با آنکه دربخش های مختلف دیگر به دفعات تلاش کرده ایم که این نکته را یاد آوری کنیم که از بین خیل تکنولوژی و شیوه های زیبایی که روزانه از شیوه های گوناگون تبلیغ می شود ،فقط تعداد کمی واقعیت و توانایی بالقوه انجام ادعاهای صورت گرفته را دارند و گذر زمان بهترین بوته ی آزمایش برای موثر یا بی اثر بودن یک روش است. سوی دیگر سکه هم آنست که در بسیاری از موارد دلیل روی گردان شدن جامعه از یک روش زیبایی ،نه عدم وجود پتانسیل در آن روش بلکه تبلیغات اغراق آمیزی است که در مورد آن روش انجام می شود و باعث می شود که روشی که توانایی بالقوه ی کمک در بسیاری از موارد را دارد ، چنان توسط جامعه پس زده شود که باعث تاسف امثال بنده شود. مثال بارز این امر لیپوساکشن است که هنوز هم در تمام دنیا روش شایع و استاندارد درمان چاقی موضعی است اما به علت کاربردهای غلط و عوارض آنچنانی در کشور ما روشی سوخته به شمار می آید و همه سعی در اثبات ادعای عدم انجام و دوری از آن دارند.
این روزها تبلیغات اغراق آمیز راجع به مزوتراپی و از آن مهمتر استفاده از پلاکت حاوی پلاکت تغلیظ شدهPRP(Platelet Rich Plasma) هم که از رسانه های دیداری و شنیداری و مکتوب بی وقفه منتشر می شوند، این تبلیغات نگرانی ایجاد مشکل دوباره در مورد یک روش مفید و موثر زیبایی را به وجود می آورند، زیرا چنان تاثیرات مبالغه آمیز (چه از نظر ماهیت ، یا شدت یا طول اثر ) به PRP نسبت داده می شود که مطمئنا توقعی که در بیماران به وجود می آید ، اصلا با واقعیت این روش منطبق نیست و ظرف همین مدت کوتاه به تدریج بیماران ناراضی و رویگردان از این روش را می توان دید. نوشتار زیر سعی در بیان واقعیت این روش ، تاثیرات آن و انتظارات بالقوه از آن دارد که این امر را سعی در جلوگیری از سوزاندن این باره ی یک روش موثر در زیبایی تلقی کنید. بر خلاف تصور، کاربرد PRP به هیچ وجه تازه نیست و سالهاست که به اشکال مختلف به کار می روند ، کما اینکه استفاده از پلاسمای خون خود بیمار برای درمان زخم بستر برای چند دهه است که استفاده می شودیا از PRP سالهاست که در جراحی فک و صورت برای ترمیم نقایص بافت فکی یا به همراه چربی برای ترمیم نقایص بافت نرم بکار می روند. همچنین PRP و PPP در کشورهای اروپایی و شرق دور مانند کره، سالهاست که بعنوان ترکیبی جهت جوانسازی و بهبود قوام پوست بکار می روند. بنابراین تجربه ی نسبتا قابل توجهی در مورد اثرات این روش و طول مدت ماندگاری آن وجود دارد که ادعاهای اغراق آمیزی را که این روزها در مورد این روش وجود دارد ، بی رنگ می کند.
چنانچه ذکر شد استفاده از PRP از اوائل دهه نود در رشته های مختلف پزشکی مثل جراحی فک و صورت ، جراحی زیبایی، جراحی قلب، ارتوپدی، گوش- حلق و بینی ، سوختگی ها و درمان زخم های مزمن به کار رفت . اما استفاده از PRP برای زیبایی و جوانسازی کاربرد نوینی است.PRP به پلاسمای حاوی پلاکت تغلیظ شده گفته می شود ، یعنی در این روش پس از گرفتن مقداری خون از بیمار به کمک روشهای مختلف ، پلاکت آن را به 5-3 برابر مقدار اولیه می رسانیم. اصولا چنانکه در طول سالهای اخیر مطرح شده است ، استفاده از روش های طبیعی یعنی ژل های قابل جذب ، تزریق چربی و تزریق پلاکت ، جایگزین بسیاری از روش های قدیمی تر شده اند.
باید بدانیم که پلاکتها حاوی موادی هستند که عامل اصلی در فرایند ترمیم و بازسازی بافتها هستند و به آنها عوامل رشد factors growth گفته می شود و این مواد داخل کیسه هایی در درون پلاکتها ذخیره می شوند که به آنها گرانولهای آلفا گفته می شود و هنگامی که این مواد آزار می شوند سبب رشد و تکثیر و تمایز سلولهای مختلف پوستی ، بافتی و چربی می شوند. نتیجه ی این امر افزایش کلاژن ، الاستین، ماده ی بین سلولی ، عروق و در نهایت ضخیم شدن ، با طراوت شدن و ترمیم شدن بافت پوستی می باشد. باید توجه داشت که چنین به نظر می رسد که جوانسازی ناشی از تزریق پلاکت حدود یکسال دوام دارد و اهمیت آن در چند نکته است:
1. نکته اول آنکه چون این ماده از خود بیمار گرفته می شود ، بنابراین امکان انتقال بیماری یا عوارض ناشی از ورود جسم خارجی در بدن وجود ندارد . بنابراین آلرژی وجود نخواهد داشت.
2. نکته دوم آنکه اثرات آن حدود یکسال باقی می ماند که در نوع خود بسیار قابل توجه است.
3. نکته سوم آنکه به هیچ وجه خطراتی از قبیل ایجاد تومور در آن وجود ندارد.
PRP چه کاربردهایی در زیبایی دارد ؟
1. تزریق چربی : مطالعات متعددی نشان داده اند که همراهی تزریق چربی با پلاکت درصد ماندگاری و نتیجه تزریق چربی را بهبود می بخشد.
2. جوانسازی پوست: هم برای پیشگیری از پیری و هم برای بهبود و جوانسازی پوست به کار می رود.
3. اسکار آکنه: مشخص شده است که کاربرد PRP باعث کاهش اسکار آکنه می شود که البته استفاده همزمان از سایر روش ها مثل لیزر و فیلرها هم توصیه می شود.
4. جوانسازی اطراف چشم ها و پلکها: یکی از بهترین کاربردهای PRP است و سبب کاهش چین و چروک و کاهش سیاهی و کبودی در چشم می شود. خوشبختانه این اثرات طولانی مدت است.
5. بهبود ریزش مو:گزارشات موردی در مورد بهبود ریزش مو و طاسی در مقالات مختلف وجود دارد.
چه چیزهایی را از PRP نباید انتظار داشت؟
1. ماندگاری بسیار طولانی اثر:در مطالعات متعددی که در طول سالها انجام شده ، طول مدت اثر PRP پس از رسیدن به نتیجه حاصل حدود یکسال است، آن هم به شرطی که عامل ایجاد کننده ضایعه مجددا تکرار نشود، مثلا در ریزش موی سر ناشی از افزایش هورمون مردانه در خانم ها (اصطلاحا طاسی آندروژنیک در صورتیکه علت ریزش مو که همان اضلال هورمونی است ،درمان نشود ظرف مدت کوتاهی ریزش مو، برگشت پیدا می کندیا در صورتیکه بیمار سیگاری است،و سیگار خود را ترک نکند، در چین و چروکهای صورت انتظار برگشت سریعترمی رود.
2. اثر فوری:باید توجه داشت که مکانیسم اثر PRP وادار ساختن بدن به بافت سازی است و این روند نیاز به زمان داردو لذا هیچگاه سرعت اثر PRP به اندازه ی فیلرها(پرکننده ها یا ژل ها )نیست و بطور متوسط پس از چند هفته شروع می شود.
3. حجم دهی قابل توجه:به هیچ وجه نباید PRP را رقیب فیلرها (پر کننده ها یا ژل ها) دانست، زیرا فیلرها به سرعت و به طور موثر سبب پر کردن یا بزرگ کردن بافتی می شوند که در آن تزریق میگردند، در صورتیکه اثر حجم دهی PRP خفیف است.
4. باعث بهبود افتادگی قابل توجه پوست صورت نمی شود.
5. باعث بهبود ضایعات عروقی روی پوست نمی شوند.
6. ممکن است به بیش از یکبار درمان احتیاج داشته باشید;در افراد جوانتر که برای پیشگیری از PRP استفاده می کنند، سالی یکبار استفاده توصیه می شود،اما در افراد مسن تر که جهت جوانسازی مراجعه می کنند، هر 5/1-1 ماه درمان تا زمان رسیدن به نتیجه توصیه می شود.
یکی از واقع گرایانه ترین مطالعات که توسط دکتر ردالی Redaelli که از بزرگان جراحی زیبایی اروپاست روی میزان ارضای بیماران از PRP انجام شده است، چنین آماری را نشان می دهد:
اثر متوسط :30 %
اثر خوب: 60%
اثر خیلی خوب:4%
عدم تاثیر : 4 %
همچنین پاسخ به سوالات ذیل چنین بوده است:
1. آیا ظاهر پوست شما بهبود یافته است؟87% پاسخ مثبت
2. آیا قوام پوست شما بهبود یافته است؟82% پاسخ مثبت
3. آیا چین های پوستی شما بهتر شده است؟52% پاسخ مثبت
چنانکه از آمار بالا که توسط یکی از بزرگان این رشته منتشر شده است بر می آید، PRP نوین و موثر است، اما نباید آنرا به عنوان یک روش بدون شکست و به گونه ای اغراق آمیز تصور کرد . چنانکه در مورد چین های عمیق صورت به وسیله استفاده از فیلرها (ژل ها) می توان بطور مطمئن و موثر پاسخ گرفت و PRP جایگزین آن نیست.
