بی اشتها بودن ، یکی از اصلی ترین مشکلات سالمندان

به گزارش جام جم آنلاین؛ سالمندی، پدیده ای طبیعی است و به دوران پس از شصت سالگی اطلاق می شود. روند تغییرات آن در همه افراد تقریبا یکسان، اما سرعت انجام آن متفاوت است. مثلا کسانی را دیده اید که هنوز به شصت سالگی نرسیده، اما کم توان، بی حوصله و غالبا بیمار بوده و بدنی رنجور و نحیف دارند؛ ولی در مقابل با افرادی مواجه شده اید که هفتاد سالگی را پشت سر گذاشته، اما همچنان قبراق و از نظر جسمی، جنسی، روحی و اجتماعی در سطح قابل قبولی هستند. اینها سالمندانی موفق هستند که ورزش و رعایت الگوی صحیح تغذیه ای را از زمان میانسالی و حتی جوانی شروع کرده و حالا که نیاز به نشاط و قوای جسمانی دارند، چارچوب بدنشان سالم است.

اما با این تفاسیر به گفته متخصصان افراد از سی سالگی به بعد هر سال یک درصد کارکرد اعضا و سیستم های مختلف بدنشان تحلیل می رود، یعنی یک فرد شصت ساله در بهترین شرایط تغذیه ای ۳۰ درصد افت کارکرد داشته و احتمال ابتلا به قند، چربی و فشار خون بالا و ناراحتی های گوارشی در او زیاد است که البته با پرهیزهای غذایی می توان دوران سالمندی سالم و بانشاطی را رقم زد.

این اشتهای کور شده

احساس تنهایی و افسردگی، عوارض جانبی بعضی داروها، ضعیف شدن حس بویایی و چشایی، مشکلات دهان و دندان، بی مزه بودن غذاهای رژیمی و ناتوانی در طبخ غذا از عواملی است که موجب کم شدن اشتهای سالمند می شود. در این شرایط رژیم غذایی معمول سالمند بیشتر از نان، پنیر، کمی ماست و یک فنجان چای شیرین نیست. این برنامه غذایی اگر به درازا بکشد، موجب از دست رفتن توده عضلانی و کاهش قدرت بدنی و سرانجام ضعف سیستم ایمنی و ابتلا به انواع بیماری های عفونی شده و مصرف انواع آنتی بیوتیک ها سبب تشدید ضعف و بروز مشکلات جدی تر می شود. بنابراین اگر دچار کم اشتهایی هستید از مواد غذایی کم حجم، اما مغذی مثل قارچ، انواع جوانه ها و پودر آن، شیر، گوشت کبابی، نان خشک مغزدار، سوپ غلیظ و انواع سبزی های برگ سبز همچون کلم بروکلی و کاهو که ریزمغذی های خوب و به ویژه کلسیم قابل جذبی دارند، استفاده کنید.

اگر فشار خون بالا دارید

برای طعم دار کردن غذا به جای نمک به تناسب ماده غذایی از آویشن، فلفل سیاه، دارچین، پونه کوهی، پودر سیر، سماق، آبلیمو، آبغوره و آب نارنج استفاده کرده و برای تقویت ذائقه و قوی کردن حس چشایی حتما سبزی های معطر همچون ریحان، ترخون، نعناع و جعفری مصرف کنید و بدانید نمک های رژیمی موجود در بازار حاوی میزانی سدیم بوده و در مبتلایان به نارسایی کلیوی و پرفشاری خون محدودیت مصرف دارد.

سبزی ها و غذاهای منجمد شده، غلات صبحانه، انواع کیک، کلوچه و بیسکویت، کنسروهای شیرین، آبلیمو، سرکه، نوشابه های صنعتی و حتی کره و آبنبات در طی فرآوری و به واسطه داشتن مواد عمل آورنده و نگهدارنده سدیم دار، حاوی نمک مخفی بوده و بالا برنده فشار خون هستند. این را هم بدانید مصرف غذاهای شور می تواند باعث پوکی استخوان شود؛ چراکه سدیم موجود در نمک باعث دفع کلسیم از استخوان ها می شود.

اگر قند خونتان بالاست

خیلی سخت است در میان میوه ها که بیشتر شیرین و پرکالری هستند میوه ای را پیدا کنیم که شیرین نباشد و برای سالمند مبتلا به قند خون بالا زیان نداشته باشد، اما در میان انواع میوه ها گلابی، کیوی ملس، سیب، پرتقال و گریپ فروت قرمز مفید است. همچنین خوردن سیب و خیار با پوست و حتی استفاده از خلال پوست پرتقال به علت داشتن مواد فیبری در کنترل قند خون مفید است. در واقع هر چه فیبر میوه یا سبوس ماده غذایی بیشتر باشد ماندگاری آن در روده و گلوکز آزاد شده از آن کمتر خواهد بود.

در میان انواع دسرها و بستنی ها نیز آنهایی که حاوی قند مصنوعی هستند، گزینه مناسبی است. البته به سبب آنکه این دسرها ذائقه شیرین را بیش از حد تقویت کرده و میل به خوردن شیرینی را زیاد می کنند و از طرفی مصرف زیاده از حد آن روی عملکرد کلیه و کبد اثر نامطلوبی می گذارد باید در مصرف آن جانب احتیاط رعایت شود.

همچنین برای میان وعده سالمند یک پیاله کوچک پودینگ، فرنی یا شیربرنج بدون قند و عسل توصیه می شود. این تصور که مصرف خرما، توت، کشمش و انجیر خشک به همراه چای، قند خون را افزایش نمی دهد یک باور نادرست است. این میوه ها ممکن است برای جذب نیاز به انسولین کمی داشته باشند، ولی باز هم قند خون را بالا برده و همچون قند و شکر تولید کالری می کنند.

در بین نان ها انواع نان های سبوس دار گندم، جو، چاودار و نان های خشک مغزدار و سبزی دار قندشان دیرتر آزاد می شود، اما لازم است بدانید هر نان قهوه ای رنگی نان جو نیست. نان جو اصل بافتی نیمه خشک و خشن دارد. نان های نرم و حجیمی که با نام نان جو به فروش می رسند آرد گندم رنگ شده با عصاره مالت است و به شدت قند خون را بالا می برد.

در ضمن خوب است سالمندان غذایشان را اغلب با نان یا در صورت استفاده از برنج سفید آن را با عدس، لوبیا سبز یا سبزی یا با مقداری برنج قهوه ای ترکیب کنند.

به معده فرصت جبران دهید

با افزایش سن، ترشح آنزیم های گوارشی کاهش می یابد. در اثر کاهش اسید معده هضم و جذب بعضی از ویتامین ها و املاح به ویژه ویتامین B۱۲،اسید فولیک، کلسیم و آهن کاهش یافته و نبود این ریزمغذی ها روی سیستم اعصاب تاثیرگذاشته و سرانجام به ضعف عضلانی، اختلال در صحبت کردن، اختلالات روحی و پارکینسون و آلزایمر منتهی شده و ریسک ابتلا به انواعی از سرطان ها افزایش می یابد.

بنابراین سالمندان باید تعداد وعده های غذایی خود را به روزی پنج وعده افزایش دهند، اما از حجم و مقدار غذای دریافتی هر وعده کم کنند تا بدن فرصت کافی برای دستیابی به مواد مغذی را داشته باشد. غذاهای نرم مانند پوره، گوشت نرم شده، سوپ، آش، میوه های رنده شده و سبزی خرد شده کمک زیادی به هضم و جذب بهتر می کند. در این سنین مصرف تخم مرغ را محدود به سه عدد در هفته کنید. برای جذب ویتامین های گروه B و پروتئین های ضروری که به تقویت قوای عضلانی کمک می کند از انواع ماهی ها، گوشت بلدرچین، بوقلمون، گوشت شترمرغ یا گوشت گوساله کم چرب استفاده کنید، اما امحا و احشای حیوان نظیر جگر، دل، قلوه، سیرابی و شیردان و کله پاچه را به دلیل کلسترول بالایی که دارد به شدت محدود کنید.

اگر هم به دلیل سوءجذب مواد مغذی، سیستم ایمنی ضعیفی دارید و مدام دچار بیماری های عفونی، سوزش مجاری ادرار، یبوست، اسهال، حالت تهوع و درد معده می شوید به طور مستمر و روزانه از فرآورده های فراسودمند پروبیوتیکی همچون شیر، ماست، پنیر و کفیر استفاده کنید و تاثیر شگفت انگیز آن را تجربه کنید. لازم است بدانید برای پیشگیری از پوکی استخوان به ویژه در زنان مصرف غذاهای کلسیم دار از دهه چهار و پنج زندگی اهمیت بیشتری پیدا می کند.

اهمیت نوشیدن آب در سالمندان

در دوران سالمندی کاهش حجم آب بدن ممکن است به صورت خشکی دهان و لب ها، گود افتادن چشم ها، یبوست، خشکی و پیری پوست ظاهر شود و از آنجا که کم آبی می تواند روی مرکز گرسنگی اثر بگذارد، امکان تغییر در مقدار، نوع و حجم غذای سالمند وجود دارد، اما اگر سالمند به محض کوچک ترین احساس خشکی دهان نیاز بدن را به آب پاسخ دهد بدون شک دچار برهم خوردن کارکرد ارگان های مختلف بدن نخواهد شد.

از طرف دیگر، معمولا سالمندان داروهای زیادی را با توجه به نوع بیماریشان مصرف می کنند و به دلیل آن که دفع مواد زائد داروها با دفع مقدار قابل توجهی از آب بدن همراه است این مساله می تواند باعث کم آب شدن شدید بدن سالمند و فشار مضاعف به دو عضو سم زدای بدن یعنی کلیه و کبد شود.