دسر مسئله ای است که کمتر کسی می تواند بدون خوردن آن از میز غذا بلند شود. حتی اگر تا حد سیری نیز غذا خورده باشیم ، باز هم از دسر نمی گذریم. این موضوع می تواند به مرور زمان باعث افزایش وزن و مسائل دیگر در فرد شود.
اما سوالات مطرح شده، در مورد دسر این است که چرا بعد از صرف یک وعده غذای کامل نیاز به خوردن یک ماده شیرین داریم؟ اگر دسر پس از غذا خورده شود باز هم چاق کننده است؟ پودینگ چه نوع دسری است و آیا می توان آن را جایگزین وعده صبحانه کرد؟ چه دسری برای دیابتی ها مناسب و بهترین دسر کدام است؟ دسر رژیمی داریم یا نداریم؟
دسر، غذا را هضم می کند؟
تمایل به خوردن یک دسر شیرین حتی یک آبنبات، در برخی افراد چنان تبدیل به عادت می شود که اگر آن را نخورند پس از صرف هر وعده غذایی احساس ناخوشایندی داشته و اغلب بر این باورند که شیرینی به هضم بهتر و سریع تر غذا کمک می کند، اما در پاسخ، به شما حق می دهیم که بعد از خوردن غذا میل به صرف شیرینی داشته باشید، زیرا خوردن مواد شیرین سبب آزادسازی آندروفین و احساس شادی و شعف در انسان می شود و در نتیجه، آن حال خوشی که پس از خوردن دسر به افراد دست می دهد، بی دلیل نیست.
اما باید بدانید اغلب دسرها چرب و پرکالری هستند و نه تنها به هضم غذا کمک نمی کنند، بلکه فشار مضاعفی به معده و قلب وارد کرده و استمرار در مصرف آن باعث اضافه وزن می شود و پس و پیش از غذا خوردن آن هم نمی تواند از کالریش بکاهد. البته تمایل به شیرینی را می توان با یک عدد آبنبات، یک دانه خرما، یک قاشق مرباخوری عسل یا مارمالاد، دو تا سه عدد کشمش و مویز یا یک حبه قند برطرف کرد و بتدریج در صدد حذف آن برآمد. اما اگر عادت شدیدی به مصرف انواع دسرهای شیرین دارید، باید از حجم غذایتان بکاهید یا میزان فعالیت بدنی تان را افزایش دهید و برحسب میزان مصرف حدود یک تا دو ساعت فعالیت فیزیکی کنید تا کالری مازاد را بسوزانید، در غیر این صورت تپل می شوید.
پودینگ چه نوع دسری است؟
پودینگ نوعی دسر لبنی است که این روزها پودر یا آماده آن در برخی فروشگاه ها با برندها و طعم های مختلف در ظروف یا بسته های بزرگ و کوچک به فروش می رسد. پودینگ دو نوع دارد یکی شامل فرآورده های لبنی همچون شیر، خامه یا کره و پودر شیرخشک و نوع دیگر که بیشتر شامل افزودنی های غیر لبنی مانند شکر، نشاسته، اسانس، رنگ، نگهدارنده و دیگر ترکیبات سنتزی است و هیچ ارزش تغذیه ای ندارد. چربی و شکر موجود در هر دو نوع محصول، زیاد و کالری زاست و به گفته متخصصان مصرف بیش از یک یا دو بار آن در هفته توصیه نمی شود.
خوب است بدانید دسرهای شیری یا خامه ای از نظر کمی و کیفی با فرآورده های لبنی قابل مقایسه نبوده و شیر موجود در آن نمی تواند نیاز روزانه بدن به کلسیم و دیگر ریزمغذی های لبنی را بخصوص در کودکان، نوجوانان و زنان باردار تامین کند و در نتیجه والدین آن را جایگزین صبحانه یا شیر روزانه کودک نکنند. هدف اصلی از تولید پودینگ ها تنوع بخشیدن به دسرها بوده و جنبه تغذیه ای چندانی ندارد و نباید به لفظ ۸۰ درصد شیری که روی بسته بندی برخی از انواع آن نوشته شده، اهمیت داد.
ژله می خورید یا کرم کارامل؟
ژله و کرم کارامل از جمله دسرهایی است که اغلب بعد از ناهار یا شام در مهمانی ها سرو می شود و بیشتر خانواده ها مصرف آن را بی ضرر و حتی مقوی می دانند و گاهی به زور کودک خود را به خوردن آن عادت می دهند؛ اما این ژله و کرم کارامل چه ترکیباتی دارد و آیا واقعا مفید است؟
اغلب ژله های موجود در بازار از ترکیب شکر، رنگ های مصنوعی، اسانس ، اسیدهای خوراکی و مواد ژله ای کننده (ژلاتین حیوانی یا صمغ گیاهی) تشکیل شده است. ترکیبات کرم کارامل نیز شامل شکر، تخم مرغ، نشاسته ذرت، آگار آگار (نوعی صمغ)، وانیل و رنگ است. کرم کارامل در مقایسه با انواع ژله به دلیل آن که از تخم مرغ تشکیل شده و شکر بیشتری دارد برای دیابتی ها، بیماران کلیوی و کسانی که اسیداوریک بالایی دارند مناسب نیست.
اما این که می گویند ژله از پودر استخوان گاو است و برای افراد مبتلا به آرتروز و پوکی استخوان مفید است، صحت دارد؟ ژله اگر از نوع حیوانی یعنی از ژلاتین استخوان دام تهیه شده باشد، به سبب آن که نوعی پروتئین است، خاصیت ضدالتهابی داشته و دارای اثرات مثبت روی بافت مفاصل است و به گفته متخصصان علوم غذایی میزان مورد نیاز آن روی درمان بیماری های تحلیل برنده سیستم ماهیچه ای ـ اسکلتی نیز اثر مطلوب دارد؛ اما نکته مهم آن که پایه اغلب دسرهای ژله ای موجود در بازار نوعی صمغ گیاهی و از نوع کربوهیدرات است نه پروتئین، اگر هم از نوع ژلاتین حیوانی باشد به دلیل حاوی بودن رنگ، اسانس و شکر زیاد، مزیت اصلی خود را از دست داده و چون شکر از جذب کلسیم جلوگیری می کند، نباید دسرهای ژله ای را جایگزین منابع حاوی کلسیم همچون شیر، ماست، کنجد، بادام و انواع کلم ها کرد؛ البته اگر ژله به صورت خانگی با استفاده از مخلوط آبمیوه های طبیعی با ژلاتین حیوانی مورد تائید وزارت بهداشت و بدون شکر تهیه شود، می تواند بسیار مفید باشد.
دیابتی ها چه دسری بخورند؟
جالب است بدانید ما هر چه چاق تر شویم ذائقه مان به خوردن شیرینی جات بخصوص انواع دسرها زیادتر می شود و این ولع در مبتلایان به دیابت نوع ۲ بیشتر دیده می شود؛ زیرا وقتی وزن افزایش یابد بر توده های چربی بدن اضافه می شود و به گفته متخصصان تغذیه وقتی چربی ذخیره بدن از حدی بیشتر شود دیگر نیاز ما به شیرینی از طریق مغز اعلام نخواهد شد و دستور خود را از سلول های چربی می گیرد. پس هر چه چربی اندوخته بیشتری داشته باشیم در گروه دسرخورهای حرفه ای تپلی قرار خواهیم گرفت که با هیجان خاصی از شیرینی حرف می زنند و با ولع آن را می خورند. اگر مبتلا به دیابت هستید یا اضافه وزن دارید، می توانید به عنوان دسر، مقداری فرنی یا شیربرنج بدون شکر بخورید و بدانید عسل، شیره خرما، شهد انگور و کنسانتره دیگر میوه ها به اندازه قند و شکر کالری داشته و چاق کننده است.
دسر رژیمی داریم؟
اما سوالی که اغلب خانواده ها می پرسند آن که پودر یا دسرهای آماده رژیمی واقعا بدون کالری است یا همچون دیگر محصولات رژیمی اگر شکر ندارد، چربی داشته و باز هم چاق کننده است؟ معمولا در دسرهای رژیمی شکرهای مصنوعی همچون آسپارتام یا قندهای طبیعی ضعیف شده مانند سوربیتول جایگزین شکر می شود و بیشتر برای مبتلایان به دیابت که آرزوی خوردن شیرینی دارند مناسب است، زیرا این قندها برای جذب نیاز به انسولین ندارد؛ اما نکته مهم آن که دسرهایی چون کرم کارامل، کیک، بستنی، دسرهای خامه ای، کرم شکلاتی و پودینگ ها اگر هم بدون شکر باشند به دلیل ترکیبات لبنی پرچرب یا مواد نشاسته ای بسیار چاق کننده بوده و مصرف آن به افراد با اضافه وزن بالا توصیه نمی شود.
اما در این بین ژله های رژیمی و میوه های کم شیرین مثل سیب و پرتقال بهترین و کم کالری ترین دسر محسوب می شود؛ البته مصرف بیش از اندازه یا مستمر ژله های رژیمی به سبب دارا بودن رنگ و اسانس های سنتزی برای افراد مبتلا به بیماری های کلیوی و کبدی مناسب نیست و باعث ایجاد حساسیت در کودکان مستعد می شود و باید قبول کنیم که هر خوردنی خوشمزه ای برای بدن ضرر دارد، زیرا به سبب لذیذ بودن همیشه بیش از حد خورده می شود.
