ما در طول زندگیمان به افرادی برخورد کرده ایم که برای فرزندشان اسم انتخاب میکنند ویا خودمان این کار را انجام داده ایم ومیدانیم همیشه حساس ترین مراحل در زندگی، وقت هایی است که قرار است تصمیمی گرفته شود و انتخابی صورت بگیرد.
انتخاب نام، فقط یک انتخاب ساده و مقطعی نیست. شاید انتخاب بخشی از هویت فرزندمان باشد که قرار است تا پایان عمر با آن زندگی کند. اسم ها جلوتر از افراد هستند. برای همه ما پیش آمده است، قبل از این که شخصی را ببینیم، نام او را شنیده ایم و در پی آن یک فهرست بلند بالا از ویژگی های مختلف ظاهری و باطنی از او را در ذهن مجسم کرده ایم. بنابراین اهمیت این انتخاب انکارناپذیر است. داشتن اسم خوب، به همان نسبت که می تواند حس برتری، رضایتمندی و اعتماد به نفس را برای افراد در موقعیت های مختلف ایجاد کند، نام های ناخوشایند نیز، اثرات منفی بر روحیه افراد می گذارد. بعضی افراد صرفا در پی انتخاب نامی خاص و متفاوت هستند و در این زمینه خلاقیتشان را به کار می گیرند اما توجه ندارند که زیبایی و معنا را فدای خاص و متفاوت بودن می کنند و با گذاشتن نامی عجیب و غریب روی فرزندشان، از او در اجتماع شخصیتی عجیب و غریب می سازند. در این پرونده سعی کرده ایم اطلاعاتی را جمع آوری کنیم تا به بهترین انتخاب ها برای نام فرزندان کمک کند. به همین منظور در گفت وگو با روانشناس از ویژگی های اسم خوب گفته ایم و تأثیر اسم را در شخصیت افراد بررسی کرده ایم. خوش آوا بودن و ویژگی های زبان شناختی اسم ها نیز، موضوعی است که در بخشی دیگر در گفت و گو با زبان شناس به آن پرداخته ایم. با ما همراه باشید.
محال است به معنی اسم خود توجه نکرده باشیم. خیلی ها اسمشان را دوست دارند و خیلی ها برای هر جمعی اسمی متفاوت انتخاب می کنند چرا که از نام اصلی شان رضایت چندانی ندارند. برای این که بدانیم اسم خوب چه ویژگی هایی دارد و این که اسم ها تا چه میزان می تواند در شکل گیری شخصیت افراد تأثیرگذار باشد، با آقای دکتر اصغری نکاح، روانشناس، گفت وگو کردیم که در ادامه می آید.
اسم همیشه همراه آدمی است
درباره اهمیت اسم و تأثیر آن در شکل گیری شخصیت فرد می پرسیم. وی می گوید: « از آنجا که اسم ها در فرهنگ ها، بافت های اجتماعی، آداب و رسوم و ادبیات هر کشوری، دارای معنی هستند و درباره هر اسم، ممکن است خاطرات و باورهایی وجود داشته باشد، هرگاه اسمی را می شنویم، قبل از این که با افراد مواجه شویم تصوری نسبت به آن ها داریم. حتی این برای خود فرد هم می تواند صادق باشد. وقتی صاحبان نام فرد، افراد اصیل و ویژه ای باشند، طبعا در شخصیت وی اثر گذار خواهد بود. اسم همیشه همراه آدمی است. حتی زمانی که فرد غایب است، اسم او حاضر است». دکتر اصغری نکاح در ادامه می گوید: «اسامی که نامأنوس است و در یک فرهنگ، تصورات نامناسبی درباره آن ها وجود دارد یا نام شخصیت هایی بوده که وجهه مناسبی نداشته اند، معمولا باعث می شود فرد زمانی که به گروه همسالانش و به کنش ها و تعاملات اجتماعی حساسیت دارد، درگیر احساسات ناخوشایند شود. گاهی اوقات اصلا مشخص نیست صاحبش این اسم پسر است یا دختر؟ همچنین برخی اسامی معنای مشخصی ندارد و با شنیدن آن، باید علت نامگذاری یا معنایش را پرسید؛ این گونه اسم ها به خاطر نمی ماند و مخاطبان ممکن است، از ضمایر یا الفاظ نا مناسب استفاده کنند که حس ناخوشایندی برای دارنده نام ایجاد خواهد کرد. این در حالی است که هر فردی تمایل داردکه با نامی ارزنده، خوشایند و با احترام خطابش کنند».
اسم خوب چه اسمی است؟
از آقای دکتر درباره ویژگی های اسم خوب پرسیدیم. می گوید: «اسامی که ریشه فرهنگی و دینی دارد، مورد پذیرش عمومی است. در همه فرهنگ ها اسامی وجود دارد که بر گرفته از شخصیت های مهم دینی، اجتماعی و تاریخی است یا شخصیت هایی که دارای ارزش های اخلاقی، علمی و فرهنگی برجسته هستند. همچنین برخی اسامی در بین اذهان عمومی تداعی گر خاطرات خوشایندی است. با شنیدن برخی اسامی نیز معنا و مفهومی مثبت و ارزنده در ذهن افراد متبادر می شود. همچنین اسامی که خوش آوا و آهنگین باشد، اسامی خوبی است».
از دکتر اصغری نکاح درباره انتخاب اسم های خاص و جدید پرسیدیم. می گوید: «بیشتر از خاص بودن، شایستگی و ارزنده بودن مهم است. اسمی که دارای ریشه، مفهوم و با مسما باشد. تکراری بودن مهم نیست. نامی شایسته است که ریشه در فرهنگ و دین ما داشته باشد. به طور مثال، با شنیدن نام ابوالفضل، ویژگی هایی مانند وفاداری، مردانگی، شجاعت و… در ذهن ها تداعی می شود که این بسیار زیباست».
اسم های ماندگار
می پرسیم که آیا گذاشتن اسم قهرمانان دینی، ملی یا تاریخی، باعث ایجاد توقع و انتظاراتی از این افراد می شود؟ می گوید:
«اگر در دین ما گفته شده است که اسامی فرزندان خود را بر اساس اسامی اهل بیت(ع) انتخاب کنید، به این خاطر است که آن ها الگوی واقعی انسان ها هستند و افراد باید سعی کنند در مسیر رشد و معانی آن اسم حرکت کنند. اگر اسمی، انتظارات بجا و شایسته ای را ایجاد کند، فی نفسه مناسب است که انتظارات شایسته ای نیز از افراد داشته باشیم. اما اگر توقعات بیش از اندازه و خارج از حد توان فرد باشد، باید آن ها را تعدیل کرد. به عنوان مثال اسم سینا را در نظر بگیرید که برگرفته از دانشمند بزرگ، ابن سیناست. در هرکجا که اسم این دانشمند برجسته برده می شود، فرد در واقع اسم خودش را می شنود. به آن افتخار می کند و چه بسا در جهت معنا بخشیدن به آن تلاش بیشتری کند».
