بیماری های خلقی و روانی زیادی هستند که ما در خودمان یا حتی بهترین دوستانمان مشاهده میکنیم ولی چون از آن ها بی خبریم، نمیتوانیم قدمی برای درمان آن برداریم. سیکلوتایمی (siklotimia) نمونه بارز این بیماری هاست. پرش افکار و حواس پرتی از علائم ابتلا به اختلال خلق ادواری است. مصرف مشروبات الکلی، کاهش خواب، افزایش انرژی، پرحرفی بیش از حد و خودبزرگ بینی از دیگر علائم ابتلا به اختلال خلق ادواری یا سیکلوتایمی است. اختلال خلق ادواری حالت خفیف تر اختلال دوقطبی است و بیماران مبتلا به این اختلال در میان دو قطب یعنی سرخوشی بیش از حد (مانیا) و افسردگی قرار دارند.
ملاک های تشخیص افسردگی در این بیماران، تغییر خلق به صورت غمگینی، احساس بی کفایتی و بی لیاقتی، کاهش انرژی، اختلال خواب و کاهش قدرت تصممی گیری از ملاک های تشخیص افسردگی در بیماران مبتلا به اختلال خلق ادواری است.
کاهش اشتها، کاهش وزن، احساس گناه، اختلال در یادگیری، اختلال در تمرکز حواس و داشتن افکار منفی و تمایلات خودکشی از دیگر ملاک های تشخیص افسردگی در این بیماران است.
راه های درمان اختلال خلق ادواری
بهبودی این اختلال بستگی به آموختن احساس کنترل و غلبه بر محیط توسط بیمار دارد که می توان در این مسیر از ترکیب روان درمانی و دارودرمانی نیز به عنوان موثرترین راه درمان استفاده کرد.
تجویز دارو برای درمان بیماری باید توسط پزشک و یا روان پزشک معالج صورت گیرد که البته استفاده از گروه درمانی نیز توسط روان شناس بالینی در درمان این بیماری نقش موثری دارد.
راه های پیشگیری از ابتلا به خلق ادواری
استفاده به موقع از مشاوره، آموزش مهارت های زندگی و توانایی حل مسئله و بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی در پیشگیری از ابتلا به این بیماری موثر است. ایجاد روحیه امیدواری در شهروندان، افزایش اشتغال، داشتن یک شبکه حمایتی قوی از اطرافیان و دوستان، امید به آینده و تلاش برای رسیدن به اهداف کوتاه مدت و بلندمدت نیز در پیشگیری از ابتلای افراد به اختلال خلق ادواری نقش موثری دارد. اختلال عموما بین 20-35 سالگی شروع می شود، گرچه نوع زودآغاز آن قبل از 21 سالگی رخ می دهد. این بیماری در میان بستگان درجه اول مبتلایان به اختلال افسردگی شایع تر است.
حداقل دو مورد از علائم زیر در آن دیده می شوند: کاهش اشتها، پرخوری، مشکلات خواب، خستگی، عزت نفس پایین، تمرکز ضعیف یا اشکال در تصمیم گیری و احساس ناامیدی در این بیماران مشاهده می شود.
ویژگی های اختلال خلق ادواری
1- خلق افسرده در اکثر اوقات روز و در اکثر روزها به مدت حداقل دو سال. که نشان آن گزارش خود فرد از حالت درونی اش باشد و یا مشاهده دیگران.
نکته: در کودکان و نوجوانان، خلق می تواندتحریک پذیر باشد و مدت اش حداقل یک سال باید باشد.
2- وجود حداقل دو مورد زیر همزمان با افسردگی:
• کم اشتهایی یا پرخوری
• بیخوابی یا پرخوابی
• کمبود انرژی یا خستگی
• کاهش اعتماد به نفس
• ضعف در تمرکز یا دشواری در گرفتن تصمیم
• احساس نومیدی
3- طی این دوره دو ساله اختلال (یک ساله در مورد کودکان و نوجوانان) فرد هرگز بیش از دو ماه فارغ از علایم ذکر شده در معیارهای A و B نبوده باشد.
4- طی اولین دوره دوساله اختلال (یک ساله در مورد کودکان و نوجوان) هرگز حمله افسردگی عمده ای رخ نداده باشد.
نکته: ممکن است پیش از پیدایش اختلال دیس تایمی، حمله افسردگی عمده ای وجود داشته باشد. منتها باید در فروکش کامل باشد (یعنی به مدت دو ماه هیچ نشانه یا علامت چشمگیری وجود نداشته باشد) وانگهی پس از دو سال اول اختلال دیس تایمی (یک سال در کودکان و نوجوانان) ممکن است حملاتی از اختلال افسردگی عمده روی آن سوار شود. که در این صورت اگر معیارهای حمله افسردگی عمده وجودداشته باشد، هر دو تشخیص را می توان مطرح کرد.
5- هرگز نباید حمله ای از نوع مانیا، مختلط، یا هیپومانیا وجود داشته باشد و معیارهای مربوط به اختلال سیکلوتایمی را نیز فرد هرگز نباید داشته باشد.
6- علایم مزبور نباید صرفا در سیر یک اختلال سایکوتیک مزمن نظیر اسکیزوفرنی یا اختلال هذیانی رخ داده باشد.
7- علایم مزبور نباید ناشی از اثرات جسمی مستقیم یکی از مواد (مثل داروهای مورد سوءمصرف (یا داروهای طبی) یا یکی از بیماری های طبی عمومی (نظیر کم کاری تیرویید) باشد.
8- علایم مزبور باید به لحاظ بالینی ایجاد رنج و غذاب چشمگیر کرده باشد، یا کارکردهای اجتماعی، شغلی، یا سایر کارکردهای مهم فرد را به نحو قابل توجهی مختل ساخته باشد.
معین کنید کدام حالت است
زودآغاز: آن است که اختلال پیش از بیست و یک سالگی شروع شده باشد.
دیرآغاز: آن است که اختلال در بیست و یک سالگی یا دیرتر شروع شده باشد.
منبع :ماهنامه دنیای سلامت
