علم پیدایش بوجود آمدن تغییرات در بیان ژن به علت فاکتورهای خارجی بسرعت به یک زمینه مکاشفه ای از تحقیق درباره سلامت تبدیل شده است.
گروه تحقیقاتی پرفسور Nilesh Samaniاز دانشگاه Leicesterدر انگلستان اخیراً نتایج تحقیق خود را در مجله The Lancetمنتشر کردند.آنها می گویند:مطالعه ی آنها یکی از بزرگترین مطالعات اپی ژنومی بروی ارتباط نمایه ی توده ی بدنی افراد بالغ و متیلاسیون DNAاست.پرفسور سامانی با توضیح این زمینه از تحقیقات می گوید: تغییرات اپی ژنتیک بوسیله ایجاد تغییرات در DNAبا فاکتورهای محیطی نظیر رژیم غذایی، استرس و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی که می توانند بروی چگونگی عملکرد ژن تأثیر گذارند (روشن یا خاموش شدن ژنها )، ایجاد می گردد و ممکن است بر استعداد ابتلا افراد به بیماریها تأثیر گذارد.
برای انجام این تحقیق، دانشمندان تغییرات اپی ژنتیک در DNAرا با توجه به BMIافراد آنالیز کردند و فرآیندی بنام متیلاسیون DNAرا آزمایش نمودند. این فرآیند بروی نواحی خاصی از DNAتأثیر می گذارد که به آنها بازهای سیتوزین می گویند، این نواحی بر اساس میزان متیلاسیون گروههای شیمیایی دچار تغییر می شوند.
پرفسور سامانی می گوید: چاقی سبب افزایش خطر بیماری قلبی، دیابت، سرطان و گروهی از بیماریهای دیگر می شود اما از مکانیزیم های مسبب این خطرات به علت چاقی اطلاعات بسیار کمی داریم ژنها تنها بخشی از موضوع را برای ما توضیح می دهند.
دانشمندان با استفاده از تکنولوژی میکروارری(microarray technology) میزان متیلاسیون را در بیش از 350 هزار جایگاه در ژنوم بررسی کردد. دانشمندان نمونه های DNAی خون بیش از 400 فرد اروپایی را ارزیابی نمودند و 5 جایگاه را شناسایی کردند که میزان متیلاسیون آنها با BMIفرد(نمایه ی توده ی بدنی) ارتباط داشت.
هنگامیکه دانشمندان به این نتایج دست یافتند این یافته ها را در دو مجموعه ی دیگر از افراد با نژاد اروپایی بررسی کردد. نتایج بدست آمده تایید کننده ی ارتباط سه جایگاه متیلاسیون بروی DNAبود که در مجاورت ژن HIF3Aقرار داشتند، این ژن پروتئینی را کد می کند که می تواند مقدار اکسیژن موجود در سلول را تشخیص دهد این ژن برای جبران شرایط کمبود اکسیژن قادر به تأثیر بر بیان تعداد زیادی از ژنهای دیگر است.
متیلاسیون HIF3Aبطور فزاینده ای با چاقی تغییر می کند
به دلیل ارتباطات قوی بین این 3 جایگاه متیلاسیون نزدیک به ژن HIF3A، محققین می گویند: این تغییرات در DNAبا تغییرات در وزن فرد مرتبط است.
آنها دریافتند که به ازاء هر 10 درصد افزایش متیلاسیون در مهمترین جایگاه، مقدار BMIفرد 3 تا 6 درصد افزایش می یابد که با مقدار0.98 kg/m2 برای فردی با متوسط نمایه ی توده ی بدنی 27 kg/m2 ، معادل می باشد.
علاوه بر این محققین متوجه شدند که تغییرات متیلاسیون درجایگاههای نزدیک به ژن HIF3Aبه دلیل چاقی تنها در DNAگرفته شده از سلولهای بافت چربی مشاهده می شود و چنین ارتباطی را در DNAی استخراج شده از سلولهای پوست نمی توان مشاهده کرد.
آنها می گویند: بنظر می رسد که تغییرات ایجاد شده در متیلاسیون ژن HIF3Aبیشتر نتیجه ی افزایش چاقی است نه علت آن، اما پرفسور سامانی می گویند: این ارتباط بین متیلاسیون HIF3Aو BMIکاملاً دور از انتظار بود. کشف تغییر متیلاسیون HIF3Aبا افزایش چاقی در فرد موضوع بسیار قابل توجهی است و این احتمال را افزایش می دهد که HIFممکن است به عنوان حد واسط دربرخی از تأثیرات زیان بار اضافه وزن نقش داشته باشد.
پرفسور سامانی معتقد است برای درک کامل این فرایند نیاز به تحقیقات بیشتری وجود دارد. او می افزاید: این یافته ها راه را برای ابداع درمانهای جدید و جلوگیری از تأثیرات چاقی بر بدن هموار کرده است. او می گوید: بطور کلی این تحقیق نشان داد که تغییرات اپی ژنتیک در DNAمی تواند از مکانیزیم های جدیدی که در بیماریهای شایع نقش دارند، پرده بردارد.
منبع-http://diabetestma.org