آتروفی شدن واژن به چه معناست وقتی پزشک زنان اینگونه با بیمار مبتلا سخن می گوید چه منظوری دارد ؟این اختلال چه عوارضی برای بانوان به همراه دارد چگونه می توانیم از ابتلا به این عارضه پیشگیری کنیم پیشنهادات درمانی موثر در این رابطه کدامند ؟از جمله علائم آتروفی واژن می توانیم به نازکی،خشکی،التهاب و درد اشاره کنیم که موجب سوزش و خارش در هنگام دفع ادرار،نیاز مکرر به استفاده از دستشویی ونشت ادرار در هنگام سرفه، عطسه یا سکسکه خواهند شد .
آتروفی واژن به دلیل کاهش سطح هورمون استروژن در زنان رخ می دهد و با التهاب واژن ( و دستگاه ادراری بیرونی ) همراه است. در زیر به شرح علایم، دلایل و درمان آتروفی واژن می پردازیم
آتروفی واژن چیست؟ Vaginal atrophy
آتروفی واژن ( مهبل ) عبارت است از التهاب واژن که، بدلیل نازک شدن و کوچک شدن ( جمع شدن ) بافت های جدار واژن و همچنین کاهش روانکاری و لغزندگی واژن، بخاطر کاهش میزان هورمون استروژن، در زنان روی می دهد.
شایع ترین علت آتروفی واژن، کاهش استروژن است که به طور طبیعی در طول یائسگی، و به طور فزاینده در دوران پس از یائسگی اتفاق می افتد، با این حال این بیماری می تواند در شرایط دیگری نیز که زنان با کاهش میزان هورمون استروژن مواجه می شوند، اتفاق بیافتد. مانند تغذیه کودک با شیر مادر و استفاده از داروها یی که موجب کاهش استروژن می شوند.
نکات مهم در آتروفی واژن
آتروفی واژن به دلیل کاهش سطح استروژن رخ می دهد. پزشک ممکن است با استفاده از هورمون درمانی قادر به حل مشکل آتروفی واژن باشد. مصرف داروهای بدون نسخه نیز برای بهبود برخی علائم آتروفی واژن مفید هستند.
بسیاری از خانم ها در حین یائسگی و پس از آن دچار آتروفی واژن می شوند. این شرایط گاهی والوو واژینال آتروفی (VVA) نیز نامیده می شود که علت این نامگذاری بروز مشکلات و ناراحتی در وازن می باشد. آتروفی واژن یا VVA زمانی رخ می دهد که سطح استروژن در دوران یائسگی کاهش پیدا می کند. با افت سطح استروژن علائم آتروفی واژن شدیدتر می شوند.
آتروفی واژن موجب موارد زیر در واژن می شود:
نازکی
خشکی
التهاب
درد
آتروفی واژن ممکن است باعث درد در هنگام برقراری رابطه جنسی یا بروز مشکلات دفع ادرار شود.
مشکلات ناشی زا آتروفی واژن:
سوزش و خارش در هنگام دفع ادرار
نیاز مکرر به استفاده از دستشویی
نشت ادرار در هنگام سرفه، عطسه یا سکسکه
این مشکلات مربوط به دستگاه دفع ادرار تقریبا همیشه همراه با علائم آتروفی واژن بروز می کنند. به همین دلیل این مشکل سندروم ادراری یائسگی (GSM) نیز نامیده می شود. روش های درمانی موثری برای GSM و VVA وجود دارد.
علائم سندرم ادراری یائسگی GSM
شایع ترین علائم مربوط به GSM عبارتند از:
خشکی واژن
سوزش واژن
خارش دستگاه تناسلی
ترشحات واژن
درد یا ناراحتی در زمان برقراری رابطه جنسی
از دست دادن روان کننده های طبیعی در طول مقاربت
خونریزی یا سوزش در هنگام مقاربت
بی اختیاری ادرار
درد در هنگام ادرار
نیاز مکرر به دفع ادرار
علائم مربوط به GSM ممکن است در طول یائسگی آغاز شوند. زمانی که سطح استروژن کاهش پیدا می کند، فرد علائم اولیه مربوط به GSM را تجربه می کند که عبارتند از: خشکی واژن یا ناراحتی در زمان برقراری رابطه جنسی. مرطوب کننده ها و روان کننده ها برای بهبود علائم کافی هستند.
زمانی که سطح استروژن به طور چشمگیری کاهش پیدا می کند، علائم بیماری شدیدتر می شوند و روش های درمانی اولیه برای تسکین این علائم کافی نخواهند بود. در دوره های پیشرفته تر یائسگی روش های درمانی بر روی بهبود سطح استروژن تمرکز می کنند تا ناراحتی و علائم این مشکل را بهبود بخشند.
اگر تصور می کنید به VVA یا GSM مبتلا هستید یا این مشکل در شما تشخیص داده شده است، گزینه های درمانی مختلفی موجود می باشند. یکی از این روش ها استفاده از داروهای بدن نسخه است. اگر هر یک از این روش ها موثر واقع نشدند، می توانید روش های دیگری را امتحان کنید.
اولین روش درمانی VVA و GSM استفاده از مرطوب کننده ها یا روان کننده های مبتنی بر آب و فاقد گلیسیرین می باشد. مرطوب کننده های واژن می توانند رطوبت طبیعی واژن را بازگردانند و باعث بهبود علائم شوند. برخی مرطوب کننده های موضعی عبارتند از ژل K-Y، رپلن و بنزوکائین موضعی. ممکن است لازم باشد روز در میان از این مرطوب کننده ها استفاده کنید.
یک روان کننده مبتنی بر آب و فاقد گلیسیرین می تواند درد در هنگام مقاربت را کاهش دهد. اطمینان حاصل کنید که روان کننده مورد استفاده شما فاقد گلیسیرین باشد. اگر در واژن شما زخمی وجود داشته باشد، گلیسیرین باعث درد، سوزش و خارش در این محل می شود. اگر از کاندوم استفاده می کنید، از روان کننده و ژل استفاده نکنید. برخی روان کننده ها باعث سوراخ شدن کاندوم می شوند.
اگر هیچ یک از این روش های درمانی موثر واقع نشدند، بهتر است با مشورت پزشک دیگر روش ها را امتحان کنید که عبارتند از:
کرم استروژن واژینال
می توانید کرم استروژن واژینال را به طور مستقیم برای ناحیه واژن خود استفاده کنید. این روش یکی از موثرترین راه های افزایش سطح استروژن می باشد. زمانی که برای اولین بار شروع به استفاده از کرم می کنید، بهتر است به مدت 2 تا 4 هفته هرشب از آن استفاده نمایید. پس از دوره اول می توانید هر 2 یا 3 شب یک بار نیز از این کرم استفاده نمایید.
قرص استروژن واژینال
می توانید با استفاده از یک روان کننده این قرص را در داخل واژن خود قرار دهید. زمانی که قرص حل می شود، واژن استروژن را جذب می کند. زمانی که برای اولین بار شروع به استفاده از این قرص ها می کنید، پزشک توصیه می کند که یک شب درمیان از یک قرص استفاده کنید و این کار را تا چند هفته ادامه دهید. پس از اتمام دوره اول میزان مصرف قرص را کاهش می دهید.
حلقه استروژن واژینال
با قرار دادن حلقه مورد نظر در واژن استروژن به تدریج آزاد می شود. این حلقه هر 3 ماه یک بار باید جایگزین شود.
اگر دیگر علائم و پیامدهای یائسگی با GSM بروز کرد، پزشک روش های درمانی دیگری را توصیه خواهد کرد که عبارتند از:
درمان با استفاده از استروژن باعث بهبود علائم GSM و یائسگی می شود. استروژن به شکل قرص، حلقه، بسته و ژل موجود می باشد. انواع این استروژن ها فقط با نسخه پزشک در اختیار بیمار قرار می گیرند.
اگر قبلا تحت عمل هیسترکتومی (عمل جراحی برای برداشتن رحم) قرار نگرفته باشید، علاوه بر درمان با استفاده از استروژن، پزشک مکمل های پروژسترون نیز تجویز خواهد کرد. اگر جراحی هیسترکتومی داشته باشید، استفاده از استروژن به تنهایی کافی خواهد بود.
عوارض جانبی استفاده از استروژن
معمولا استفاده از استروژن بهترین روش برای درمان آتروفی واژن و GSM می باشد. به هرحال همه خانم ها نمی توانند از این روش درمانی استفاده کنند.
نگرانی های مربوط به عوارض استفاده طولانی مدت از استروژن باعث می شود پزشکان تمایلی به تجویز استروژن نشان ندهند. برخی عوارض مربوط به استروژ عبارتند از:
افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان و سرطان آندومتر
حمله قلبی
لخته خون
سکته مغزی
برای خانم هایی که در معرض خطر ابتلا به این بیماری ها هستند، روش های درمانی غیرهورمونی بهترین گزینه درمانی خواند بود تا زمانی که خطرات و عوارض روش های درمانی بیشتر شناخته شوند.
اگر قبلا به سرطان مبتلا بوده اید، با پزشک خود درباره شرایط و روش های درمانی مشورت کنید. پزشک بیشتر به شرایط شما و خطرات درمانی و عوامل خطرساز آشناست.
سولات بیمار از پزشک
زمان مراجعه به پزشک به همراه داشتن لیست سوالات از پزشک بسیار موثر خواهد بود. برخی سوالاتی که در این شرایط از پزشک می پرسید، عبارتند از:
آیا یائسگی باعث بروز این علائم شده است؟
شرایط دیگری ممکن است باعث بروز این علائم شده باشد؟
گزینه های درمانی مناسب برای من چیست؟
این روش درمانی را تا چه مدت باید ادامه دهم؟
عوارض و خطرات مربوط به این روش درمانی کدامند؟
آیا این شرایط ممکن است بدتر شود؟
علاوه بر روش درمانی موجود، چه اقدامات دیگری برای بهبود علائم و پیشگیری از بدتر شدن شرایط می توان انجام داد؟
پیشگیری از آتروفی واژن
نمی توان به طور کامل از GSM پیشگیری کرد، اما می توان خطرات ناشی از آن را کاهش داد. فعالیت های جنسی منظم به بهبود سلامت وازن کمک می کند. این فعالیت ها باعث افزایش جریان خون و بهبود سلامت بافت واژن می شود.
اگر سیگاری هستید، لازم است که ترک کنید. سیگار کشیدن باعث کاهش گردش خون می شود و در نتیجه از رسیدن خون کافی به واژن جلوگیری می کند. همچنین مواد شیمیایی در سیگار با استروژن طبیعی در بدن تداخل پیدا می کنند. هر عاملی که باعث کاهش سطح طبیعی استروژن شود بر روی سلامت واژن تاثیر می گذارد.
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
