ترس و وحشت ناگهانی کودک در هنگام خواب

وحشت شبانه چیست؟

اختلال خواب معمولا در کودکان ۳ تا ۱۲ سال اتفاق می افتد اما اوج آن در کودکان ۵/۳ ساله است. خواب به ۲ قسمت تقسیم می شود: قسمت REM که با حرکات سریع چشم همراه است و قسمت non REM که قسمت حرکات غیر سریع چشم محسوب می شود. فاز حرکات غیرسریع چشم خود به ۴ مرحله تقسیم می شود. اختلال خواب هم در مرحله سوم تا چهارم از فاز حرکات غیر سریع چشم اتفاق می افتد که معمولا ۹۰ دقیقه بعد از این که کودک به خواب می رود ایجاد می شود.وحشت شبانه معمولا در فاز حرکات سریع چشم اتفاق می افتد. وحشت شبانه با دوره های مداوم عود گریه شدید هنگام خواب و سخت بیدار کردن کودک همراه است. در هر حال وحشت شبانه چیزی است که می تواند در زندگی خانوادگی اخلال ایجاد کند. حدود یک تا ۶درصد کودکان وحشت شبانه را تجربه می کنند و دختران و پسران به یک نسبت با آن دست به گریبان هستند. در این میان به نظر می رسد، کودکان مختلف از نژادهای گوناگون نیز به یک نسبت با این مسئله درگیر باشند اما این اختلال معمولا در دوران بلوغ برطرف می شود.

نشانه های وحشت کدام است؟

علاوه بر عود مکرر گریه های شدید و ترس هنگام خواب و سخت بیدار کردن کودک، کودکانی که وحشت شبانه دارند برخی علائم دیگر را هم تجربه می کنند:

افزایش ضربان قلب

افزایش تنفس

تعریق زیاد

علل این وحشت چیست؟

مسائل خانوادگی و والدین در این زمینه بسیار حائز اهمیت است اما علاوه بر آن، خستگی و مسافرت های طولانی که ریتم خواب کودک را به هم می زند، افسردگی و مصرف برخی داروها می تواند وحشت شبانه را در پی داشته باشد. اگر همه شرایط روحی کودک مساعد باشد، شرایط جسمانی مثل پایین آمدن قند خون، تب، اختلالات گوارشی و…. می توانند علل زمینه ساز باشند.وحشت شبانه می تواند به دلایل مختلف دیگر نیز ایجاد شود که از میان آن ها می توان به حوادث استرس زا در زندگی، تب و داروهایی که بر سیستم عصبی مرکزی (مغز) اثر می گذارند، اشاره کرد.

کابوس و وحشت شبانه چه تفاوتی با هم دارند؟

برخلاف کابوس ها بیشتر کودکان پس از قسمت وحشت شبانه خوابی را که دیده اند به یاد نیاورده و معمولا صبح روز بعد هم چیزی از این وحشت به خاطر نمی آورند. وحشت شبانه اغلب ۲ ساعت بعد از خوابیدن ایجاد می شود. پیش از ایجاد این حالت کودک به تدریج و به صورت پیشرونده دچار بی قراری می شود. در خلال وحشت شبانه کودک بیدار و وحشت زده به نظر می رسد و ممکن است فریاد بزند یا ناله کند. لازم به ذکر است که کودک در این حالت بیدار نیست و به راحتی نیز بیدار نمی شود و به محرک ها هم پاسخی نمی دهد. کودک به هیچ عنوان نسبت به حضور پدر و مادر آگاه نیست و معمولا صحبت نمی کند. در اغلب موارد این حالت یکی، ۲ دقیقه طول می کشد اما حتی امکان دارد تا۳۰ دقیقه هم ادامه داشته باشد تا کودک آرامش خود را بازیابد و بتواند دوباره بخوابد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنید

اختلال خواب یکی از نگرانی های مکرر پدر و مادر در طول سال اول زندگی کودک است. نیمی از کودکان دچار اختلال خواب نیاز به کمک پزشک دارند. کودکان کمتر از ۵/۳ سال دست کم یک شب در هفته با این مشکل مواجه هستند. اگر به نظر می رسد فرزند شما وحشت شبانه دارد باید توسط متخصص اطفال ارزیابی شود. در طول این ارزیابی متخصص اطفال ممکن است قادر به تشخیص موارد دیگری از اختلال باشد که احتمال دارد وحشت شبانه را ایجاد کند. پزشک ممکن است برای مدتی کوتاه داروهای خواب آور برای کودک تجویز کند تا عمق خواب کودک تغییر کند.

متاسفانه هیچ درمان قطعی برای وحشت شبانه وجود ندارد اما در درجه اول باید خانواده در مورد این نوع اختلال آموزش ببیند. در موارد شدید بیماری می توان برای کودک داروهای ضدافسردگی از قبیل ایمی پرامین تجویز کرد.

چطور می توان ازوحشت های شبانه جلوگیری کرد؟

بهتر است اتاق کودک را برای جلوگیری از آسیب احتمالی ایمن کنید. تمام عواملی که اختلال خواب را ایجاد می کنند از بین ببرید. یک برنامه منظم خواب و بیداری برای کودک قرار دهید.

مراقبت و پیگیری مکرر خانواده و حمایت و جلب اطمینان کودک به کاهش نگرانی های آن ها کمک می کند.

برای پیشگیری بهتر است سطح تحمل روزانه فرزندتان را درک کنید و وقت او را با برنامه های پرمشغله و فشرده پر نکنید. به الگوهای خواب فرزندتان توجه کنید و روالی برای برنامه خواب او در نظر بگیرید. اگر کودک یک روز پرمشغله داشته باشد، والدین باید یک چرت یا خواب نیمروزی در طول روز برای او در نظر بگیرند یا کودک را کمی زودتر از شب های قبل به تختخوابش بفرستند. سعی کنید کودک را قبل از خواب به حمام بفرستید تا بدنش به آرامش برسد و از انگیزه ها و افکار وحشت آور خلاصی یابد. امکان یک ساعت خواب راحت و با آرامش را برای او فراهم کنید. پخش موزیک ملایم، آوردن یک عروسک دلخواه یا انجام تفریح مورد علاقه او می تواند به خواب آرام او کمک کند.

با توجه به این که کودک تان وحشت شبانه را روز بعد به یاد نخواهد آورد، در مورد آن با او بحث نکنید. با خواهر یا برادر او نیز صحبت کنید که در مورد این حادثه با او بحث نکنند و این موضوع را در ذهن او بزرگ جلوه ندهند. خودتان هم نگران نشوید؛ دیدن وحشت های شبانه، اضطراب آور است اما معمولا از لحاظ جسمی و عاطفی مشکلی برای کودک تان پیش نمی آید. ممکن است کودکی همراه وحشت شبانه، خوابگردی نیز داشته باشد این مسئله دلیل یک مشکل حاد و جدی نیست اما می تواند خطرناک باشد. این حالت هنگامی اتفاق می افتد که کودک به خواب عمیق فرو رفته است. بنابراین حتی اگر کودک تان شما را بیدار هم بکند، نمی توانید با او ارتباط برقرار کنید. نگرانی اصلی، سلامت و امنیت کودک شماست. مطمئن باشید که پنجره ها و درهای خروجی را بسته اید و آن ها را قفل کرده اید.