خوردن قند و شکر از گذشته تا کنون یکی از عادات غذایی ما ایرانی ها بوده است. می توان گفت که همه روزه از این دو ماده استفاده می کنیم ، در هنگام صبحانه خوردن و یا در طول روز. اما بد نیست با فواید و مضرات این دو ماده آشنا شویم.
شکر در سایر خوراکی ها مانند نوشابه، شکلات، آبنبات، کیک و بیسکویت هم وجود دارد اما سوال اینجاست که مصرف زیاد قند و شکر چه ضررهایی دارد؟ آیا لازم است مصرف قند و شکر را کاهش دهیم؟ چطور باید این کار را انجام داد؟ متخصصان «سلامت» به این پرسش ها پاسخ داده اند.
ما ایرانی ها واقعا زیاد قند و شکر مصرف می کنیم؟
دکتر ایرج خسرونیا
متخصص داخلی، رییس جامعه متخصصان داخلی ایران، عضو هیات علمی دانشگاه علوم?پزشکی شهید بهشتی
بله، متاسفانه مصرف قند و شکر در ایران بیش از بیشتر کشورهاست به همین علت چاقی، دیابت، فشارخون و بیماری های قلبی عروقی شایع است و حتی افراد جوان به این بیماری ها دچار می شوند. سرانه مصرف قند و شکر و شیرینی در ایران حتی از کشورهای عربی بیشتر است. شاید علتش این باشد که دولت قند و شکر را جزو موادغذایی ضروری می داند و برای آن یارانه پرداخت می کند. به همین دلیل به راحتی در دسترس هستند و مصرفشان بالاست و عوارض مصرف زیادشان مشاهده می شود. در ایران از قند و شکر معمولا به عنوان شیرین کننده چای استفاده می شود. در بیشتر غذاهای ایرانی و انواع شیرینی هم از شکر استفاده می شود و بیشتر افراد چاق هستند یا اضافه وزن دارند. بدن با مصرف شیرینی و قند و شکر بدون دریافت موادمغذی، فقط کالری دریافت می کند که بدن ما روزانه به مقدار کمی قند نیاز دارد اما می تواند آن را از طریق مصرف گندم، نشاسته و سیب زمینی تامین کند. به نظر من دولت باید به جای اینکه هوای قند و شکر را داشته باشد، هوای لبنیات را داشته باشد که متاسفانه مصرفش روز به روز کمتر و عوارض کمبودش مانند پوکی استخوان بیشتر مشاهده می شود. در کل، برای کم کردن آمار مبتلایان به چاقی، فشارخون و دیابت لازم است در مصرف قند احتیاط کنیم.
اگر زیاد قند بخوریم، مرض قند می گیریم؟
دکتر محمدرضا مهاجرتهرانی
فوق تخصص غدد و متابولیسم
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
بیماری دیابت با افزایش میزان دریافت کالری ارتباط دارد. موادغذایی می توانند منبع کربوهیدرات، چربی و پروتئین باشند. موادغذایی حاوی قندهای ساده نیز باعث افزایش سریع قندخون در بیماران دیابتی می شوند. قند موجود در شکر سریع وارد جریان خون و در بیماران دیابتی باعث افزایش قندخون می شود، بنابراین این بیماران باید از کربوهیدرات و قندهای پیچیده مانند نشاسته استفاده کنند تا از افزایش سریع قندخونشان پیشگیری شود. پاسخ این پرسش که آیا مصرف قند و شکر می تواند باعث ابتلا به دیابت شود، منفی است اما کالری که می تواند از طریق قند، شکر و چربی دریافت شود، اضافه وزن ایجاد می کند و اضافه وزن، مقاومت به انسولین را افزایش می دهد. افزایش مقاومت به انسولین هم باعث می شود کارکرد لوزالمعده دچار اختلال شده و به تدریج قندخون بالا برود و دیابت ایجاد شود. پس بهتر است بیماران دیابتی کمتر مواد شیرین و قندهای ساده مصرف کنند. البته بیماران دیابتی می توانند از میوه های شیرین به مقدار مشخص در میان وعده هایشان (صبح بعد از صبحانه، بعد از ظهر و آخر شب) استفاده کنند.
قندی که با چای می خوریم، چند کالری دارد؟
دکتر مسعود کیمیاگر
متخصص تغذیه
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
هر گرم قند ۴ کیلوکالری انرژی دارد. وقتی فرد همراه چای قند و شکر مصرف کند، ممکن است ۵۰ تا ۶۰ گرم قند و شکر بخورد که چیزی حدود ۲۴۰ کالری به بدن می رساند. برخی افراد چای را با توت خشک، کشمش، خرما و عسل می خورند. در این مورد هم باید مقدار کالری دریافتی توجه داشت چون هر گرم قند از هر منبعی ۴ کیلوکالری انرژی دارد. مهم ترین مساله این است که مقدار مصرف را کم کنیم. مثلا می توان قند را به قطعه های ریز تقسیم کرد. مقدار مجاز مصرف قند به نیاز بدن و نوع رژیم غذایی بستگی دارد اما مقدار پیشنهادی قندهای ساده برای افراد بزرگسال روزانه حدود ۲۵ گرم است که با توجه به کل رژیم غذایی و منابع دریافتی می تواند بخشی از آن به قند و شکر اختصاص پیدا کند. من معمولا برای مراجعانی که قصد کاهش وزن دارند، روزانه ۵ تا ۶ واحد قند در نظر می گیرم که این مقدار می تواند در سایر افراد کمی بیشتر باشد.
چرا باید مصرف قند و شکرمان را کاهش دهیم؟
دکتر سید علی کشاورز
متخصص تغذیه
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران
شکر، سم سفید است. قند و شکر ارزش تغذیه ای پایین و قدرت چاق کنندگی بالایی دارد و سلامت را تهدید می کند. امروزه کشورهای پیشرفته به این نتیجه رسیده اند که برای کنترل چاقی و پیامدهای آن مانند دیابت، بیماری های قلبی عروقی و سرطان باید مصرف قند و شکر و قندهای ساده کاهش یابد. در ایران قند و شکر فقط با چای مصرف نمی شود، انواع نوشابه ها و شیرینی ها هم حاوی شکر هستند. اگر می خواهیم مشکلات به حداقل برسد، باید در مصرف منابع قند ساده تجدید نظر کرد و مصرفشان را به حداقل ممکن رساند. این کار به سادگی امکان پذیر نیست و به برنامه ریزی، آموزش و یادآوری نیاز دارد. فرهنگ سازی برای کاهش مصرف قندهای ساده مانند قند و شکر و خوراکی های شیرین حاوی شکر، قدمی مثبت برای ارتقای سلامت افراد جامعه است و همه باید در این زمینه تلاش کنند.
آیا کاهش مصرف قند و شکر به همه توصیه می شود؟
دکتر سیدسعید حسینی
متخصص تغذیه
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران
بله، کاهش مصرف قند به همه توصیه می شود. یعنی گروه خاصی وجود ندارد که از مصرف زیاد این ماده غذایی سود ببرد امادر افراد دیابتی مقدار مصرف مواد کربوهیدراتی که قند جزو آنهاست، باید محدودتر از دیگران باشد و در مورد این بیماران این توصیه جدی تر است. وقتی قند می خوریم، فقط انرژی دریافت می کنیم اما اگر سایر موادغذایی را مصرف کنیم، در کنار انرژی، موادمغذی دیگری هم دریافت خواهیم کرد. با توجه به اینکه ذائقه از کودکی شکل می گیرد، پدر و مادرها باید سعی کنند از کودکی فرزندانشان را به مصرف
کم شیرینی عادت دهند و قند و شکر را با خوراکی های سالم و کم کالری جایگزین کنند. برای تحقق این هدف، برنامه ریزی و فرهنگ سازی لازم است.
