در اکثر شهرهای کشور دوره های پزشکی انجام میدهند و دوره های عملی هم که کارآموزان را به بیمارستان ها میبرند تا برای درک و فهم بیشتر از نزدیک با وسایل و بیماران آشنا شوند،اما مشکلی که در اینجا وجود دارد این است که به دوره های آموزشی پزشکی کمتر از موارد دیگر اهمیت داده میشود.آیا ساخت دانشگاه بهتر است یا اینکه با دوره های آموزشی پزشکی به پزشکان ملت بیفزاییم؟
برگزاری دوره‌های آموزشی تکمیلی دندان‌پزشکی پس از فارغ‌التحصیلی توسط شرکت‌های تجهیزات و مواد دندان‌پزشکی، مصداقی از انجام برخی از وظایف بخش دولتی به وسیله بخش خصوصی است، اما مسلماً نظارت، جزء لاینفک هر اقدام اجرایی است و نبود آن، سبب ایجاد انحرافاتی خواهد شد. چنانچه در این حوزه هم، سوق پیدا کردن دوره‌های آموزش تکمیلی شرکت‌های خصوصی به سمت تامین منافع تجاری، از جمله شائبه‌هایی است که در نتیجه نبود متولی نظاری مطرح میشود.
در این راستا، مناسب دیدیم با دکتر محمدجعفر اقبال، رئیس دانشکده دندان‌پزشکی دانشگاه علوم‌پزشکی شهیدبهشتی و از صاحب‌نظران حوزه آموزش در دندان‌پزشکی، درباره چگونگی نظارت بر فعالیت شرکت‌های خصوصی در این حوزه و مشکلات ناشی از نبود متولی مربوط گفتگویی داشته باشیم که در ادامه می‌خوانید:
* آقای دکتر اقبال! به نظر شما متولی آموزش‌های تکمیلی دندان‌پزشکی در کشور کیست؟
ساختار کشور در اکثر حوزه‌ها از جمله اقتصاد، آموزش و مانند آن دولتی است و در موارد معدود و محدود بخش خصوصی در کسر کوچکی از آن ، آن هم با هزار محدودیت و اما و چرا صاحب اختیار و میدان است. این واقعیت تصادفی نیست، بلکه ناشی از فکر غالب و فرهنگ و سیاست است که در رگ و جان ما نفوذ و رسوخ دارد و نظام دیوانی بزرگ و بدقواره‌ای که شیره جان کشور را می‌خورد، مضرات بزرگ و بی‌حسابی برای کشور و اجتماع ایجاد کرده است. به‌تازگی رئیس محترم مجلس هم که لااقل یک، سوم قدرت کشور در دستان ایشان یا به عبارت بهتر زیر نظر ایشان است، گلایه کرده بودند که ۹۰ درصد بودجه کشور صرف حقوق و مزایای کارکنان دستگاه‌های دولتی میشود. من با خواندن این مطلب، هم خوشحال شدم که بزرگان قوم از بحران‌ها و اشکالات کلی باخبر هستند و هم متأثر شدم از اینکه متولیان و تصمیم‌گیران علی‌رغم اطلاع از اشکالات، لابد نمی‌توانند دردها را علاج کنند. در پاسخ به سؤال شما باید بگویم در مورد آموزش مداوم قواعد و آیین‌نامه‌ها و در حوزه معاونت آموزشی وزارت بهداشت، دفتر و مدیریت کلی به نام دفتر آموزش مداوم وجود دارد که وظیفه آن، صدور مجوز برنامه‌های آموزشی پس از فارغ‌التحصیلی و طبعاً نظارت و تخصیص امتیاز است. همچنین دفاتر آموزش مداوم در دانشگاه‌های علوم پزشکی زیر نظر معاونین آموزشی فعالیت می‌کنند.
تا کنون مؤسسات آموزشی مانند دانشگاه‌ها، انجمن‌های علمی و صنفی و سازمان نظام پزشکی این برنامه‌ها را برگزار می‌کردند و در مواردی هم شرکت‌های بازرگانی در این کار مشارکت داشتند. لازم به ذکر است که در مورد برگزاری این برنامه‌ها و به‌خصوص مشارکت بخش خصوصی ادعاها و حرف‌وحدیث‌هایی بوده است که من شخصاً فکر می‌کنم مشکل و مسئله اصلی این نیست؛ بلکه نظر و ایده من این است که نه‌تنها مشارکت شرکت‌ها و بخش خصوصی در امر آموزش اعم از تأسیس دانشکده‌ها و دانشگاه‌های خصوصی و یا آموزش پس از فارغ‌التحصیلی بد نیست، بلکه بسیار خوب و مبارک است و من شخصاً از این کار استقبال می‌کنم. اگر در روش و مسیر، اشکال و ایرادی وجود دارد باید برای رفع آن کوشید، نه اینکه به خاطر یک نقص یا چند ایراد نفس مشارکت و خلاقیت بخش خصوصی را پس بزنیم.
* نقش شرکت‌های دندان‌پزشکی و مؤسسات آموزشی خصوصی درزمینهٔ ارائه آموزش‌های نوین و بازآموزی مباحث علمی به دندان‌پزشکان را طی یک دهه اخیر چگونه ارزیابی می‌کنید؟
حقیقتاً من اطلاع دقیق و موثقی از این موضوع ندارم و متأسفانه منبع اطلاعاتی مهمی در این زمینه وجود ندارد که بتوانم به آن رجوع و به مطالب آن استناد کنم، اما در حد اطلاع خودم به‌عنوان معلمی که در دانشگاه کار مدیریت انجام می‌دهد، عرض می‌کنم به بخش خصوصی و شرکت‌ها از نظر من قابل احترام هستند و در بسیاری از موارد از کمک‌های آنان بهره گرفته‌ام. انکار نمی‌کنم که بخش خصوصی را به‌طورکلی بسیار مهم می‌دانم و همیشه درصدد رفع این تصور و تصویر غلط از آن هستم که بعضی این بخش را زائد یا متهم می‌دانند. مگر کارهای بزرگ و تأسیسات مهم در کشور را پیمانکاران و شرکت‌های مشاوره و مهندسین بخش خصوصی نساخته‌اند؟ مگر دانشگاه‌ها، بیمارستان‌ها و سایر مؤسسات ارزشمند را آن‌ها نساخته‌اند و مگر کشور بدون بخش خصوصی قوی می‌تواند توسعه پیدا کند؟ بنابراین اگر بخش خصوصی در امر آموزش هم کمتر موفق بوده یا موفقیتی نداشته، باید علت ریشه‌یابی شود و موانع سرمایه‌گذاری و همکاری آن رفع شود.
* پررنگ‌تر شدن حضور شرکت‌های تجاری درزمینهٔ ارائه آموزش علمی چه کارکردها و چه آسیب‌هایی می‌تواند در پی داشته باشد؟
یکی از مهم‌ترین وظایف و کارکردهای دولت و نظام دیوانی، نظارت است. چگونه است و این چه نظام و سیستمی است که می‌تواند بیش از ۵۰ دانشگاه علوم پزشکی داشته باشد، صدها بیمارستان آموزشی و غیر آموزشی را نه تنها زیر نظر داشته باشد، بلکه اداره کند، سالانه ده‌ها هزار نفر دانشجو در رشته‌های مختلف بپذیرد و فارغ‌التحصیل کند و چند هزار دانشجوی پی اچ دی داشته باشد، اما از پس برنامه‌ریزی و جلب مشارکت و نظارت بر کار آموزشی ساده چند شرکت برنیاید؟ به نظر می‌رسد بد نباشد تجدیدنظری در افکار و حتی بعضی از اصول مسلمی که در فکرمان منجمد شده‌اند داشته باشیم. استفاده نکردن از مشارکت مردمی، بیش از اینکه محرومیت بخش خصوصی باشد، محروم کردن کشور و حوزه آموزش از سرمایه و خلاقیت بخش مهمی از مردم و جامعه است. کدام کشور توسعه یافته و پیشرفته را سراغ دارید که همه کارهایش در دست دولت باشد یا با نادیده گرفتن بخش خصوصی پیشرفت کرده باشد و موفق باشد؟ حق و وظیفه دولت نظارت و کنترل است و بهتر است به قول معروف دولت به این وظیفه اهمیت بدهد و بچسبد. ورود و قوت بخش خصوصی در آموزش مبارک خواهد بود، البته به شرط این که دولت نظارت را خوب و درست انجام دهد. من شخصاً این مشارکت و مداخله را ارزشمند می‌دانم و تجربیات بسیار گران‌بهایی را در این زمینه در سایر کشورها سراغ دارم و معتقدم دولت با نظارت و راهنمایی می‌تواند جلو آسیب‌های احتمالی را هم بگیرد.
* مرجع رسیدگی و نظارت به فعالیت‌های آموزشی بخش خصوصی در وزارت بهداشت چه کسی است و آیا این وظیفه را به خوبی انجام می‌دهد؟
همان‌طور که ذکر کردم، وزارت بهداشت در حوزه معاونت آموزشی، اداره کلی به نام آموزش مداوم دارد که قبلاً اداره بازآموزی نامیده می‌شد و همچنین در دانشگاه‌های علوم پزشکی دایره‌ای به همین نام ایجاد شده است. طبیعتاً این ادارات، سیاست‌گذار، برنامه‌ریز و مجری هستند و من هم پیش از این، به عنوان کارشناس، برای مشاوره و تخصیص امتیاز به این ادارات دعوت می‌شدم اطلاع مختصری از روال کار و عملکرد آن‌ها دارم.
من بیش از ۲۵ سال سابقه کار دارم و در طول دوره خدمت به موضوع آموزش و تعلیم و تربیت اندیشیده‌ام. من حاصل کار دانشگاه‌ها را مهم و مؤثر می‌دانم و به آن ارج می‌گذارم. نقد من نفی محسنات و تلاش‌ها نیست، بلکه در حد یک نظر محدود است. امیدوارم کشور و مردم این فرصت را به دست آورند که در امر آموزش مشارکت و تلاش کنند، چرا که قطعاً مشارکت دولت و مردم در قالب بخش خصوصی نتایج بهتر و بیشتری خواهد داشت.
منبع : سلامت نیوز
