امروزه بازار مواد غذایی به دلیل رقابت شرکت ها با یکیدگر بسیار متنوع شده است. مدتی است که نوشیدنی های تحت عنوان آبمیوه ی گاز دار وارد فروشگاه ها شده است. اکثر افراد ترجیح می دهند به جای مصرف آبمیوه ساده از این آبمیوه ها استفاده کنند.
به خصوص اگر قرار باشد این نوشیدنی را همراه غذای خود میل بکنند اما ابتلا به نفخ، یکی از شایع ترین مشکلاتی است که در پی مصرف نوشیدنی های گازدار ممکن است برای هر فردی ایجاد بشود. با این حال، اگر از مشکل نفخ و ابتلا به اضافه وزن ناشی از مصرف این نوشیدنی ها بگذریم، نوشیدنی های گیاهی و آبمیوه های گازدار، مشکلات دیگری مانند ابتلا به پوکی استخوان که در مورد نوشابه های مشکی مطرح است را برای مصرف کننده در پی نخواهند داشت.» اینها بخشی از گفته های دکتر محمدحسین عزیزی، متخصص صنایع غذایی و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس درباره آبمیوه های گازدار است.
روند تولید آبمیوه های گازدار به چه صورت است؟
آبمیوه های گازدار که مدتی است عرضه آنها در فروشگاه های مواد غذایی رواج پیدا کرده
بر پایه آبمیوه های مختلف تهیه می شوند. یعنی این نوشیدنی ها هم مانند آبمیوه های پاکتی، دارای حجمی از آبمیوه طبیعی در کنار برخی ترکیب ها و افزودنی های دیگر هستند. معمولا حدود ۲۰ درصد آبمیوه های گازدار را آب خود میوه و سایر آن را آب، شکر، اسانس و ویتامین هایی مانند ویتامین C تشکیل داده است. ضمن اینکه مقداری گازکربنیک یا همان CO۲ هم به این آبمیوه های گازدار یا نوشیدنی های گیاهی گازدار اضافه شده اند.
گاز کربنیک، گازی است که در نوشابه ها یا کولاها هم از آن استفاده می شود.
تفاوت این آبمیوه های گازدار یا نوشیدنی های گیاهی گازدار با کولاها چیست؟
مهم ترین تفاوت کولاها با آبمیوه ها و نوشیدنی های گیاهی گازدار در این است که آب و شکر، پایه اولیه کولا یا نوشابه های قدیمی را تشکیل می دهند در حالی که آبمیوه های گازدار بر پایه آب طبیعی و کنسانتره میوه ها تولید می شوند و از این رو، ارزش تغذیه ای آنها به مراتب از سایر نوشابه های گازدار بیشتر است. به طور کلی، مصرف آبمیوه های گازدار به دلیل ۲۰ درصد کنسانتره میوه ای که دارند، از نوشابه های کلاسیک یا همان کولاها که فاقد هرگونه ارزش تغذیه ای هستند و فقط پوکی استخوان و اضافه وزن در پی خواهند داشت، بهتر است. بد نیست این را هم بدانید که رنگ های موجود در کولاها، رنگ های کاملا مصنوعی هستند و از این بابت هم مصرف آنها در مقایسه با آبمیوه های گازدار، چندان مورد توصیه نیست.
شما می گویید که تنها حدود ۲۰ درصد آبمیوه های گازدار از آب طبیعی و کنسانتره میوه تشکیل شده است؛ پس چرا طعم میوه های خاصی که نوشیدنی گازدار آنها را تهیه می کنیم، تاحد زیادی غالب و
قابل حس کردن است؟
معمولا در روند تولید آبمیوه های گازدار از اسانس میوه ای که قرار است محصول نهایی اش را روانه بازار بکنند هم استفاده می شود. یعنی مثلا برای تهیه شربت یا نوشیدنی گازدار هلو، پرتقال، سیب یا انگور، در کنار آب خود میوه از اسانس آن هم برای تقویت طعم و بوی محصول استفاده می کنند تا حس دهانی بهتری به مصرف کننده هنگام نوشیدن آن دست بدهد. این اسانس ها ضرری ندارند و فقط به تقویت طعم نوشیدنی ها کمک می کنند.
آیا محدودیت خاصی هم برای مصرف نوشیدنی های گازدار میوه ای یا گیاهی وجود دارد؟
بله. از آنجا که این نوشیدنی ها هم حاوی شکر هستند و می توانند کالری بالایی به بدن برسانند، بنابراین نوشیدن آنها برای افراد چاق، دارای اضافه وزن و کسانی که دیابت دارند باید با محدودیت هایی همراه باشد. به هر حال، شما نباید به بهانه وجود کنسانتره میوه ها یا عصاره گیاهان مختلف در این نوشیدنی های گازدار در مصرفشان افراط کنید که در غیر این صورت، چاقی و عوارض ناشی از آن، گریبان گیرتان خواهد شد.
به نظر شما آیا تفاوت معناداری از نظر ارزش تغذیه ای میان آبمیوه های گازدار و معمولی وجود دارد؟
نه. از بحث گازداربودن آبمیوه ها که بگذریم، دیگر تفاوت چشمگیر و معناداری میان ارزش تغذیه ای آنها و آبمیوه های بدون گاز وجود ندارد. البته اگر شما بخواهید ارزش تغذیه ای بیشتری با مصرف یک لیوان آبمیوه به دست آورید، باید برچسب انواع گازدار و بدون گاز آنها را بخوانید و ببینید که درصد آبمیوه طبیعی کدام یک از آنها بیشتر و درصد شکر موجود در کدامشان کمتر است. هرچه حجم و غلظت کنسانتره میوه بیشتر و شکر آن کمتر باشد، آبمیوه بهتر و باکیفیت تری پیش روی شما خواهد بود.
خیلی از کارخانه ها و تولیدکنندگان بر خواص این آبمیوه های گازدار، تاکید و اصرار فراوانی دارند. آیا یک لیوان از این نوشیدنی ها، می توانند درصد مطلوبی از ویتامین ها و املاح مورد نیاز بدنمان را تامین بکنند؟
نه. اینها فقط تبلیغ است و اغراق در تبلیغ هم که دور از انتظار نیست. هرچند آبمیوه های گازدار به مراتب بهتر از کولاها هستند اما درصد آبمیوه موجود در آنها به اندازه ای نیست که بتواند حجم قابل توجهی از نیاز روزانه بدن ما به انواع املاح و ویتامین ها را تامین کند. با این حساب، ما فقط می توانیم بگوییم که نوشیدن آبمیوه گازدار
بر کولاهای مختلف ارجحیت دارد اما اگر شما می خواهید ارزش تغذیه ای بالایی دریافت کنید، باید مصرف خود میوه ها و آبمیوه های تازه و طبیعی را در برنامه غذایی روزانه تان داشته باشید.
این مساله در مورد نوشیدنی های گیاهی مانند نوشیدنی آلوئه ورا هم که خواص زیادی برای آن عنوان می شود، صدق می کند؟
بله. اتفاقا، نوشیدنی های گازدار و معمولی آلوئه ورا، هیچ کدام از خواصی که برای آنها عنوان می شوند را ندارند. تمام خاصیت آلوئه ورا در ژل تازه آن که از میان برگ هایش استخراج می شود، وجود دارد. اگر حتی ۵ دقیقه از استخراج این ژل بگذرد، به دلیل تماس با نور و هوا و تغییر فرمول ژل، دیگر خواصی برای آن باقی نخواهد ماند. به همین دلیل هم نوشیدن نوشیدنی های حاوی آلوئه ورا به منظور بهره بردن از خواص این گیاه مفید، به هیچ عنوان کاری منطقی نیست. این در حالی است که اگر شما طعم نوشیدنی های آلوئه ورا را دوست داشته باشید، تنها می توانید برای رفع تشنگی و لذت بردن از طعم و بوی آن، این نوشیدنی را مصرف بکنید و انتظار معجزات درمانی از آن نداشته باشید. به طور کلی، انجام دادن فرآوری های مختلف روی ژل آلوئه ورا در کارخانه ها برای تهیه محصولاتی متفاوت از آن، باعث می شود که تقریبا بیشتر از ۹۰ درصد خاصیت های آن از بین برود.
