کابوس واقعی همه ما زمانی است که در خواب دچار پارالسیس یا به اصطلاح بختک می شویم. دو مشخصه اصلی بختک عدم توانایی در حرکت دادن بدن و حس حضور یک موجود غیرواقعی در داخل اتاق است. این حالت اصلا شبیه رویا نیست و برعکس بسیار واقعی به نظر می رسد.

مطالعات نشان داده که این حالت در اثر فعال شدن بیش از حد بخش آمیگدالای مغز اتفاق می افتد. آمیگدالا قسمتی از مغز است که کنترل حس ترس، وحشت و اضطراب را بر عهده دارد.

از کارافتادگی یا فلج شدن موقت بدن (پارالسیس)

فلج شدن بدن در طول خواب یا پارالسیس که ما بیشتر آن را با نام «بختک» می شناسیم، حالتی است که هنگام خواب اتفاق می افتد. این حالت معمولا پس از بخ خواب رفتن یا زمانی نزدیک به هوشیاری به وجود می آید. پارالسیس اغلب با تجاربی (دیداری، شنیداری و توهمات حسی که فرد طی عبور از مرحله خواب به هوشیاری تجربه می کند) همراه است که در کل به سه مرحله تقسیم بندی می شود.

مسئله پارالسیس یا فلج موقت بدن موضوع تازه ای نیست در طول هزاران سال، پارالسیس به شکل های مختلف و در داستان های عامیانه بسیاری از فرهنگ ها وجود داشته. در ژاپن به بختک «کاناشیبار» گفته می شود، در جزیره نیوفاوندلند آن را با نام «ساحره پیر» می شناسند که شب هنگام سراغ افراد می رود. در چین هم بختک را «روح ظالم» نام گذاری کرده اند. حتی هنرمندانی از جمله جان هنری فوسلی، نقاشی ای با نام «کابوس» در رابطه با پارالسیس کشیده است.

در آمریکا اعتقاد به بختک با مشاهده بشقاب پرنده ها در بین مردم محبوبیت و گسترش پیدا کرد. بعد از چندین شایعاتی مبنی بر ربوده شدن شبانه انسان ها در بستر خواب توسط بیگانگان گزارش شد.

در مکزیک بیش از 90 درصد از نوجوانان با این جمله که یک جسد از من بالا می رفت باری توصیف بختک آشنایی دارند. در فرهنگ آفریقا بختک را با عنوان «شیطان روی پشت» می شناسند و معتقدند که شیطان در طول شب با افراد رابطه جنسی برقرار می کند. همه این ها نشان دهنده این است که پارالسیس یا بختک در همه فرهنگ ها و کشورها وجود داشته.

مراحل پارالسیس

احساس حضور یک مزاحم: صدای باز شدن در، شنیدن صدای قدم زدن، دیدن سایه یک شخص یا احساس وجود خطر داخل اتاقی که فرد در آن استراحت می کند.

بختک: احساس فشار در ناحیه سینه، مشکل در تنفس همراه با حس خفگی و احساس این که کسی گلوی فرد را فشار می دهد یا در تلاش برای تجاوز کردن به اوست. در این شرایط شخصی که دچار این حالت می شود، تصور می کند در حال مرگ است.

حالتی شبیه به خروج از بدن: فرد حالاتی مثل چرخیدن، شناور بودن و پرواز را تجربه می کند که شبیه به تجارب نزدکی به مرگ است. اگرچه این حالت کوتاه بوده و برای سلامتی مشکلی ایجاد نمی کند، اما برای عده زیادی که این حالت را تجربه کرده اند بسیار ناخوشایند و ترسناک بوده است.

دلیل به وجود آمدن پارالسیس چیست؟

در حالت طبیعی، هنگام خواب، بدن فرد آرام بوده و ماهیچه ها بی حرکت هستند تا شخص حین رویابینی به خود آسیبی وارد نکند. در طول پارالسیس، نقاطی از مغز که مسئول شناسایی خطرات و تهدیدات هستند، به بالاترین حد از فعالیت خود می رسند. صداهای بااهمیت و معمولی، احساسات و سایر محرک هایی که در خواب عادی از طرف مغز نادیده گرفته می شوند، در حالت پارالسیس به شکل کابوس هایی مهیب جلوه می کنند. پارالسیس می تواند از علائم بیماری هایی مثل افسردگی، میگرن، خواب آلودگی دائمی، فشار خون، اضطراب یا بی خوابی باشد؛ اما گاهی این حالت در افراد سالم هم اتفاق می افتد.

•    خشک شدن و عدم توانایی در حرکت دادن اعضای بدن به محض به خواب رفتن و یا بیدار شدن فرد. این حالت معمولا چند ثانیه یا چند دقیقه طول می کشید.

•    داشتن آگاهی کامل

•    از دست دادن قدرت تکلم

•    داشتن توهم و احساس ترس غیرطبیعی. احساس حضور موجودی شیطانی که قصد گرفتن جان فرد را دارد

•    احساس فشار در ناحیه قفسه سینه

•    حرکت تختخواب

•    باز شدن در و شنیده شدن صدای گام های فردی ناشناخته

•    با وجود این که فرد بعد از حالت پارالسیس تمام جزییات را به خاطر می آورد، اما از واقعی یا خیالی بودن آن ها مطمئن نیست.

•    به وجود آمدن اختلالات تنفسی

•    شخص این حس را دارد که در حال جان دادن است

•    عرق کردن

•    سردرد، درد ماهیچه و هذیان گویی

درمان و پیشگیری

پارالسیس بیشتر ناشی از استرس کنترل نشده و خواب نامنظم است؛ بنابراین داشتن الگوی خواب منظم، خواب کافی و کنترل استرس، احتمال دچار شدن فرد به پارالسیس را کاهش خواهدداد. چطور می توان پارالسیس یا بختک را متوقف کرد اگر شما به طور مزمن دچار بختک می شوید، بنابراین اقدام به پیشگیری بهتر از درمان آن است بنابراین اگر در طول شب از خواب بیدار شدید و دچار فلج موقت بدن شده بودید، چند راهکار وجود دارد که می توانید با انجام آن ها، مدت زمان آن را کاهش دهید.

1- بدنتان را آرام کنید. با این حالت مبارزه نکنید، چون این کار تنها باعث ترس و نیز بالا رفتن احتمال توهمات آزاردهنده در شما می شود.

2- تلاش کنید که به آرامی انگشتان دست و پای خود را حرکت دهید. این حرکات آهسته به تدریج به مغز این پیام را می رساند که بدن شما هوشیار بوده و حمله بختک باید متوقف شود.

3- چشمانتان را با چشمک زدن و نگاه کردن به اطراف اتاق حرکت دهید. این کار نیز باعث می شود پیغامی مبنی بر آگاهی بدن به مغز منتقل شود.

4- سعی کنید لب و سایر ماهیچه های صورتتان را تکان دهید.

5- روی تنفستان متمرکز شده و تا آنجا که می توانید آرام و آهسته نفس بکشید. اگر تنفستان دچار مشکل بود، به یاد بیاورید که چطور در طول چند ساعتی که به خواب رفته بودید، خوب و آرام نفس می کشیدید.

6- ذهن خود را در موقعیتی آرام و مثبت قرار دهید. روی افکار آرامش بخش تمرکز کنید. تصور کنید داخل ساحلی زیر نور آفتاب بوده و هزاران کیلومتر از تاریکی اتاقتان دور هستید. یک آهنگ شاد هم در ذهنتان مرور کنید.

با پیروی از این نکات مطمئنا خواهید توانست بر پارالسیس غلبه کنید. مغز به محض دریافت پیغام های کافی مبنی بر هوشیاری متوقف خواهدشد.

1- همیشه سر ساعتی مشخص به خواب رفته و از خواب بیدار شوید، حتی در طول تعطیلات و آخر هفته ها.

2- محیط خواب خود را بهتر کنید. تشک و روتشکی باید نرم و راحت باشند. اتاق خواب خود را تمیز، تاریک و خنک نگه دارید.

3- پرده ها را نیمه باز بگذارید تا از ورود اشعه شدید خورشید هنگام صبح جلوگیری شود.

4- از خوابیدن بعد از ساعت 3 بعدازظهر اجتناب کرده و در طول روز کمتر از 90 دقیقه استراحت کنید.

5- هرروز ورزش کنید و تا دو ساعت قبل از رفتن به رختخواب ورزش را متوقف کنید.

6- دو ساعت قبل از رفتن به رختخواب غذای سبکی میل کرده و از خوردن غذای سنگین پرهیز کنید.

7- پیش از خوابیدن کمی مطالعه کرده یا به موسیقی آرامش بخشی گوش کنید.

8- از تختخواب خود صرفا برای خوابیدن استفاده کنید.

9- سعی کنید جلوی نور تلویزیون یا هر نور دیگری به خواب نروید.

10- در طول شب از نور آباژور برای رفت و آمد شبانه استفاده کنید.

هشمهری تندرستی –