مسئولان وزارت بهداشت در حالی نسبت به خطرزا بودن مصرف محصولات غذایی و بهداشتی قاچاق هشدار می دهند که دبیر انجمن داروسازان ایران از واردات یک چهارم مکملهای غذایی به صورت قاچاق به داخل کشور خبر می دهد.
محصولات غذایی و بهداشتی قاچاق به دلیل اینکه از مبادی قانونی و رسمی کشور و از کانال وزارت بهداشت برای انجام کنترل کیفیت و بررسی سلامت عبور نمی کنند در نتیجه هیچ تضمینی برای سالم بودن آنها وجود ندارد.
باید اعتراف کرد که مکملهای غذایی با استقبال زیادی در داخل کشورمان مواجه شده است و در نتیجه سوءاستفاده کنندگان از تقاضای بازار داخلی برای تهیه مکملهای غذایی سعی در واردات محصولات دارند که شاید هیچ یک از ارزشهایی غذایی مورد نیاز بدن را نداشته و در عین حال مصرف آنها می تواند عوارضی به دنبال داشته باشد.
دکتر سیدجمال سعید واقفی دبیر انجمن داروسازان ایران با تاکید بر اینکه مصرف مکملهایی غذایی اغلب برای سنین بالای 60 سال در نظر گرفته می شود که بدنشان با کمبودهایی مواجه است گردش مالی مکملهای غذایی در کشورمان را بین 300 تا 400 میلیون دلار در سال می داند و می گوید : حدود یک صد میلیون دلار از این مکملها به صورت قاچاق وارد بازار داخلی می شود.
وی در حالی از افزایش استقبال جوانان از مصرف مکملهای غذایی در یکی دو سال اخیر خبر می دهد که معتقد است هیچ ضرورتی در مصرف مکملهای غذایی برای جوانان وجود ندارد اما علاقمندی مردم به مصرف این مکملها موجب رونق بازار این قبیل محصولات در داخل کشور شده است.
مکمل وقتی به کمک فرد می آید که مواد غذایی نمی تواند کامل کننده نیازهای سلولی انسان به ویتامینها یا املاح باشد. در حقیقت پزشکان مکملهای دارویی یا غذایی را با توجه به جنبه های مختلف فرد، شامل وضعیت سلامت، رشد، سن و عوامل دیگر تجویز می کنند. به دلیل اینکه مواد موجود در مکملها اغلب از ویتامینها و املاح هستند که معمولا در غذا وجود دارند به آنها مکمل غذایی گفته می شود ولی الزاما همه مکملها جزو این گروه نیستند ضمن اینکه ممکن است گاهی یک مکمل کاربرد دارویی و گاهی کاربرد غذایی داشته باشد.
در چند دهه اخیر به تدریج در کشورهای توسعه یافته و بعدها در سایر کشورها و اخیرا با شتاب فزاینده در کشورمان مصرف مکملها رو به فزونی گذاشته و حتی تبلیغات گسترده ای توسط تولید کنندگان این محصولات صورت می گیرد که هدف اصلی اغلب آنها کسب درآمد بیشتر است.
علت اصلی تولید مکملها نیاز انسانها است و بخش زیادی از مکملهای غذایی و دارویی با هدف کمک به ارتقاء سلامت افراد تهیه می شود و از این نظر تولید این محصولات خود ارزش بالایی دارد.
مکملهای غذایی خصوصا در مناطق محروم که سوء تغذیه رواج دارد و در هنگام وقوع بحرانهای طبیعی مثل زلزله و سیل که ممکن است مردم منطقه ای را برای مدتی در معرض خطر کمبودهای تغذیه ای قرار دهد بسیار حیاتی و ارزشمند است. علاوه بر این، با توجه به افزایش امید به زندگی مکملها اگر درست مصرف شود می توانند تا حد زیادی به توانمندی بهتر افراد در سالهای بعدی زندگی کمک کنند. برای مثال در بسیاری از کشورها مصرف مکمل کلسیم همراه با ویتامین D به صورت همگانی توصیه می شود نباید فراموش کنیم که تغذیه مناسب اصل است ولی اگر به دلایلی تغذیه ما نتواند نیازهای مارا تامین کند مصرف مکملها ضروری و حیاتی هستند.
مکملها همانند داروها اگر درست و صحیح مصرف نشوند عوارض خود را دارند. در تجویز مکملهایی که باید با نظر پزشک صورت گیرد منافع مکمل در مقابل ضرر و زیان احتمالی سنجیده می شود و اگر منافع آن بیش از ضرر احتمالی باشد، تجویز می شود.
مصرف خود سرانه مکملها درست نیست مگر در مواردی که تحقیقات در مورد یک مکمل تبدیل به یک برنامه کشوری مورد تایید وزارت بهداشت شده باشد. دادن مکمل ویتامین A و D به صورت قطره به کودکان از 15 روز بدو تولد، چون دستورالعمل کشوری دارد واجب است و کودک در صورت عدم دریافت، ممکن است دچار سوء تغذیه و مشکلات بعدی آن شود.
دکتر هدایت حسینی، مدیرکل نظارت بر مواد غذایی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی وزارت بهداشت با اشاره به اینکه مکملهای غذایی فقط برای گروههای خاص و تحت نظر متخصص تغذیه یا پزشک می تواند قابل استفاده باشد، از ورزشکاران به عنوان یکی از گروههایی که به این مکملها احتیاج پیدا می کنند نام می برد.
وی با عنوان این مطلب که مکملهای غذایی مجاز فاقد هرگونه مواد نیروزای غیر مجاز هستند یکی از شروط اصلی برای صدور مجوز مکملهای غذایی در کشورمان را عاری بودن از هورمون ها دانسته و می افزاید : مکملهایی که مواد نیروزای غیر مجاز در آنها وجود دارد قطعا به صورت قاچاق وارد کشور شده است.
