امروز کار دارم ، وقت نمی کنم غذا آماده کنم. امروز دیر به خانه میرسم پس وقت آماده کردن غذا را ندارم. این جملات شاید برای شما نیز آشنا باشد. در هنگام خرید فست فود ها اینگونه خود را توجیه می کنید. در این مطلب قصد داریم نکاتی را در مورد ساندویچ های آماده برای شما توضیح دهیم.
اگر سری به سوپرمارکت های بزرگ و کوچک عرضه مواد غذایی زده باشید، حتما انواعی از ساندویچ های سرد و آماده را که معمولا حاوی مقدار کمی ژامبون مرغ یا گوشت با حجم پایینی از سبزی هایی مانند گوجه فرنگی یا کاهو هستند، دیده اید…
این ساندویچ ها، قیمت نسبتا پایینی دارند و تولیدکنندگان آنها هم معتقدند که گروه هدف چنین محصولاتی، افرادی مانند دانش آموزان، دانشجویان، کارگران یا کارمندانی هستند که می خواهند ناهار یا عصرانه نسبتا سبک و البته کم هزینه ای بخورند، اما این سوال مطرح می شود که آیا پایین آوردن هزینه تولید و عرضه مواد غذایی، باعث افت کیفیت آنها نمی شود؟ آیا مصرف مداوم این غذاهای کم هزینه، باعث صرف هزینه بیشتر برای مسائل بهداشتی و درمانی نخواهد شد؟ و در نهایت اینکه آیا چنین محصولاتی دارای مجوزها و استانداردهای مناسب بهداشتی هستند؟ دکتر آراسب دباغ مقدم، متخصص بهداشت مواد غذایی، به این پرسش ها پاسخ می دهد.
آیا تمام ساندویچ های سرد حاضری که با برندهای مختلف در سوپرمارکت ها وجود دارند، دارای تاییدیه های بهداشتی هستند؟
به طور حتم، نه. برخی از این محصولات که زودتر به وسیله کارخانه های معروف و معتبر تولید و عرضه شده اند، دارای مجوزهای بهداشتی و تاییدیه از سوی سازمان استاندارد هستند اما پس از استقبال از این ساندویچ های سرد و کم هزینه، برخی تولیدکنندگان غیرمجاز هم با مارک های متفرقه اقدام به تولید و عرضه چنین محصولاتی کردند. اگر به بسته بندی محصول آنها دقت کنید، حتما متوجه می شوید که هیچ علامتی از استاندارد، پروانه ساخت، تولید و سایر مجوزهای بهداشتی روی آن درج نشده است.
پس برخی از این ساندویچ ها اصلا از استانداردهای اولیه هم برخوردار نیستند!
بله، وقتی یک محصول غذایی، نام و نشان معتبری نداشته باشد، نمی توان به سلامت و کیفیت آن هم چندان امیدوار بود. البته برخی از این ساندویچ ها را کارخانه های معتبر تولید می کنند و اگر قرار است گاهی از این محصولات استفاده شود، حداقل باید انواعی از آنها که دارای تمام مجوزهای بهداشتی هستند، باشد.
در مورد آلودگی های موجود در ساندویچ های سرد آماده هم برایمان می گویید؟
هنوز تحقیقات درست و جامعی در مورد خود این محصولات انجام نشده اما می توانم براساس تحقیقاتی که روی محصولات مشابه این ساندویچ ها انجام شده، بگویم امکان وجود چه نوع آلودگی هایی در آنها وجود دارد. نتیجه تحقیقاتی که روی آلودگی های موجود در ساندویچ های سرد مشابه این محصولات در بازار انجام شده، نشان می دهد احتمال آلودگی آنها به استافیلوکوک اورئوس وجود دارد. استافیلوکوک نوعی باکتری است که بیشتر نشان دهنده دستکاری شدن،
حمل و نقل نادرست و بهداشت نامناسب کارگران و محیط کار است. گاهی باکتری ای کولای هم در چنین محصولاتی دیده شده که علت وجود این باکتری هم بهداشت نامناسب مواد غذایی، کیفیت پایین آنها و آب ناسالم به کار رفته برای شستشوی مواد اولیه است. در موارد نادری هم آلودگی برخی از این مواد غذایی به سالمونلا گزارش شده است.
باتوجه به اینکه ساندویچ های سرد، حاوی ژامبون و سبزی هایی مانند کاهو در کنار خیارشور هستند؛ بهترین مدت زمان نگهداری آنها چقدراست؟ آیا واقعا می توان چنین محصولاتی را تا ۵ روز هم نگهداری کرد؟
سوسیس و کالباس وکیوم شده که داخل پوشش های مخصوصی محافظت می شوند، تا یک ماه هم قابلیت نگهداری داخل یخچال را دارند اما با باز شدن وکیوم آنها و قرار گرفتنشان در ساندویچ هایی که حاوی مواد مرطوبی مانند گوجه، خیارشور و کاهو هستند، امکان تسریع روند فساد، هم برای این مواد گوشتی و هم برای سایر ترکیب های موجود در ساندویچ ها وجود دارد. ضمن اینکه ما در مورد سلامت شستشوی سبزی های موجود در این ساندویچ ها هم اطلاعات درستی نداریم. به علاوه، معمولا زنجیره سرمایشی هم در مورد چنین محصولاتی رعایت نمی شود پس می توان گفت که شاید ۳ روز، مدت زمان منطقی تری برای نگهداری و مصرف این محصولات، بازهم به شرط رعایت زنجیره سرمایی ، باشد.
منظورتان از زنجیره سرمایی چیست؟
وقتی روی یک محصول غذایی سرد نوشته می شود مدت زمان نگهداری از آن ۳ تا ۵ روز است، یعنی شما می توانید ۳ تا ۵ روز آن را در شرایطی نگه دارید که از کارخانه تا سوپرمارکت و از سوپرمارکت تا خانه و زمان مصرف، در یک درجه حرارت ثابت قرار بگیرد و حرارت نگهداری آن مدام بالا و پایین نشده باشد. متاسفانه این زنجیره سرمایی در برخی فروشگاه های مواد غذایی رعایت نمی شود و همین مساله می تواند احتمال فساد ساندویچ های سرد را افزایش دهد.
مصرف کننده ها از کجا می توانند متوجه فساد ساندویچ های سرد بشوند؟
معمولا فساد ظاهری کالباس را می توان از روی رشد میکروبی سطح آن که باعث لزج شدنش می شود، تشخیص داد. گاهی رطوبت موجود در این ساندویچ ها می تواند باعث ایجاد کپک در مواد غذایی داخلی یا حتی نان ساندویچ ها هم بشود و ما را از فساد آن محصول، آگاه کند. از طرفی متاسفانه هرنوع فسادی الزاما همراه با علایم ظاهری یا تغییررنگ و بوی ماده غذایی نیست تا مصرف کننده ها بتوانند به خوبی آن را تشخیص بدهند.
پس چاره چیست؟
اینکه مصرف چنین محصولاتی را محدود به ماهی یکی دوبار کنید و همان ماهی یکی دوبار هم ساندویچ های استاندارد و تاریخ روز را بخرید.
توصیه شما به افرادی که می خواهند هزینه خوردوخوراکشان را پایین بیاورند، چیست؟
چنین افرادی باید بدانند با توجه به گرانی های اخیر در تمام زمینه ها، وقتی یک محصول غذایی مانند ساندویچ سرد با قیمتی حدود ۳ هزار تومان روانه بازار می شود، به طور حتم از مواد اولیه باکیفیت در تهیه آن استفاده نشده است و چنین محصولی نمی تواند هر روز به عنوان ناهار یا عصرانه مصرف شود. دانشجویان، کارمندان یا دانش آموزانی که مجبور به خوردن ناهار بیرون از منزل هستند و نمی خواهند هزینه زیادی هم صرف کنند، می توانند مثل بیشتر غربی ها، یک لانچ باکس یا جعبه ناهار در منزل تهیه کنند و با خود همراه داشته باشند. این لانچ باکس ها می توانند حاوی مقداری میوه و سبزی شسته و تازه، کمی نان و پنیر یا حتی تکه ای مرغ یا سیب زمینی پخته باشد. ضمن اینکه اگر امکان همراه داشتن این لانچ باکس ها را ندارید، می توانید با همان هزینه کم، مقداری نان با پنیر، ماست، مربا، خامه، عسل یا خوراکی هایی این چنینی بخرید و غذای سالم تر و البته کم هزینه تری هم بخورید. به علاوه، به تازگی ساندویچ سرد و سالمی که حاوی سفیده تخم مرغ و برگه ای پنیر است هم وارد بازار شده که ارزش تغذیه ای و سلامت این ساندویچ به مراتب از ساندویچ های سرد حاوی ژامبون بیشتر است.
