چگونه بفهمیم کبدمان چرب است؟

به گفته محققان کلینیک مایو، بیماری کبد چرب غیر الکلی، علت اصلی بیماری های مزمن کبدی در جهان است و اگرچه در برخی از افراد بدون عوارض و مشکلات است اما، در بخری دیگر سبب التهاب کبد و استئاتوهپاتیت غیر الکلی و در نهایت زخم و سیروز کبدی می شود. سرطان و نارسایی کبدی مرحله آخر این عارضه است. به گفته کارشناسان برخی از عوامل محیطی مانند چاقی، دیابت نوع دو، کلسترول بالا، تری گلیسیرید بالا و سندرم متابولیک سبب کبد چرب و آسیب کبدی می شود.

از علائم شایع ابتلا به کبد چرب می توان به موارد زیر اشاره کرد

تمایل به پرخوری

از نشانه های اولیه ابتلا به بیماری کبد چرب پرخوری و یا احساس گرسنگی در همه زمان ها علاوه بر داشتن میل شدید به مصرف قند است. تمایل به دریافت کالری اضافی به خصوص از سوی کربوهیدرات های غنی از قند برای یک دوره طولانی، منجر به تجمع چربی در کبدمی شود.

اضافه وزن و چاقی

افرادی که اضافه وزن دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به کبد چرب غیر الکلی هستند. بیش از یک سوم جمعیت آمریکا چاق بوده و کبد چرب غیر الکلی در کمین آنها است. علاوه بر این، چربی احشایی یعنی افزایش چربی شکمی و چربی دور کمر یک نگرانی بزرگ برای افزایش شاخص توده بدنی بالای عدد 30 و شیوع بیماری کبد چرب غیر الکلی است. چربی احشایی در واقع ارتباط مستقیم با ابتلا به کبد چرب بخصوص در بزرگسالان دارد.

کلسترول بالا

سطح چربی خون بالا، از قبیل کلسترول ال دی ال و تری گلیسیرید و ناشی از مصرف اسیدهای چرب ترانس و اشباع می تواند نشانه چربی بیش از حد در کبد باشد.

ابتلا به دیابت

اگر شما مبتلا به دیابت هستید، اولویت باید انجام آزمایش، برای تشخیص کبد چرب غیر الکلی باشد. در یک مطالعه بر روی 100 بیمار دیابتی نوع 2 و انجام ام آر آی از کبد آنها مشخص شد، 65 درصد از آنها دچار بیماری کبد چرب غیر الکلی هستند.

فشار خون بالا

کسانی که مبتلا به کبد چرب غیر الکلی هستند، سه برابر بیش از سایرین در معرض ابتلا به فشار خون بالا قرار دارند. نظارت بر فشار خون و حفظ سلامت قلب از راه های پیشگیری کننده از ابتلا به کبد چرب غیر الکلی است. مشکلات قلب و عروق نیز از علل اصلی مرگ و میر در افرادی است که از کبد چرب غیر الکلی رنج می برند.

ابتلای یکی از اعضای خانواده به کبد چرب

خطر ابتلا به مرحله پیشرفته کبد چرب غیر الکلی در کسانی که اعضای درجه یک خانواده شان نیز به این بیماری مبتلا بوده اند، 13 برابر بیشتر است. تحقیقات دیگری نیز نشان می دهد که برخی از افراد به طور ژنتیکی مستعد این بیماری هستند.

احساس خستگی همیشگی

کبد چرب غیر الکلی در واقع هیچ علامت جسمی خاصی ندارد و تنها راه پی بردن به آن تقریبا فقط از طریق آزمایش خون و بیوپسی کبد است. با این حال با پیشرفت این بیماری علائمی مانند خستگی و ضعف را بیمار تجربه می کند. از آنجا که اثرات آسیب به بافت کبدی و سیروز کبد می تواند منجر به سرطان شود، این مهم است که با تجربه خستگی مکرر و سردرگمی حتما به پزشک مراجعه کنید.

پیشنهادهای درمانی و پیشگیرانه

اگرچه درمان اختصاصی برای کبد چرب وجود ندارد، ولی شما با کنترل بیماری های زمینه ای از قبیل کاهش وزن، چربی های خون، دیابت و یا قطع نمودن داروهای مسبب (قطعا با نظر پزشک معالج نه به طورخودسرانه) می توانید از پیشرفت این بیماری جلوگیری کنید.

کم کردن وزن

از آنجا که اکثر بیماران مبتلا به کبد چرب غیر الکلی چاق هستند، کاهش وزن در کنترل این بیماری نقش مهمی دارد. برای کاهش وزن، انتخاب رژیم غذایی نیز باید به درستی صورت پذیرد، زیرا کاهش وزن سریع با رژیم های برق آسا خود می تواند سیر بیماری را بدتر نماید. خیلی از بیماران چاق که به تازگی متوجه کبد چرب خود شده اند، به دلیل ترس از عوارض این بیماری، به رژیم های غذایی سخت روی می آورند که این بیماری را ریشه کن کنند، ولی علاوه بر ابتلا به عوارض این نوع رژیم ها، گاه سیر کبد چرب را نیز بدتر می کنند.

انتخاب منطقی رژیم غذایی کاهش وزن زیر نظر متخصص تغذیه و با کاهش وزن نیم تا یک کیلوگرم در هفته توصیه می گردد. اگر شما از افزایش وزن زیادی رنج می برید، جالب است بدانید که با کاهش وزن مختصر در حدود 10 درصد از وزن اولیه نیز در خیلی از موارد سیر بیماری را می توانید کنترل کنید.

انتخاب رژیم غذایی سالم

رژیم غذایی پر کربوهیدرات که حاوی میزان قابل توجهی سبزی و میوه و مواد غذایی پرفیبر باشد، معمولا بهترین انتخاب برای افراد مبتلا به کبد چرب است. کاهش چربی مصرفی، به ویژه چربی های اشباع شده و جایگزینی آنها با چربی های غیر اشباع که در روغن زیتون و ماهی وجود دارند، توصیه می گردد. استفاده از نان و غلات سبوس دار باید جدی گرفته شود. در نهایت تعیین مقدار مورد نیاز درشت مغذی ها اعم از پروتئین، چربی و کربوهیدرات بر اساس شرایط افراد باید تنظیم گردد.

انجام ورزش و فعالیت بدنی منظم

چاقی به ویژه چاقی شکمی نقش مهمی در افزایش خطر ابتلا به کبد چرب دارد. بر همین اساس، داشتن پیاده روی منظم به میزان حداقل 30 تا 60 دقیقه در روز توصیه می شود. اگر شما وقت رفتن به باشگاه ورزشی را ندارید، پیاده روی در مسیر کار یا پارک را می توانید جایگزین کنید.

کنترل بیماری های زمینه ای متابولیک

کنترل دیابت و چربی های خون در بیماران مبتلا به کبد چرب، نقش کمک کننده ای در بهبود این بیماری دارد. همانطور که می دانید از اصول مهم کنترل بیماری های متابولیک، رعایت رژیم غذایی و ورزش منظم است.

محافظت کبد از عوامل خطر

از عواملی که بر روی فعالیت طبیعی کبد اثر سوء دارند، باید پرهیز کنید. از مهم ترین این عوامل، مصرف الکل و نیز بعضی داروها است.

منبع : سیمرغ