امروزه دیگر شکار مانند گذشته نیست و بیشتر گوشت های مصرفی به روش هایی غیر از شکار در طبیعت به دست می آید. شکار کردن امروزه بیشتر جنبه ی تفریحی دارد و برخی از افراد نیز که می خواهد از گوشت سالم تر و طبیعی تر استفاده کنند از گوشت شکار استفاده می کنند.
دانشمندان تردید ندارند روند پرشتاب کنونی انقراض گونه های جانوری، حدود هزار تا ده هزار بار بیشتر از روند طبیعی است، اما شاید این آمار تاسفبار هم برای اقناع برخی که باور دارند گوشت حیوانات وحشی سالم تر است، کافی نباشد. لذا جا دارد در این مبحث به مضرات انواع گوشت های شکار پرداخته شود.
آیا گوشت شکار می تواند غیربهداشتی باشد؟
واقعیت این است که حتی حداقل مقررات بهداشتی هم برای گوشت های شکار رعایت نمی شود. به عنوان مثال، گوشت کبک بظاهر مطبوعی که شکار کرده اید، فاقد انواع استانداردهای لازم بهداشتی چه در مرحله معدوم کردن حیوان و چه حتی در طول مراحل حمل و بسته بندی است.
معیارهای بهداشتی و استانداردی که باید برای گوشت های مصرفی مورد توجه قرار گیرد، عبارتند از: شاخص های میکروبیولوژیک، شاخص هایی که هر نوع آلودگی ظاهری اعم از مو، مدفوع، آبسه یا ضایعات انگلی را مورد بررسی قرار می دهد، شاخص هایی که برای پرهیز از انتقال هرگونه بیماری عفونی خاص حیوانات از طریق گوشت به بدن انسان تعریف شده است، شاخص هایی که هر گونه ماده شیمیایی خطرناک و سمی را در گوشت حیوان مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد و در نهایت شاخص هایی که بسته بندی بهداشتی و مطلوب را آزمایش می کند.
دلایل آلودگی گوشت حیوانات وحشی
بسیاری از حیوانات وحشی اعم از پرندگان یا پستانداران در محیط هایی پرورش می یابند که به طور بالقوه می تواند به انواع مواد خطرناک اعم از آفت کش ها، قارچ کش ها، فلزات سنگین و حتی انواع مواد سمی آلوده باشد. این مواد براحتی جذب گوشت می شوند و در جای خود می توانند سرمنشاء بیماری های ناشناخته ای برای انسان ها باشند. گوشت حیوانات اهلی و حلال به دلیل رعایت استانداردها عاری از چنین عوامل بیماریزایی هستند، لذا اگر فردی از گوشت های غیرمجاز و نامرسوم استفاده کند و به بیماری خاصی هم مبتلا شود، تشخیص بیماری در وی بسیار دشوار خواهد بود.
آلودگی گوشت شکار به انواع باکتری ها، ویروس ها و انگل ها
گوشت شکار آلوده می تواند زمینه ساز ابتلای انسان به انواع بیماری ها باشد. روده ها و امعای داخلی منبع آلودگی هستند و حتی تماس پوست با آنها خطرناک است.
بسیاری از شکارچیان عادت دارند شکار خود را پیش از قصابی، روزها آویزان نگه دارند، همین مساله، عامل مهمی برای جذب انواع میکروب هاست. یک نوع باکتری مولد سل با نام علمی Mycobacterium bovis می تواند باعث آلودگی گوشت بیشتر پستانداران نظیر گوزن، آهو و… شود. این باکتری بیماریزا هوازی است و بسرعت هم در میان احشام اهلی و وحشی پخش می شود. چنانچه انسان از گوشت آلوده به این باکتری استفاده کند، نه تنها می تواند عامل بیماریزا را به اطرافیان خود منتقل کند، بلکه آن را به دیگر حیوانات و احشام نیز منتقل می کند.
بوتولیسم در پرندگان آبزی
مسمومیت بوتولیسم می تواند باعث مرگ انواع ماهیان و پرندگان آبزی شود. سم باکتری کلستریدیوم بوتولینوم عامل یک بیماری نادر و فلج کننده به نام بوتولیسم است که از طریق غذا یا زخم وارد بدن انسان می شود. تمام اشکال این بیماری کشنده است. شایع ترین عامل ابتلا به این بیماری مصرف کنسروهای آلوده است، اما تحقیقات نشان داده این سم در بدن برخی ماهیان و پرندگان آبزی هم وجود دارد. لازم به یادآوری است پختن غذا همیشه این سم را از بین نمی برد، زیرا برای از بین بردن عامل بیماریزا، غذای آلوده باید ۱۰ یا ۲۰ دقیقه داخل آب جوش قرار بگیرد در حالی که بسیاری از غذاها عملا زیر صد درجه سلسیوس پخته می شوند. با توجه به این که بسیاری از پرندگان آبزی در شرایط استاندارد بهداشتی نگهداری نمی شوند، احتمال آلودگی آنها به این باکتری نیز چندان دور از انتظار نیست.
دیگر بیماری های کشنده
ویروس هاری و انسفالوپاتی های اسفنجی دو عامل بیماریزا هستند که در خانواده گوزن ها باعث تغییرات رفتارهای جدی می شود. ویروس هاری می تواند در بدن هر پستانداری اعم از راکون، خفاش، راسو و روباه وجود داشته باشد. تحقیقات نشان داده است حتی گوزن های ایالت نیویورک هم به این ویروس مبتلا شده اند. ویروس هاری که کشنده است، در نهایت باعث فلج و مرگ بیمار می شود. گوزن های آلوده هنگام ابتلا به این ویروس بسیار جسور می شوند و از نزدیک شدن به انسان ابایی ندارند، اما هر گونه تماس با بافت آلوده یا بزاق این حیوانات می تواند انسان را نیز آلوده کند. گوشت حیوانی که به این ویروس مبتلاست، به هیچ وجه نباید مصرف شود. انسفالوپاتی های اسفنجی نیز بافت مغز را تحلیل برده و باعث مرگ حیوان می شوند. این عامل بیماریزا نیز از طریق پختن از بین نمی رود. در مجموع هر گونه تماس با بافت های آلوده حیوانات وحشی که به این بیماری ها مبتلا باشند، می تواند انسان را نیز آلوده کند.
جمع بندی
با توجه به این که شرایط زیست حیوانات وحشی کنترل شده نیست، لذا مصرف گوشت آنها نیز با مخاطرات خاص خود همراه است. درست برخلاف نظر برخی که این نوع گوشت ها را سالم می دانند، باید گفت گوشت شکار می تواند برای انسان ها حتی خطرناک هم باشد. به همین سبب توصیه می شود از مصرف هر گونه گوشتی که سابقه آن مشخص نیست، پرهیز شود.
آلودگی گوشت با گلوله های سربی
برخی حیوانات به وسیله گلوله ها یا قلاب های سربی شکار می شوند که می توانند آلوده هم باشند. تحقیقات نشان داده است شکار حیوانات با گلوله های سربی می تواند گوشت آنها را آلوده کند. آلودگی گوشت به سرب می تواند برای کودکان و زنان باردار بشدت خطرناک باشد. نکته مهم دیگر این است که ذرات خیلی ریز گلوله می تواند در گوشت باقی بماند و شخص گاهی حتی در حین جویدن هم متوجه آن نخواهد شد. تحقیقات مرکز بهداشت داکوتای شمالی نشان داده است میزان سرب در خون کسانی که از گوشت شکار استفاده می کنند، بسیار بیشتر از افرادی است که گوشت های عادی مصرف می کنند. بررسی های این مرکز نشان می دهد بیشتر از ۴۶ سانتی متر از اطراف محل زخم گوشت شکار می تواند توسط گلوله های سربی آلوده شود. آلودگی سرب در این شرایط، در بدن شکار پخش می شود و یک جا باقی نمی ماند. غلظت بالای سرب در بدن به آسیب های جدی به کلیه و سیستم ایمنی می انجامد. بعلاوه مسمومیت به سرب، فاقد علامت مشخصی است و بسیار هم دیر تشخیص داده می شود.