در مسموميت دارويي چه نکاتی مهم هستند؟

اطلاعاتی در باره این که چطوری دارو  باعث می شود مسموم شویم  و مهم بودن این مسمومیت داروئی کجا می باشد .با ما باشید .لازم به  یاد آوری است بدانید هرگز بدون توجه به تاریخ تولید و انقضای آن را استفاده  نکنید و به دیگران هم پیشنهاد نکنید .
داروها چطور در بدن مسموميت ايجاد مي كند؟
بعضي از داروها در دوزهاي تجمعي موجب بروز مسموميت مي شوند. مثلاقرص استامينوفن كه بسياري از افراد بدون توجه از آن استفاده مي كنند، وقتي هر روز يك يا دو عدد قرص استامينوفن را مي خوريد به مرور زمان در بدن شما جمع و وقتي ميزان آن در بدن افزايش پيدا كرد منجر به مسموميت دارويي مي شود. اما گروه ديگري از داروها به محض مصرف و ورود به بدن موجب بروز مسموميت مي شوند و اگر راه تزريق دارو براساس استاندارد گفته شده نباشد مثلااگر دارويي بايد به صورت عضلاني تزريق شود ولي داخل رگ تزريق گردد ممكن است بسيار خطرناك باشند و آسيب هاي جدي را وارد كند، چون ميزان دارو از حد معمول بسيار بيشتر است و عوارض را به همراه خواهد داشت.

شايع ترين مسموميت ها در ايران كدام موارد هستند؟ 
به طور كلي در ايران دو نوع مسموميت دارويي شايع داريم. يكي از آنها مسموميت هاي دارويي در كودكان است كه معمولااشتباهي مصرف مي شوند مثل شربت ها و قرص ها كه سهوا استفاده مي شوند. نوع ديگر مسموميت ها مصرف عمدي داروي بيش از حد است و معمولاداروهايي كه در منزل نگهداري مي شوند مثل قرص هاي آرام بخش و اعصاب كه از جمله داروهاي مصرفي در اين دسته هستند. البته در برخي موارد شاهد اين هستيم كه فردي به دكتر مراجعه مي كند و بايد قرص را در هفته دو يا سه بار مصرف كند اما به طور اشتباهي روزي سه عدد مي خورد و بعد از چند روز دچار مسموميت مي شود. عموما بيشترين نوع مسموميت دارويي در بزرگسالان به وسيله مصرف بيش از حد يا غيرمجاز قرص ها صورت مي گيرد.

    مصرف چه داروهايي خطرات جدي براي انسان دارد؟ 
دسته اي از داروها هستند كه مصرف كمي از آنها موجب آسيب هاي جدي و حتي مرگ مي شود البته اين داروها به ندرت توسط داروخانه ها تجويز مي شوند يا طريقه مصرف آنها مثل روش هاي گوارشي نيست. مثلاقرص برنج كه مورد مصرفي آن براي انسان به كار نمي رود و مصرف حتي نصف قرص هم منجر به مرگ انسان مي شود. جدا از اين مورد من پيشنهاد مي كنم تا در خوردن داروهاي سه حلقه اي ضدافسردگي نظير ايمن پرامين بسيار دقت كنيد. اين قرص ها به طور معمول در همه خانه ها يافت مي شود اما مساله مهم اين است كه بدن افراد مختلف در دوزهاي متفاوت اين داروها عكس العمل عجيبي نشان مي دهند. بيماراني داشتيم كه با خوردن پنج عدد از اين قرص ها دچار مسموميت شده اند و عوارض خطرناكي را نيز در برداشته است و شايد شخص ديگري 20 عدد از اين قرص ها را مصرف كند اما اتفاقي برايش نيفتد. بنابراين در مورد خيلي از داروها نمي توانيم به طور دقيق بگوييم كه مصرف چه ميزان از آنها علايم مسموميت را به همراه خواهد داشت. بنابراين عكس العمل بدن افراد به ميزان مصرف داروها بسيار متفاوت است. معمولاداروهايي كه مصرف بيش از حد آنها خطرناك است تنها در نسخه پزشك تجويز مي شوند و حتما توصيه مي شود كه در جايي مناسب و دور از دسترس اطفال نگهداري شوند. كودكان وزن كمتري دارند و ممكن است با خوردن يك يا دو عد قرص سلامت شان به خطر بيفتد.

     علايم مسموميت دارويي چه مواردي هستند؟ 
گاهي اوقات ديده مي شود كه بسياري از مردم به دلايل مختلف مثلاسردرد يا دندان درد به طور مكرر از قرص هاي مثل استامينوفن استفاده مي كنند. بايد بدانيد كه مصرف يك يا دو عدد از اين قرص باعث ايجاد مسموميت نمي شود ولي اثرات چنين دارويي در بدن به صورت تجمعي است يعني با مصرف مداوم امثال چنين قرص هايي اثرات آن در بدن جمع مي شود و بعد از گذشت مدتي علايم مسموميت را ايجاد مي كنند. تنفس هاي تند يا حالت تهوع، سردرد و سرگيجه همگي از نشانه هاي مسموميت چنين داروهايي هستند. ولي مشكلي كه در اينجا وجود دارد اين است كه هيچ كدام از داروها ويژگي اختصاصي ندارند كه بتوان با توجه به آن نوع مسموميت يا دارو را حدس زد. داروهايي مثل آتروپين و امثال آن موجب گشادي مردمك چشم مي شوند، پس اگر داروي از اين خانواده مصرف شود با معاينه چشم مي توان فهميد كه دارويي مصرفي از چه دسته اي بوده است ولي به غير از اين مورد نمي توان دارويي كه موجب مسموميت شده را حدس زده و در واقع داروهايي ديگر علايم مشخصي براي تشخيص ندارند. بنابراين روي اين مساله تاكيد مي كنم كه حتما داروها را با تجويز پزشك استفاده و دور از دسترس اطفال نگهداري كنيد. يادتان باشد اگر دارويي را با تجويز پزشك براي درمان ناراحتي مصرف مي كنيد به هيچ عنوان در موارد ديگر براي رفع ناراحتي هاي ديگر مثل سردرد و غيره استفاه نكنيد. عدم رعايت اين موضوع نيز مي تواند موجب بروز مسموميت دارويي شود چون شرايط جسماني شما ممكن است با گذشته متفاوت باشد، بنابراين از خوددرماني به شدت پرهيز كنيد تا دچار مسموميت نشويد.

مصرف بيش از حد دارو به كدام يك از اعضاي بدن آسيب مي زند؟
داروها براساس اينكه مكانيسم اثرشان در جاهاي مختلف بدن است، متفاوت هستند. مثلاداروي آسپرين در مسيري از بدن عمل مي كند و باعث مي شود تا مخاط معده كاهش پيدا كند و محافظ هاي معده را ضعيف مي كند و در نتيجه موجب زخم هاي گوارش مي شوند. بعضي از داروها بر كبد تاثير مي گذارند يعني اگر فرد بيمار مبتلابه بيماري كبد باشد و اين دسته داروها را مصرف كند، دچار مسموميت شديد مي شود. هر دارويي براي قسمت خاصي از بدن تجويز مي شود و اگر داروي مصرفي كاربرد عمومي نداشته باشد مي توان نوع دارو را فهميد. توجه داشته باشيد بعضي داروها مثل آمپول كلسيم اگر وارد خارج از رگ شود موجب نكروز ناحيه يعني از بين بردن سلول هاي آن منطقه از بدن مي شود. بنابراين نوع روش مصرفي دارو نيز حايز اهميت است و در تشخيص مسموميت كمك مي كند.
واكنش مناسب هنگام بروز مسموميت دارويي چيست؟ 
اگر شخصي با هدف خودكشي بيش از حد دارو بخورد و دچار مسموميت شود بايد حتما او را نزد پزشك يا مركز مسمومان ببريد. اين مساله بسيار مهمي است چون شما نمي دانيد كه فرد چه مقدار دارو را مصرف كرده بنابراين براي جلوگيري از آسيب جدي فرد را سريعا به مركز درماني ببريد تا هر چه زودتر شست وشوي معده براي او انجام شود و درمان مناسب صورت بگيرد. حال اگر شخصي به طور اشتباهي دارويي مصرف كرده توصيه مي كنيم اگر مي دانيد كه چه نوع داروي استفاده كرده و هوشيار است، مي توانيد از مواردي كه باعث استفراغ در انسان مي شود استفاده كنيد و اجازه ندهيد تا داروها در بدن جذب شوند البته نوعي از اين مواد مثل زغال فعال تنها در مراكز مسموميت پيدا مي شود. زغال فعال براي افراد مسموم تجويز مي شود و با ورود به معده افزايش حجم پيدا مي كند و سپس موارد دارويي در روده به آن متصل مي شوند و نمي گذارد تا دارو جذب معده شود. در ساعات و دقايق بعد از مصرف دارو كارهايي كه موجب استفراغ و حالت تهوع مي شوند، بهترين كار هستند چون قبل از اينكه قرص در بدن باز شود و اثر خود را وارد كند از طريق سيستم گوارش دفع مي شود. البته بعضي از مواد مثل قرص ديازپام جذب بالايي دارند و سريعا جذب بدن مي شوند يعني به محض ورود قرص در بدن اثر مي كند و شايد نتوانيم عكس العمل به موقع را انجام دهيم و تنها مي توانيم جلو عوارض آن را بگيريم. بنابراين در چنين موارد مخصوصا اگر افراد مصدوم كودكان باشند بلافاصله با اورژانس تماس بگيريد يا خودتان فرد را به مركز مسموميت برسانيد. در صورت بد حال بودن مريض تماس با اورژانس بسيار ضروري است چون ممكن است نياز به مراقبت هاي ديگري باشد. اگر فرد مسموم حالت خواب آلودگي دارد يا مدت زيادي از مصرف دارويش گذاشته، شست وشوي معده و استفراغ فايده اي در اين حالت ندارد، يعني دارو وارد سيستم خون شده بنابراين فرد را سريعا به مركز درماني ببريد. چنين بيماري به دليل اينكه هوشيار نيست و دچار منگي مي شود ممكن است با بالاآوردن، محتويات معده وارد ريه اش شود و دچار خفگي گردد. پس در اين موارد به هيچ وجه توصيه نمي كنيم كه فرد مصدوم را وادار به استفراغ كنيد چون منجر به انسداد ريه خواهد شد و خطر خفگي به دنبال خواهد داشت. در مورد شربت ها كه نوع ديگر داروهاي مصرفي هستند، بايد بگوييم به دليل مايع بودن، شربت با سرعت بيشتري در معده جذب مي شود. در بعضي از خانواده ها افراد از نوع شربت خاصي براي مصرف دارويي استفاده مي كنند كه بايد بسيار مراقب باشند تا از دسترس كودكان دور نگه دارند، چراكه براي آنها بسيار خطرناك است. معمولامزه شربت هاي درماني براي مواردي مثل سرماخوردگي طوري است كه كودكان هم بتوانند بخورند ولي به طور كلي شركت هاي دارويي زياد مايل به خوشمزه كردن شربت ها نيستند به اين دليل كه ممكن است توسط كودكان اشتباهي خورده شود و عواقب خطرناكي به همراه خواهد داشت. حتما شربت ها را در جايي دور از دسترس كودكان يا در يخچال نگهداري كنيد تا كودكان به راحتي نتوانند آن را در اختيار داشته باشند. اگر قرار باشد كودك شما براي درمان ناراحتي از شربت استفاده كند، مصرف آن بايد حتما تحت نظر پزشك صورت بگيرد و سر ساعت معين خورده شود.
  چه نكاتي را بايد در مصرف داروها رعايت كرد؟ 
به تاريخ مصرف داروها توجه كنيد. اگر داروها را بعد از گذشت تاريخ مصرف استفاده كنيد كه آسيب جدي اي به بدن وارد مي كنيد. دارويي مثل تتروسايكلين كه در بعضي كشورها شربت آن نيز توليد مي شود، اگر بعد از تاريخ مصرف آن خورده شود، فوق العاده خطرناك است بنابراين اگر دكتر شربت يا قرص را برايتان تجويز كرد، بعد از گذراندن دوره درماني اگر مقداري از آن باقي مانده، سعي كنيد تا آن را دور بريزيد و در خانه نگهداري نكنيد.