خلقت آدمی همیشه با عجایب فراوانی همراه است. علم انسان در هر لحظه حقایق جدیدی را بر وی افشا می کند. مطالعات نشان می دهند که گروه خونی هر فرد می تواند بهترین رژیم غذایی برای وی را تعیین کند. به همین سبب عده ای از متخصصین بر همین اساس دست به برنامه ریزی غذایی بر اساس گروه خونی فرد زده اند. با دکتر سلام همراه باشید.
آیا می‌دانستید که عده‌ای معتقدند رابطه‌ای میان گروه‌های خونی و رژیم غذایی وجود دارد؟ این افسانه که از آن با نام «رژیم غذایی گروه خونی» یاد می‌شود، تقریبا دو دهه است که شهرتی بهم زده و بسیاری بدان باور جدی دارند. طرفداران این نظریه معتقد هستند که این گروه خونی شماست که تعیین می‌کند چه غذاهایی برای شما مفید و چه غذایی‌هایی برایتان مضر است. بسیاری از مردم حتی ادعا می‌کنند که تبعیت از این رژیم غذایی خاص، زندگی آن‌ها را نجات داده است. اما آیا این امر واقعیت دارد؟
گروه خونی چیست؟
گروه خونی (Blood Type) طبقه‌بندی خون بر اساس حضور یا عدم حضور آنتی‌بادی‌ها و همچنین بر مبنای حضور یا عدم حضور آنتی‌ژن‌های موروثی بر روی سطح گلبول‌های قرمز خون است. آنتی‌بادی نوعی پروتئین دستگاه ایمنی بدن است که در پاسخ به حضور آنتی‌ژن خاصی تولید و در خون به گردش درمی‌آید یا در محل تولید شده باقی می‌ماند تا در برابر آن آنتی‌ژن یا پادتن خاص که معمولاً اجسام بیگانه مثل باکتری یا ویروس یا حتی بافت طبیعی بدن یا یک ماده غذایی هستند، واکنش نشان بدهد و بدان‌ها حمله کند و آن‌ها را بی‌اثر سازد. گلبول‌های قرمز هم شایع‌ترین نوع سلول‌های خونی هستند که در بدن مهره‌دارانی مانند انسان‌ها وجود دارند و مهم‌ترین وظیفه‌شان انتقال اکسیژن به اندام‌های بدن از طریق رگ‌های خونی است. حال اجازه دهید که به سوژه اصلی بازگردیم: جزئیات رژیم غذایی بر مبنای گروهی خونی چیست و آیا واقعیت ملموسی برای اثبات آن وجود دارد؟
تاریخچه یک نظریه
این فرضیه که رابطه‌ای میان گروه خونی و رژیم غذایی وجود دارد را نخستین بار یک پزشک به نام دکتر پیتر دادامو (Peter D’Adamo) در سال ۱۹۹۶ میلادی مطرح کرد. کتاب وی با عنوان «درست بر مبنای گروه‌خونی‌تان غذا بخورید» به شکل خارق‌العاده‌ای موفقیت‌آمیز بود. نه‌تنها تاکنون میلیون‌ها نسخه از آن به فروش رفته بلکه حتی هنوز بعنوان یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌ها در نیویورک‌تایمز شناخته می‌شود. در این کتاب دادامو ادعا کرده است که رژیم غذایی هر فرد می‌بایست درست برمبنای گروه خونی‌اش باشد. اساس نظریه وی این است که هر نوع گروه خونی معرف خصلت‌های ژنتیکی اجداد و پیشینیان ما می‌باشد یعنی در حقیقت ما باید بر همان مبنا غذا بخوریم که اجدادمان پیش‌تر از آن رژیم تبعیت می‌کرده‌اند.
هر گروه خونی چه چیزهایی باید بخورد؟
بر اساس نظریه دکتر دادامو رژیم غذایی بر مبنای گروه خونی بدین‌شکل تعریف شده است:
| گروه خونی | رژیم غذایی پیشنهادی |
| گروه خونی A | از این گروه با نام زمینی‌ها یا کشاورزان یاد می‌شود. کسانی که گروه خونی آن‌ها A است، می‌بایست رژیم غذایی غنی از گیاهان داشته باشند و می‌بایست به طور کل از گوشت قرمز که برای آن‌ها تحت عنوان نوعی سم یاد شده، پرهیز کنند. این رژیم غذایی به نوعی شبیه رژیم غذایی گیاهخواری است. |
| گروه خونی B | از این گروه خونی با نام عشایر یاد می‌شود. افرادی که این گروه خونی را دارند، می‌بایست از گیاهان و گوشت البته به استثنای جوجه تغذیه کنند. در رژیم غذایی آن‌ها لبنیات هم می‌تواند تا حدی جا داشته باشد. با این وجود آن‌ها می‌بایست از اقلام خوراکی مانند گندم، ذرت، عدس، گوجه‌فرنگی و برخی دیگر از غلات پرهیز کنند. |
| گروه خونی AB | از این گروه خونی با نام معما یاد شده است. در حقیقت آن‌ها اختلاطی از گروه خونی A و گروه خونی B هستند. آن‌ها می‌توانند از غذاهای دریایی، توفو (پنیر لوبیا یک نوع غذای چینی، ژاپنی و کره‌ای که حاصل فرآیند بستن شیر سویا است)، لبنیات، باقلا و برخی حبوبات تغذیه کنند. اما در عین حال می‌بایست از بقولات و سبزی، ذرت، گوشت گاو و جوجه پرهیز کنند. |
| گروه خونی O | از این گروه خونی با نام شکارچیان یاد شده است. اعضای این گروه خونی به پروتئین خیلی زیاد که ریشه اصلی آن گوشت است، نیاز دارند. بنابراین گوشت، ماهی، مرغ، یکسری میوه‌جات و سبزیجات خاص می‌بایست جزو غذای اصلی آن‌ها باشد و در کنار آن مقادیر ناچیزی هم حبوبات، غلات و لبنیات مصرف کنند. این رژیم غذایی تقریباً با رژیم غذایی پارینه‌سنگی (Paleolithic Diet) شباهت زیادی دارد. در رژیم غذایی پارینه‌سنگی توصیه می‌شود که افراد از هر نوع ماده غذایی که در دوران پارینه‌سنگی و پیش از تحول کشاورزی نبوده، پرهیز کنند. در اصل خوراکی‌هایی مانند گوشت، ماهی، تخم مرغ، سبزیجات، صدف‌ها، ریشه گیاهان، انواع میوه‌ها، میوه‌های مغزدار، قارچ‌های خوراکی و مانند آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند و از مواردی مانند سیب‌زمینی، شکر، مواد غذایی فرآوری شده، لبنیات، حبوبات و غلات اجتناب می‌شود. |
آیا توجیه علمی پشت این رژیم غذایی وجود دارد؟
تحقیق درباره این نوع رژیم غذایی تازه چند سالی است که بصورت جسته و گریخته انجام شده اما هنوز نتیجه قطعی از آن بدست نیامده است. برخی از دانشمندان با تحقیق بر روی ژنوم‌ها (محتوای ژنتیکی سلول‌های هر فرد) به این جمع‌بندی قطعی رسیده‌اند که گروه‌های خونی می‌توانند با ریسک کم‌تر و یا حتی بیش‌تر برخی از بیماری‌ها در ارتباط باشند. به خاطر داشته باشید که در اینجا تنها از رابطه گروه خونی و بیماری صحبت می‌کنیم نه از رابطه رژیم غذایی مرتبط با گروه خونی و بیماری. بعنوان مثال تحقیقات نشان می‌دهد که احتمال خطر بیماری‌های قلبی برای افرادی که گروه خونی O دارند، کم‌تر است در حالی که در مقابل احتمال ابتلای آن‌ها به زخم معده بیش‌تر است. البته این نکته مهم را هم به یاد داشته باشید که هنوز هیچ تحقیق علمی انجام نشده که بتواند با قطعیت ثابت کند ارتباطی میان رژیم غذایی و این مساله وجود دارد.
البته این به معنای آن نیست که کارهای مطالعاتی انجام نشده، موارد مطالعاتی بوده اما قطعیت و قابلیت تعمیم آن‌ها هنوز وجود ندارد. بعنوان مثال یک مطالعه نظری کلان بر روی ۱.۴۵۵ فرد انجام شد که بر اساس آن به این جمع‌بندی رسیدند که افرادی که بیش‌تر از میوه و سبزیجات تغذیه می‌کنند، علائم و نشانه‌های سلامتی بیش‌تری از خود نشان می‌دهند. باز هم به خاطر داشته باشید که این تحقیق به طور مشخص بر روی افرادی که گروه خونی A دارند، انجام نشده بلکه صرفاً بر روی افرادی انجام شده که از رژیم غذایی این گروه تبعیت کرده‌اند.
در سال ۲۰۱۳ نتیجه بیش از هزار تحقیق مرتبط با این مساله را بازنگری و بررسی کردند اما جالب اینجا بود که نتوانستند حتی یک تحقیق معتبر علمی هم پیدا کنند که بتوان بر مبنای آن فرضیه رژیم غذایی مبتنی بر گروه خونی را تایید کرد. در حال حاضر عده زیادی از پزشکان هم معتقدند که هنوز هیچ مدرک مشخصی پیدا نشده که بتوان بر اساس آن فواید این رژیم غذایی را تایید یا حتی تکذیب کرد با این وجود طرفداران این نوع رژیم غذایی ظاهراً روز به روز بیش‌تر می‌شوند. برخی دیگر از دانشمندان هم البته سر ناسازگاری با این نظریه را دارند و معتقدند که اتفاقاً بین این رژیم غذایی و آلرژی‌های غذایی می‌تواند ارتباط وجود داشته باشد. در هر صورت این نظریه‌ای است که مخالفان بسیاری تبعیت از آن را خطرناک و موافقان بسیاری آن را مفید برای سلامت تلقی می‌کنند. این نظریه هنوز با تایید ۱۰۰ درصد علمی فاصله زیادی دارد بنابراین اگر شما هم از طرفداران آن هستید، شاید بهتر است که کمی محتاط‌تر باشید.
منبع: الودکتر
