با چه دارویی درد زونا را تسکین دهیم؟

سوال کاربر: سلام. مادر من حدود 10 روزه به زونا مبتلا شده و 46 سال دارد.  مادرم از درد زونا حتی یک ساعت هم خواب ندارد و دکتر اسیکلوویر تجویز کرده است اما خب من میخوام درد مادرم کمتر از این شود. آیا راهی هست؟

پاسخ پزشک: سلام.
درد یافته ی بسیار شایعی در زوناست، که در 90 درصد موارد با ناپدید شدن علایم پوستی برطرف میشود، اسیکلوویر هم ضد ویروس هست هم کاهنده ی درد، اگر پماد اسیکلویر بر ضایعات استفاده کنید اثر مفید دارد، همچنین میتوانید با استامینوفن و گاباپنتین نیز درد را کم کنید، چنانچه در تا یک ماه پس از رفع ضایعات پوستی برطرف نشد postherpetic neuralgia مطرح هست که در ده درصد موارد و غالبا در افراد مسن پیش می آید که نیاز به دریافت کورتون دارد.

• سوال از شما پاسخ از ما. تنها کافیست در بخش نظرات هر مطلب، مشکلتان را با ما در میان بگذارید تا دکتر سلام مشکل شما را حل کند.

در ادامه بخوانید:

درمان های طبیعی و دارویی برای زونا

زونا که برخی اوقات هرپس زوستر نیز نامیده می شود فعال سازی مجدد ویروس واریسلا زوستر (VZV) است که باعث بروز آبله مرغان می شود. زونا (هرپس زوستر) به عنوان یک عفونت ویروسی باعث بروز بثورات دردناک می شود.

در صورت ابتلا به آبله مرغان در کودکی ویروس زونا در بدن به صورت نهفته باقی می ماند که در بزرگسالی می تواند دوباره فعال شده و باعث ایجاد بثورات زونا شود. بثورات می تواند هر قسمتی از بدن را درگیر کند، اما به طور معمول قسمت های کوچک تحت تاثیر این ویروس قرار می گیرند.

درد به طور معمول به عنوان نخستین نشانه زونا نمایان می شود. جوش های تاولی پر از مایع ظرف چند روز پس از شروع درد ایجاد می شوند. برخی افراد مبتلا به زونا با تب، حساسیت نسبت به نور و خستگی نیز دست و پنجه نرم می کنند.

بر اساس اعلام مرکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC)، از هر 3 نفر در ایالات متحده حداقل یک نفر در مقطعی از زندگی خود به زونا مبتلا می شود. علاوه بر این، بیش از 99 درصد بزرگسالان آمریکایی متولد قبل از 1980 به آبله مرغان مبتلا شده اند، اما احتمال افزایش خطر ابتلا به زونا با بالا رفتن سن ارتباط دارد.

ویروس زونا بین 2 تا 6 هفته دوام می آورد و تهدید کننده زندگی فرد نیست، اما برخی از افراد نورالژی پس از ابتلا گرما را تجربه می کنند. این زمانی است که رشته های عصبی آسیب می بینند و باعث درد زونا می شوند كه هفته ها یا ماه ها پس از برطرف شدن بثورات هم ادامه می یابد.

هیچ درمان قطعی برای زونا وجود ندارد، اما پزشک با تجویز داروی ضدویروسی به فرد در کوتاه شدن مدت ویروس و کاهش علائم کمک می کند. اگرچه داروهای ضدویروس یک درمان موثر برای زونا محسوب می شوند، اما تنها گزینه نیستند بلکه چندین روش درمانی طبیعی نیز باعث کاهش درد و ناراحتی می شوند.

حمام درمانی

پاکسازی روزانه تاول ها خطر گسترش عفونت را کاهش می دهد. برای تسکین پوست حمام یا دوش خنک توصیه می شود. خنکی آب ضمن کاهش درد ناشی از تاول های زونا باعث تسکین خارش ها نیز می شود.

برای کاهش علائم برخی حمام ها توصیه می شود به عنوان مثال می توان یک تا 2 فنجان بلغور جو دوسر کلوئیدی یا نشاسته ذرت را در آب گرم به مدت 15 تا 20 دقیقه خیس کرد.

دقت داشته باشید از آب گرم استفاده نکنید زیرا باعث تشدید تاول های زونا شده و افزایش جریان خون می شود. بعد از حمام بدن خود را به طور کامل خشک کرده سپس حوله خود را برای جلوگیری از انتقال ویروس به دیگران بشویید.

کمپرس خیس و خنک

علاوه بر حمام برای تسکین درد و خارش همراه با بثورات زونا می توان از کمپرس مرطوب و خنک نیز استفاده کرد. برای تسکین علائم این کار را چندین بار در طول روز انجام دهید. پارچه ای را در آب خنک خیس کرده سپس آب اضافی آن را گرفته و پارچه را روی بثورات و تاول ها بمالید.

خنکی کمپرس درد را کاهش می دهد، بنابراین در صورت نیاز می توان این روش را تکرار کرد. دقت داشته باشید از کیسه یخ روی بثورات استفاده نکنید زیرا سردی ضمن افزایش حساسیت پوست باعث تشدید درد می شود.

خمیر جوش شیرین و نشاسته ذرت

با استفاده از نشاسته ذرت یا جوش شیرین با آب یک خمیر برای بهبود و رفع خارش ناشی از بثورات زونا تهیه کنید. برای استفاده از این روش دو واحد نشاسته ذرت یا جوش شیرین را داخل یک فنجان ریخته سپس یک واحد آب به آن اضافه کرده تا قوام مورد نظر برای خمیر حاصل شود.

مخلوط را روی بثورات خود بمالید سپس بعد از 10 تا 15 دقیقه محل را بشویید. در صورت نیاز چندین بار در روز از این روش درمانی طبیعی استفاده کنید.

لوسیون ها و کرم های تسکین دهنده

خاراندن بثورات زونا باعث ایجاد زخم و طولانی شدن روند بهبود تاول ها می شود. اگر خارش بعد از حمام، استفاده از کمپرس خنک یا مخلوط جوش شیرین یا نشاسته ذرت بهبود نیافت می توان از لوسیون ها و کرم های تسکین دهنده استفاده کنید.

لوسیون ها و کرم ها روند بهبودی را تسریع نمی بخشند، اما می توانند در کنترل علائم یا کاهش آزار آنها کمک کنند البته در نظر داشته باشید از لوسیون های معطر برای جلوگیری از تحریک بیشتر استفاده نکنید.

از لوسیون ها و کرم ها به میزان کم استفاده کنید زیرا استفاده بیش از حد از آنها می تواند ضمن عدم خشکی زخم ها روند بهبودی را نیز طولانی کند به همین دلایل از پمادهای آنتی بیوتیکی در زخم ها استفاده نکنید.

در صورت استفاده از کرم یا لوسیون مصرف 3 یا 4 بار در روز از داروی حاوی ماده طبیعی کپسایسین، ماده موثر موجود در فلفل قرمز گزینه موثرتری محسوب می شود. کپسایسین برای کمک به تسکین درد اثر ضدالتهابی دارد.

درد ممکن است پس از استفاده اولیه کرم افزایش یابد، اما به آرامی کاهش می یابد. این کرم با کاهش سیگنال های درد ارسال شده به مغز عمل می کند. علاوه بر این، می توان لوسیون کالامین را بعد از حمام و دوش برای تسکین پوست تحریک شده و خشک شدن تاول ها نیز استفاده کرد.

مسکن ها برای زونا

زونا باعث التهاب و درد می شود، بنابراین پزشک می تواند داروهای بدون نسخه را برای تسکین ناراحتی های خفیف تر تجویز کند که عبارتند از:

استامینوفن

ایبوپروفن

ناپروکسن

این داروها حتی در جلوگیری از نورالژی پس از هرپس نیز کمک می کنند، درد آزاردهنده ای که برخی افراد پس از برطرف شدن بثورات پوستی و تاول های زونا دچار آن می شوند.

سایر داروها برای زونا

داروی بی حس کننده: احتمال می رود برای درد لیدوکائین (لیدودرم یا زایلوکائین) تجویز شود. این موارد به اشکال مختلف مانند کرم، لوسیون، پودرها و اسپری ها در بازار به فروش می رسد.

آنتی بیوتیک ها: در صورت آلودگی پوست و بثورات با باکتری ها پزشک آنتی بیوتیک تجویز می کند، اما اگر با باکتری ها درگیر نباشید مصرف آنتی بیوتیک ها کمکی نمی کنند.

داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای: بسیاری از این داروها مانند آمی تریپتیلین، دزپپرامین (نورپرامین) و نورتریپتیلین (پاملور) برای تسکین درد حتی بعد از بهبودی پوست وجود دارند. علاوه بر زونا در صورت ابتلا به افسردگی به درمان آن نیز کمک می کند و پزشک می تواند خطرات و مزایای مصرف آن را توضیح دهد.

آیا درمان های جایگزین برای زونا وجود دارد؟

برخی از مطالعات نشان می دهند درمان های جایگزین مختلف از طب سوزنی گرفته تا مصرف مکمل ها می تواند تسکین دهنده باشند. تحقیقات در این زمینه هنوز کامل نیست، اما برخی از آنها امیدوار کننده هستند. قبل از هر یک از موارد زیر را با پزشک خود مشورت کنید:

تحریک الکتریکی عصبی از راه پوست. این درمان از پالس های الکتریکی کوچک برای تسکین درد استفاده می کند. یک واحد تحریک الکتریکی عصبی از راه پوست تقریبا به اندازه یک تلفن هوشمند است و دارای تکه های کوچکی به نام الکترود است. آنها روی ناحیه دردناک گذاشته می شوند و با آمدن و رفتن درد دستگاه روشن و خاموش می شوند.

طب سنتی چینی: هدف این درمان ها بازگرداندن تعادل در بدن است که شامل طب سوزنی می شوند.

آیا مواد غذایی برای بهبودی زونا وجود دارند؟

مواد غذا سرشار از مواد مغذی به ویژه مواد غذایی حاویی و ویتامین هایA ، B12،C  و E می توانند به حمایت از سیستم ایمنی بدن کمک کنند. مصرف لیزین نیز در مهار ویروس موثر است.

سیستم ایمنی ضعیف باعث تشدید زونا می شود. برخی از تغییرات رژیم غذایی ضمن تقویت سیستم ایمنی بدن از گسترش زونا به سایر قسمت های بدن جلوگیری می کنند. با خوردن برخی از مواد غذایی و اجتناب از مصرف برخی دیگر برای تقویت عملکرد سیستم ایمنی بدن خود گام بردارید.

رژیم غذایی زونا شامل مواد غذایی سرشار از ویتامین هایA ، B12،C ، E و اسید آمینه لیزین است. مواد غذایی که باعث بهبود می شوند عبارتند از:

میوه های نارنجی و زرد رنگ

سبزی های دارای برگ سبز

گوشت قرمز

تخم مرغ

مرغ

ماهی

لبنیات

غلات کامل

حبوبات

لوبیا

گوجه فرنگی ها

اسفناج

با بهبود و کنار آمدن با اثرات زونا می توان مواد غذایی را راحت خورد. با این حال، در صورت ابتلا به زونا باید از مصرف برخی مواد غذایی خودداری کنید که برخی از آنها عبارتند از:

مواد غذایی و آب میوه حاوی مقادیر زیاد قند

مواد غذایی سرشار از آرژینین (از جمله شکلات، ژلاتین و آجیل)

کربوهیدرات تصفیه شده

مواد غذایی سرشار از چربی اشباع شده

مصرف زیاد این مواد غذایی ضمن تضعیف سیستم ایمنی بدن به طور بالقوه زمان حضور ویروس در بدن را طولانی می کند. مواد غذایی حاوی مقدار زیاد آرژینین حتی می توانند باعث تولید مثل ویروس شوند.

لیزین

لیزین به عنوان یک اسید آمینه از رشد برخی ویروس ها از جمله تبخال زوستر جلوگیری می کند. برخی از افراد فکر می کنند رژیم غذایی حاوی مقدار زیادی لیزین به درمان بیماری زونا و ویروس های دیگر تبخال نیز کمک می کند.

در حال حاضر، شواهد کافی وجود ندارد که نشان دهد افزایش مصرف این اسید آمینه می تواند علائم زونا را بهبود بخشد یا خیر.

مواد غذایی سرشار از زینک و ویتامین هایA ، B12،C  و E

رژیم غذایی متعادل در جبران کمبود مواد مغذی و جلوگیری از تضعیف سیستم ایمنی بدن کمک می کند. موارد زیر برای حفظ سیستم ایمنی سالم بسیار مهم هستند:

زینک

ویتامین  A

ویتامین  B12

ویتامین  C

ویتامین  E

در اینجا منابع خوبی برای هر ماده مغذی آورده شده است.

زینک/ ویتامین A/ ویتامین B12/ ویتامین C/ ویتامین E

گوشت قرمز زرده تخم مرغ صدف گوشت بذر آفتابگردان

صدف گوشت گاو ساردین بادام جعفری

نخود فرنگی سالمون گوشت گاو ماهی قزل آلا قزل آلا

تخم مرغ سیب زمینی شیرین غلات غنی شده ماهی قزل آلای رنگین کمان کیوی

صدف هویج شیر یا شیر غنی شده لیمو آووکادو

کربوهیدرات های پیچیده

جایگزین کربوهیدرات های ساده با کربوهیدرات های پیچیده در کاهش التهاب کمک کرده و سلامت کلی را بهبود می بخشد. کربوهیدرات های پیچیده حاوی فیبر بیشتری هستند و غلات کامل ارزش غذایی بیشتری را برای بدن تامین می کنند. برخی از انواع کربوهیدرات های پیچیده عبارتند از:

نان آرد کامل نان سبوس دار نانی که با آرد سبوس نگرفته پخته باشند

برنج قهوه ای

جو

کینوا

سیب زمینی شیرین

جو دوسر کامل

ماکارونی سبوس دار

کوسکوس غلات کامل

داروهای هومیوپاتی یا گیاهی

برای کمک به کاهش یا مدیریت علائم زونا درمان های هومیوپاتی همراه با درمان معمولی در نظر گرفته می شود. هومیوپاتی به عنوان یک داروی جایگزین رویکرد اجازه دادن به بدن برای بهبودی خود را پذیرفته است.

در حال حاضر، شواهد علمی کمی وجود دارد که استفاده از داروی هومیوپاتی به عنوان درمانی برای هر بیماری را پشتیبانی می کند. علاوه بر این، سازمان غذا و داروی ایالات متحده روی ایمنی یا اثربخشی هیچ داروی هومیوپاتی نظارت نمی کند، بنابراین در صورت تمایل برای استفاده از این روش ها نخست با پزشک خود مشورت کنید.

برخی از مکمل ها و داروهای گیاهی نیز کمک به بدن در مبارزه با ویروس بی خوابی و اضطراب ناشی از زونا را درمان می کند. این شامل:

ملاتونین

روغن پونه کوهی

اکیناسه

بادرنجبویه

چای سبز

اسیدهای چرب ضروری

قبل از مصرف هرگونه مکمل نخست با پزشک خود مشورت کنید. علاوه بر این، در صورت تشدید علائم یا عدم بهبودی با پزشک خود صحبت کنید.

مواد غذایی ممنوعه برای افراد مبتلا به زونا

زونا به طور معمول یک طرف بدن یا صورت بثورات دردناکی ایجاد می کند. مرکز کنترل و پیشگیری بیماری CDC می گوید این بثورات با تاول ها بعد از 7 تا 10 روز برطرف می شوند. اجتناب از مصرف مواد غذایی مختل کننده سیستم ایمنی بدن در کوتاه شدن مدت شیوع زونا کمک می کند.

برخی بر این باورند افزایش مصرف آمینو اسید لیزین و کاهش مصرف آرژینین نیز به بدن در خلاص شدن هر چه سریع تر از شر ویروس کمک می کند اگرچه تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است.

مواد غذایی که افراد مبتلا به زونا نباید مصرف کنند

در صورت ابتلا به زونا بهتر است از مصرف مواد غذایی مختل کننده عملکرد سیستم ایمنی بدن خودداری شود.

کربوهیدرات های حاوی قند بالا

کربوهیدرات های حاوی گلیسمی زیاد به سرعت در بدن تجزیه می شوند و باعث جهش سریع قند خون می شود. افزایش سطح قند خون باعث آزاد شدن مولکول های التهابی و رادیکال های آزاد می شود که بدن را تحت فشار قرار می دهد.

گنجاندن بیش از حد کربوهیدرات های با گلیسمی بالا در رژیم غذایی می تواند سیستم ایمنی بدن را به خطر بیاندازد و التهاب را افزایش دهد. حتی یک وعده غذایی با قند خون بالا می تواند باعث افزایش التهاب شود. برخی از نمونه های مواد غذایی سرشار از قند عبارتند از:

آب نبات و شیرینی

کیک و محصولات پخته شده

نوشیدنی های شیرین

غلات شیرین

سس های شیرین

بستنی

نان سفید

برنج سفید

مواد غذایی بسیار فرآوری شده

مواد غذایی بسیار فرآوری شده اغلب از نمک، قندهای اضافه شده و اسیدهای چرب امگا 6 سرشار هستند که باعث التهاب و ضعف سیستم ایمنی بدن می شوند. اسیدهای چرب امگا 6 گزینه ضروری است، اما اکثر افراد در رژیم غذایی خود مقدار زیادی از آن را دریافت می کنند. اسیدهای چرب امگا 6 باعث التهاب می شوند در حالی که اسیدهای چرب امگا 3 برای آن مانع محسوب می شوند.

برخی تحقیقات نشان می دهند مصرف بیش از حد نمک سیستم ایمنی بدن را مختل می کند. در یک مطالعه در سال 2015 یک گروه 6 نفره غذا خوردند:

12  گرم نمک به مدت 50 روز

9  گرم نمک به مدت 50 روز

6  گرم نمک در روز به مدت 50 روز

برای 30 روز آخر 12 گرم نمک

محققان دریافتند هنگامی که شرکت کنندگان 12 گرم نمک در روز می خورند سطح بالاتری از نوعی گلبول سفید به نام مونوسیت در خون آنها وجود دارد، همچنین دارای سطح بالایی ازIL-23، IL-6  و IL-10 پایین تر بودند. در کل، این نشانگرها نشان دهنده التهاب بیش از حد و پاسخ ایمنی است. نمونه هایی از مواد غذایی بسیار فرآوری شده عبارتند از:

غلات شیرین شده

چیپس و مواد غذایی پرچرب به عنوان میان وعده

نوشیدنی های انرژی زا شیرین و نوشابه های گازدار

کلوچه، کیک، پای و شیرینی

نان و کراکرهای پرچرب و کم فیبر

غذاهای سرخ شده

الکل

الکل تقریبا همه جنبه های سلامتی از جمله سیستم ایمنی بدن را مختل می کند. اکثر داروهایی که برای درمان زونا استفاده می شوند هشدار خاصی برای نوشیدن الکل ندارند، اما بهتر است از ترکیب مصرف الکل و داروها تا حد ممکن خودداری شود.

در پایان

زونا فعال سازی مجدد ویروسی است که باعث آبله مرغان و بروز بثورات خارش دار می شود که به طور معمول یک طرف بدن یا صورت را تحت تاثیر قرار می دهد.

رژیم غذایی متعادل و کم کربوهیدرات گلیسمیک و غذاهای فرآوری شده می تواند به سیستم ایمنی بدن برای مقابله با ویروس کمک کند. برخی تحقیقات نشان می دهد کاهش مصرف آرژینین و افزایش مصرف لیزین به مهار رشد ویروس کمک کند، اما تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است.

مترجم: الهه زارعی