افسردگی در هر سنی بروز می دهد. باید بدانید که سالمندان نیز در معرض ابتلا به این اختلال روحی هستند. بسیاری از افراد بر این باورند که افسردگی سالمندان امری طبیعی بوده ، اما لازم به ذکر است که سالمندان نیز مانند هر شخص دیگری باید تحت درمان قرار گیرند.
افسردگی بالینی در سالمندان شیوع دارد، اما نباید تصور کرد بروز این عارضه در سالمندی طبیعی است…
نکته مهم این است که درصد کمی از سالمندان دچار افسردگی تحت درمان قرار می گیرند، شاید به این دلیل که علایم افسردگی در سالمندان گاهی با علایم معمول این بیماری تفاوت دارد همچنین افسردگی در سالمندان اغلب با آثار ناشی از بیماری های متعدد و داروهایی که مصرف می کنند، اشتباه می شود.
افسردگی در سنین بالاتر، معمولا با بیماری ها یا ناتوانی های دیگری همراه است. به علاوه افراد مسن با از دست دادن حمایت اجتماعی به دلیل مرگ همسر یا خواهر و برادر، بازنشستگی و تغییر مکان زندگی، مواجه هستند. به دلیل تغییرات شرایط زندگی فرد سالمند و این حقیقت که کندتر شدن آنها عادی تلقی می شود، پزشکان و اعضای خانواده سالمند ممکن است متوجه بروز افسردگی در آنها نشوند و انجام درمان های موثر برای معالجه افسردگی شان به تاخیر بیفتد. گاهی فرد سالمند مجبور می شود با علایمی کنار بیاید که ممکن است به آسانی قابل برطرف شدن باشند. افسردگی در سالمندان نسبت به سنین پایین تر، مدت طولاتری ادامه می یابد و خطر بروز بیماری های قلبی را در آنها ۲ برابر می کند و احتمال خطر مرگ ناشی از بیماری ها را افزایش می دهد. در عین حال، افسردگی توانایی سالمند را برای بازتوانی پس از درمان بیماری ها کاهش می دهد. بررسی ها روی سالمندان مبتلا به بیماری های جسمی در آسایشگاه ها نشان داده است که دچار بودن آنها به افسردگی، به طور قابل توجهی خطر مرگ ناشی از ابتلا به بیماری ها را افرایش می دهد. این بیماری همچنین احتمال خطر مرگ به دنبال حمله قلبی را بالا می برد. با توجه به این دلایل، اگر در خانواده تان فرد سالمندی وجود دارد، حتی اگر افسردگی او خفیف است، ترتیبی دهید این بیماری او ارزیابی و درمان شود زیرا افسردگی در سالمندان با احتمال بیشتری ممکن است به خودکشی بینجامد.
رابطه بی خوابی و افسردگی
بی خوابی معمولا نشانه افسردگی است. بررسی های جدید نشان داده اند بی خوابی یک عامل خطرساز برای شروع و عود افسردگی، به خصوص در سالمندان، است. کارشناسان برای درمان بی خوابی سالمندان، داروهای خواب آور جدیدتر را توصیه می کنند که برای این گروه سنی بی خطر و موثرتر هستند. اگر اختلال خواب یا افسردگی سالمند بهبود پیدا نکند، روان پزشک ممکن است داروهای ضدافسردگی یا روان درمانی را تجویز کند.
عوامل مستعدکننده سالمندان به افسردگی
عواملی که خطر دچار شدن سالمند را به افسردگی افزایش می دهند، عبارتند از:
زن بودن
مجرد، مطلقه یا بیوه بودن
نداشتن حمایت اجتماعی
وقایع استرس را در زندگی
مصرف برخی از داروها یا ترکیب برخی از داروها
مخدوش شدن تصویر ذهنی فرد از بدنش (انگاره بدنی) به علت قطع عضو، جراحی به دلیل سرطان یا حمله قلبی
سابقه خانوادگی افسردگی شدید
ترس از مرگ
تنها زندگی کردن و انزوای اجتماعی
ابتلا به بیماری ها
اقدام به خودکشی در گذشته
دچار بودن به بیماری مزمن یا درد شدید
سابقه قبلی افسردگی
مرگ اخیر یکی از نزدیکان و داغداری
سوء مصرف مواد غیرمجاز
بیماری های جسمی مانند سکته مغزی، فشارخون بالا، فیبریلاسیون دهلیزی (یک نوع اختلال ریتم قلبی)، دیابت، سرطان، زوال عقل (مانند آلزایمر) و درد مزمن خطر دچار شدن به افسردگی را افزایش می دهند. اسکن های مغزی افرادی که برای اولین بار در دوره سالمندی دچار افسردگی شده اند، نشان می دهد بخش هایی از مغز این افراد جریان خون کافی دریافت نمی کنند. به جز استرس های زندگی، تغییرات شیمیایی در این سلول های مغزی نیز ممکن است احتمال افسردگی را افزایش دهند.
درمان افسردگی در سالمندان
درمان های متعددی برای بیماری افسردگی در سالمندان وجود دارد؛ از جمله دارودرمانی، روان درمانی یا مشاوره و در موارد شدید درمان با شوک. در موارد شدیدتر ممکن است ترکیبی از این شیوه های درمانی به کار رود.
داروهای ضدافسردگی برای سالمندان
بیشتر داروهای ضدافسردگی فعلی در سالمندان نیز به اندازه جوان ترها موثرند، اما باید به خطر بیشتر عوارض جانبی یا تداخل با سایر داروها بیشتر توجه داشت. مثلا برخی از داروهای ضدافسردگی قدیمی تر مانند «ایمی پرامین» یا «آمی تریپتیلین» ممکن است خواب آلودگی ایجادکنند یا هنگامی که فرد از حالت نشسته یا خوابیده برمی خیزد، باعث افت ناگهانی فشارخون شوند و مصرف آنها فرد سالمند را در معرض خطر سقوط و شکستگی قرار می دهد. در سالمندان نسبت به جوان ترها، معمولا مدت بیشتری طول می کشد تا داروهای ضدافسردگی اثر خود را نشان دهند. از طرف سوی، از آنجا که سالمندان به عوارض جانبی داروها حساس تر هستند، ممکن است پزشک داروها را ابتدا با دوز پایین تری برای آنها تجویز کند. به طور کلی مدت دوره درمان افسردگی در سالمندان طولانی تر از بیماران جوان تر است.
روان درمانی برای افسردگی سالمندان
بیشتر افراد افسرده از حمایت افراد خانواده و دوستان، شرکت در برنامه های خودیاری و گروه های حمایتی و روان درمانی سود می برند. روان درمانی، برای بیمارانی بیشتر مفید است که ترجیح می دهند دارو مصرف نکنند. این روش درمانی برای افرادی هم که به علت عوارض جانبی یا تداخل داروها با سایر داروهای مصرفی یا دچار بودن به بیماری های دیگر مصرف داروهای ضدافسردگی برایشان مشکل است، مطلوب است. بسیاری از پزشکان، روان درمانی را همراه مصرف داروهای ضدافسردگی توصیه می کنند.
درمان با شوک الکتریکی
درمان با شوک الکتریکی گاهی برای درمان افسردگی شدید سالمندانی که به علت عوارض جانبی یا تداخل دارویی قادر به مصرف داروهای ضدافسردگی نیستند، موثر است.
مشکلات درمان افسردگی در سالمندان
بدنامی یا برچسب بیمار روانی بودن زدن هنگام انجام درمان های روان پزشکی در مورد سالمندان بسیار شدیدتر از بیماران جوان تر است. این باور ممکن است در میان اعضای خانواده، دوستان و همسایگان فرد سالمند وجود داشته باشد و مانع آن شود که فرد سالمند بپذیرد افسرده است و به درمان نیاز دارد. بروز افسردگی در سالمندان گاهی به جای علایم معمول با شکایت های جسمی همراه است. این امر نیز ممکن است باعث تاخیر در انجام درمان مناسب شود. به علاوه سالمندان ممکن است افسردگی خود را به دلیل اعتقاد به اینکه راهی برای کمک به آنها وجود ندارد، بیان نکنند. سالمندان همچنین ممکن است از مصرف داروهای ضدافسردگی به علت عوارض جانبی یا هزینه آنها اجتناب کنند. به علاوه بیماری های دیگری که فرد سالمند همراه با افسردگی دارد، ممکن است تاثیربخشی داروهای ضدافسردگی را کاهش دهد. و بالاخره اینکه رویدادهای ناخوشایند زندگی از جمله مرگ اعضای خانواده یا دوستان، فقر و انزوا نیز انگیزه فرد مسن را برای درمان افسردگی از بین می برد.
