبیعت بروید
مغز ما در یک زمان مشخص تنها می تواند به چند محرک پاسخ دهد اما اطراف ما پر از وسایل تکنولوژیکی است که دایما در حال چالش ذهنی با آنها هستیم، فرض کنید می خواهید در خانه استراحت کنید، روی کاناپه دراز می کشید اما ذهنتان درگیر است، مدام به شما می گوید که تلفن همراه تان یا ای میل هایتان را چک کنید یا اینکه کانال های تلویزیون را عوض کنید، در این حالت ذهن شما استراحت نمی کند. دکتر ورنویه می گوید: حتی وقتی خسته هستید، در جایی به خودتان استراحت بدهید که از تمام وسایل تکنولوژیک دور باشد، باور کنید که راه رفتن برای ۱۵دقیقه در یک پارک، یا در جایی که هوای خوبی داشته باشد بیشتر از استراحت در اتاقی پر از وسایل دیجیتال، حال شما را خوب می کند.
۳ جایگزین کنید
تلفن همراه شما محرک مغز شماست، یعنی با هربار چک کردن آن هورمون دوپامین در مغز شما ترشح می شود و در نتیجه حس خوبی خواهید داشت، در نهایت همین مکانیسم شما را وابسته به آن می کند و طبیعی است هربار که نتوانید از این وسایل استفاده کنید دچار مشکل خواهید شد اما راه ساده ای را به شما پیشنهاد می کنیم: «سعی کنید تفریحات جایگزینی پیدا کنید، تفریحاتی که بتوانند به شما کمک کنند که حال خوبی داشته باشید و از آنها لذت ببرید، گپ زدن با کسی که دوستش دارید، کتاب خواندن، نوشتن، بازی کردن با دیگران و… .»
