سرطان یکی از بیماری هایی است که روز به روز در حال کسترش است. راهکار های متفاوتی برای جلوگیری از ابتلا به سرطان وجود دارد که اصلی ترین آنها تغییر دادن نسبک زندگی است. استفاده از سبزیجات و میوه ها می تواند به جلوگیری از بروز سرطان کمک کند.
امروزه به طور گسترده ای در تمام دنیا این باور که میوه و سبزی می تواند پیشگیری کننده از سرطان باشد وجود دارد. نظریه پیشگیری از سرطان با کمک رژیم غذایی از ۳۰ سال پیش مطرح بوده است. تخمین زده شده که رژیم غذایی سلامت می تواند از ابتلا به یک سوم از سرطان ها پیشگیری کند. به طور کلی این رژیم سلامت، افزایش مصرف میوه ها و سبزی ها، غلات کامل، ماهی و غذاهای دریایی و کاهش مصرف گوشت قرمز، چربی حیوانی، قندهای ساده، شکلات، آبنبات و میان وعده های چرب و شیرین مانند چیپس و پفک، کیک های شکلاتی، شیرینی ها و…را مورد تایید قرار می دهد. هم اکنون ارتباط برخی مواد مغذی با سرطان های مختلف را بررسی می کنیم:
ریزمغذی ها و آنتی اکسیدان ها
بررسی های انجام شده در محیط های آزمایشگاهی نقش درشت مغذی ها، ویتامین ها (فولات، ویتامین B۱۲، ریبوفلاوین، رتینول، بتاکاروتن، آلفا توکوفرول، ویتامین C) و برخی مواد معدنی (سلنیم، روی، منیزیم، کلسیم) در تعدیل خطر سرطان را نشان می دهد. لازم به ذکر است که اگرچه وجود ویتامین ها، آنتی اکسیدان ها و مواد معدنی در رژیم غذایی و نیز مصرف مکمل ها برای سلامتی کلی ضروری است، با این حال مصرف مولتی ویتامین و مکمل های اضافی در رژیم غذایی خطر ابتلا به سرطان را کاهش نخواهد داد. به علاوه مصرف مولتی ویتامین و مکمل ها حتی در مقادیر بالا را، نمی توان به عنوان عامل قطعی درمان کننده سرطان در نظر گرفت.
اسیدفولیک و سرطان کولورکتال
مطالعات اخیر حاکی از آن است که غنی ساختن رژیم غذایی با مکمل اسیدفولیک یا منابع طبیعی آن می تواند کاهش دهنده خطر سرطان کولون و رکتوم باشد. اگرچه این تأثیر تنها در کسانی دیده شد که حداقل ۱۵ سال مکمل اسیدفولیک را مصرف می کردند. افراد سیگاری و افرادی که الکل مصرف می کنند به دلیل کاهش ذخایر فولات و حتی تخلیه آن بیشتر از هر فردی از مصرف مکمل فولات منتفع می شوند. سازوکار اثر فولات در این بیماران به این گونه است که: تخلیه فولات باعث تغییر در متیلاسیون DNA و در نتیجه اشتباه در DNA می شود. این تغییر در سلامت DNA موجب افزایش کارسینوژنز (سرطان زایی) از طریق تغییر در بیان ژن های مهارکننده تومور می شود.
سلنیوم و سرطان
سلنیوم دیگر ماده مغذی است که به دلیل آنتی اکسیدان بودن به عنوان یک ریزمغذی ضدسرطان در نظر گرفته می شود. با این حال مطالعات نظر بر آن دارند که این تأثیر ضدسرطانی سلنیوم در افرادی که دچار کمبود سلنیوم اند بیشترین میزان است.
ویتامین D و سرطان کولورکتال
برخی مطالعات اظهار می دارند که ویتامین D و کلسیم عوامل مهمی در کاهش سرطان کولون، رکتوم، سینه و پوست می باشند. بروز سرطان پروستات، کولون و سینه در افرادی که در معرض آفتاب هستند، کمتر است. مکمل کلسیم بر تکثیر سلول اپیتلیال کولورکتال اثر دارد. سلول های سینه انسان دارای رسپتورهایی برای ویتامین D است و میزان متابولیت های ویتامین D با کاهش خطر سرطان سینه همراه است. با این حال هنوز تصمیم جدی در خصوص تجویز یا عدم تجویز این مکمل با هدف پیشگیری از سرطان صورت نگرفته است و مطالعات بیشتر مورد نیاز می باشد.
چاقی و سندرم متابولیک
چاقی و دیگر ویژگی های نشانگان متابولیک از عوامل خطر ابتلا به سرطان هستند. چاقی باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان های دستگاه گوارش، سرطان سینه و سرطان پروستات می شود. نظر بر آن است که متابولیسم و پلی مورفیسم اسیدهای چرب در بدن افراد چاق، می تواند اضافه وزن و چاقی را به مکانیسم تقسیم نابجا و غیرعادی سلولی که منجر به ایجاد تومور و سرطان می شود ارتباط دهد. از این رو عود و پیشرفت تومورهای سرطانی سینه در بیماران چاق سریع تر است. دیابت و افزایش قند خون ناشی از چاقی نیز پیشرفت توده سرطانی سینه را تسریع می کند. بنابراین محدودیت کالری (کاهش ۲۰ تا ۴۰ درصد در انرژی دریافتی) با تنظیم سطح قند خون، سطح انسولین و سایر فاکتورهای رشد، موجب کند شدن سرعت و دفعات تقسیمات نابجای سلولی و در نتیجه کاهش خطر ابتلا به سرطان می شود.
رژیم گیاهخواری و سرطان
بروز سرطان در گیاهخواران کمتر است. در این گروه باید سایر جنبه های زندگی مانند نکشیدن سیگار، مصرف الکل و رفتارهای سلامت در نظر گرفته شود. از علل رژیمی کمتر بودن شیوع سرطان در گیاهخواران می توان به موارد زیر اشاره کرد:مصرف گوشت قرمز که باعث افزایش سرطان کولون و رکتوم می شود در گیاهخواران کم و حتی گاهی صفر است.مصرف میوه و سبزی که باعث کاهش بسیاری از انواع سرطان ها می شود در گیاهخواران بالاست.شیوع چاقی و اضافه وزن در گیاهخواران به طور معمول کمتر از گوشت خواران است.آنتی اکسیدان ها که از طریق مصرف رژیم غنی از میوه و سبزی و مغزها تامین می شوند، با کاهش خطر سرطان ریه و کولورکتال همراه هستند.ویتامین C که با کاهش خطر سرطان معده و بسیاری از سرطان ها همراه است در رژیم گیاهخواری به میزان بالا وجود دارد.
