عصبانیت یکی از حالاتی به حساب می آید که همه ی ما حداقل چند باری آن را تجربه کرده ایم. شخصی که دچار عصبانیت می شود در هنگام غذای خوردن یا به مقدار زیادی غذای می خورد یا اصلا نمی تواند غذا بخورد . غذا خوردن در زمان خشم کار نادرستی است.
آیا تا به حال برایتان پیش آمده در شرایط بحرانی، هنگامی که عصبانی هستید یا استرس دارید، حجم زیادی غذا را با حرص بخورید؟ آیا می دانید غذاخوردن یا جویدن خوراکی های مختلف، یکی از واکنش های دفاعی بدن در برابر استرس، هیجان، نگرانی و عصبانیت است؟ آیا می دانید عوارض و عواقب این کار چیست و چطور می توان چنین میلی را مدیریت کرد؟ اگر نمی دانید، گفت وگوی «سفره سالم» این هفته را با دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران بخوانید تا بدانید که چرا وقتی عصبانی هستید، نباید غذا بخورید!…
آیا غذاخوردن سریع که یکی از راه های تخلیه هیجان و عصبانیت برای برخی از افراد است، می تواند مشکل های خاصی را برای آنها ایجاد کند؟
صددرصد. براساس نتیجه پژوهش های جدید، ثابت شده که مسایل رفتاری و شیوه زندگی افراد باعث ایجاد حداقل ۶۰ ۵۰ درصد از علت های چاقی در آنهاست و خود این چاقی می تواند زمینه ساز ابتلا به بسیاری از بیماری های مختلف در جوامع گوناگون باشد. تندتند غذاخوردن یکی از این مشکل هاست که می تواند به طور مستقیم، باعث ایجاد چاقی در افراد شود. یعنی برخی از افراد به دلیل مشکل های کاری یا حتی استرس و عصبانیت غذای خود را خیلی سریع و گاهی با حرص می خورند. از طرف دیگر، زندگی ماشینی و بالارفتن سرعت کار و زندگی هم باعث ایجاد انواع رستوران ها و صنایع تولید فست فودها شده و افراد پرکار و آنها که مدام دغدغه و استرس از دست دادن وقت دارند را به سمت مصرف این غذاها کشانده است.
نگفتید که تندتند غذاخوردن چطور می تواند باعث چاقی شود؟
به طور کلی براساس فیزیولوژی گوارش بدن فردی که تندتند غذا می خورد یا غذاهای نرم، در دسترس و تقریبا راحت الحلقوم مصرف می کند، باعث می شود که فرایند سیری، دیرتر در بدنش اتفاق بیفتد. به عبارت ساده تر، احساس سیری از نظر فیزیولوژیک یک احساس تجمعی است که در مرکز سیری هیپوتالاموس مغز به وجود می آید. این فرایند سیری شامل تمام فعالیت های غذاخوردن از جویدن غذا تا حرکت های معده و دستگاه گوارش می شود که توسط رشته هایی عصبی به مغز می رسند، در آنجا جمع می شوند و احساس سیری را برای فرد ایجاد می کنند. با این حساب، فردی که از روی عصبانیت یا استرس، غذای خود را تند و جویده نجویده می بلعد، باعث می شود پیام سیری دیرتر به مغزش برسد و در یک وعده غذایی دیرتر از حد طبیعی احساس سیری کند. زمانی هم که فرد دیرتر از حد معمول احساس سیری کند، بیشتر از نیاز بدنش در یک وعده، غذا می خورد و در نتیجه مبتلا به چاقی می شود.
یعنی منظورتان این است که وقتی عصبانی هستیم، غذا نخوریم؟
بله. بهتر است برای رفع عصبانیت تان، سمت فست فودها نروید یا شروع به خوردن وعده های اصلی غذایی نکنید. تمام منابع علمی بر این امر تاکید دارند که هنگام غذاخوردن از تماشای تلویزیون، صحبت یا مطالعه کردن خودداری کنید تا ذهنتان درگیر تنش و استرس نشود. هرچقدر شما غذا را با آرامش بیشتر و به دور از استرس و هیجان میل کنید، به طور حتم مدت زمان بیشتری برای صرف غذا وقت می گذارید و پیام سیری هم زودتر به مغزتان می رسد. منظور ما از نداشتن هیجان هنگام غذاخوردن هم انواع هیجان یعنی هیجان های ناشی از غم، عصبانیت یا حتی شادی است. تمام این هیجان های عصبی می توانند باعث تندتند غذاخوردن و مشکل های ناشی از آن شوند.
توصیه شما به افرادی که عادت کرده اند در صورت عصبانی شدن، تند و زیاد غذا بخورند چیست؟
اینکه سبک زندگی شان را به تدریج تغییر دهند. همانطور که هیچ عادتی یک شبه ایجاد نمی شود، هیچ عادتی هم یک شبه از بین نخواهد رفت. با این حساب، چنین افرادی باید مدیریت کنترل خشم داشته باشند و در شرایطی که عصبانی هستند یا استرس دارند به سمت غذاهای چرب، شیرین، پرکالری و وعده های حجیم غذایی نروند. بهتر است این افراد اگر هم می خواهند غذایی بخورند، ابتدا برای مدتی از محیطی که باعث ایجاد هیجان و عصبانیتشان شده، دور شوند، کمی در فضای آزاد قدم بزنند، نفس عمیق بکشند و بعد از آرام شدن نسبی، اگر دوست داشتند و گرسنه بودند، حجم مشخصی از غذا را جلوی خودشان بگذارند و فقط همان مقدار را با آرامش بخورند. بهتر است افرادی که به دلیل استرس و عصبانیت، عادت به تند غذاخوردن کرده اند، در هر وعده غذایی یک دقیقه زمان صرف غذایشان را افزایش دهند تا بتوانند مدت زمان خوردن یک وعده غذایی را به حدود ۱۵ دقیقه برسانند. این موضوع می تواند برای رسیدن پیام سیری به مغز در موقع مناسب، بسیار موثر باشد.
برخی افراد عادت دارند هنگام عصبانیت، خوراکی های شیرین و تردی مانند بیسکویت یا حتی آدامس بجوند. شما این عادت غذایی را تایید می کنید؟
خیر. خوردن شیرینی، بیسکویت، کیک، شکلات یا آدامس به صورت افراطی در شرایطی که کار فرد زیاد و همراه با استرس است یا در مواقعی که افراد می خواهند به نوعی هیجان و عصبانیت خود را تخلیه کنند، اصلا کار درستی نیست. معمولا چنین افرادی کالری دریافتی از این تنقلات را به حساب نمی آورند و گاهی در طول روز، کالری ای بیشتر از کالری ۳ وعده اصلی و ۲ میان وعده غذایی با خوردن این خوراکی ها دریافت می کنند و وقتی با اضافه وزن مواجه می شوند، می گویند که هیچ چیزی نخورده اند و باز هم چاق شده اند.
پس تکلیف افرادی که فقط می توانند با خوردن یک خوراکی، عصبانیت، خشم، استرس و نگرانی خود را تخلیه و گاهی کنترل کنند، چیست؟
اگر فردی اخلاق خودش را می شناسد و می داند که در شرایط سخت و بحرانی، دچار استرس و هیجان می شود و باید مدام چیزی بخورد، باید کمی تدبیر به خرج دهد و همیشه خوراکی هایی سفت و جویدنی مانند هویج یا خیار همراه داشته باشد. مصرف این خوراکی های جویدنی علاوه بر اینکه فایده فراوانی برای بدن دارد، می تواند حس نیاز به خوردن چنین افرادی را هم ارضا کند و کالری زیادی هم به بدنشان نرساند. گوجه، کاهو، انواع میوه و صیفی های سرشار از ویتامین، فیبر و املاح هم می توانند جایگزین آدامس، بیسکویت و کیک برای این افراد باشند.
