قانقاریا چیست؟

قانقاریا به معنی بافت مرده است. قانقاریا وقتی ایجاد می شود که زخم عفونت پیدا کند یا بافت در اثر وارد آمدن آسیب دچار تخریب شود. قانقاریا می تواند در هر نقطه ای از بدن رخ دهد، اما شایع ترین جاهایی که قانقاریا ممکن است رخ دهد عبارتند از پا، انگشتان پا و ساق پا، انگشتان دست، دست، و ساعد. خطرناک ترین جایی که ممکن است دچار قانقاریا شود احشای شکمی است.

علائم قانقاریا عبارتند از: 

• سیاه شدن پوست همراه با مردن عضلات و استخوان زیر آن از علائم قانقاریا هستند.

• از نشانه های بیماری قانقاریا، ترق و تروق کردن پوست است در این حالت انگار که روی حباب های هوا در زیر پوست فشار آورده می شود.

• تورم از دیگر علایم قانقاریا است.

• درد یا بی حس شدن ناحیه نیز از نشانه های شایع قانقاریا می باشد.

• از علائم شایع بیماری قانقاریا، ترشحات بدبو از زخم های موجود در بافت های مرده است.

• تب خفیف تا ۳/۳۸ درجه سانتیگراد نیز از علائم بیماری قانقاریا است.

علل بیماری قانقاریا

قانقاریا وقتی رخ می دهد که جریان خون به یک قسمت از بدن متوقف شود یا به شدت کاهش یابد. جریان خون می تواند در موارد زیر متوقف و در نتیجه قانقاریا ایجاد شود:

·عفونت با باکتری کلستریدیوم پرفرنژانس می تواند منجر به بیماری قانقاریا شود.

·از دیگر علل ایجاد بیماری قانقاریا تشکیل لخته خون در یک سرخرگ است.

·آسیب بافتی در اثر حوادث، جراحی، یا زخم های سوراخ کننده عمقی می تواند باعث ایجاد بیماری قانقاریا شود.

·له شدگی که باعث قطع جریان خون شود می تواند سبب بیماری قانقاریا شود.

·از دیگر علل بیماری قانقاریا تصلب شرایین (سفت و انعطاف ناپذیر شدن سرخرگ ها) است.

·سرمازدگی طولانی مدت می تواند منجر به بیماری قانقاریا شود.

عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به قانقاریا
* دیابت شیرین از عوامل موثر در ایجاد بیماری قانقاریا است.

* جریان خون کم در یک بافت خاص می تواند باعث ایجاد بیماری قانقاریا شود.

* سن بالا، از عوامل تاثیر گذار بر ابتلا به بیماری قانقاریا است.

* سیگار کشیدن، از عوامل موثر در ایجاد بیماری قانقاریا است زیرا باعث اختلال در خونرسانی می شود.

* سوء مصرف الکل، که در کار رگ های خونی اختلال ایجاد می کند می تواند منجر به  قانقاریا شود.

انواع بیماری قانقاریا

قانقاریا وقتی رخ می دهد که جریان خون به یک قسمت از بدن متوقف شود

دو نوع مهم بیماری قانقاریا عبارتند از قانقاریای خشک و قانقاریای تر. بسیاری از علل بیماری قانقاریای خشک، عفونی (میکروبی) نیست. ولی همه انواع قانقاریای تر، عفونی می باشند، یعنی در اثر باکتری به وجود می آیند. محل شایع بروز هر دو نوع قانقاریا، شامل انگشتان دست و پا، بازوها و ساق پاها می باشد.

– قانقاریای تر

قانقاریای تر که نام مرطوب نیز خوانده می شود، یکی از خطرناک ترین انواع قانقاریا می باشد. اگر این نوع از قانقاریا درمان نشود، معمولا بیمار دچار عفونت خون (سپسیس) می شود و بعد از چند ساعت و یا چند روز می میرد.

اگر قسمتی از بدن دچار عفونت شود و عفونت آن درمان نگردد، به علت ورم بافت در آن محل، خون کافی به آنجا نمی رسد و گاز و مواد سمی باکتریایی تولید می شوند و در نهایت همه این عوامل باعث ایجاد قانقاریای مرطوب می شوند. همچنین کاهش جریان خون به علت بریدگی و یا آسیب عروقی نیز می تواند قانقاریای مرطوب را ایجاد کند. قانقاریای مرطوب دارای ترشحات آبکی و یا چرکی در محل ضایعه می باشد، به همین خاطر به نام مرطوب خوانده می شود.

– قانقاریای خشک

اگر قانقاریای خشک عفونی نشود، باعث مرگ بیمار نمی شود. به هر حال؛ این نوع از قانقاریا در اثر مرگ بافت بوجود می آید. معمولا قانقاریای خشک به کندی یشرفت می کند و روزها تا ماه ها طول می کشد. بسیاری از بیماری ها منجر به قانقاریای خشک می شوند، این بیماری ها عبارتند از: دیابت، آترواسکلروز (تصلب شرایین)، اعتیاد به دخانیات و سیگار کشیدن.

هنگامی که رگ های خونی بسته می شوند و جریان خون به قسمتی از بدن قطع می شود، در عرض چند ساعت تا چند روز قانقاریای خشک رخ می دهد. اغلب قانقاریای خشک، ضایعه ای سرد، خشک و بی رنگ و بدون ترشحات آبکی و یا چرکی است و به همین دلیل به نام خشک معروف است.

علائم قانقاریای خشک

– بی حسی و سردی بافت از علائم قانقاریای خشک است

– تغییر رنگ بافت مبتلا به قانقاریا (از قرمز به قهوه ای و در نهایت سیاه می شود)

– بافت مبتلا به قانقاریا، خشک و مومیایی می شود و ممکن است پوسته خارجی آن بیفتد.

علائم قانقاریای مرطوب

◊ ورم و درد شدید در منطقه درگیر از نشانه های قانقاریای مرطوب است.

◊ ترشحات بد بو از بافت، از دیگر علایم قانقاریای مرطوب است.

◊ در قانقاریای تر ظاهر بافت مرده، مرطوب و سیاه می شود.

◊ داشتن تب و علائم عفونت خون از دیگر نشانه های قانقاریای مرطوب است.

◊ از نشانه های قانقاریای تر، قرمز شدن بافت و خروج ترشحات آبکی و یا چرکی از آن است.

قانقاریا چگونه تشخیص داده می شود

بسیاری از علل بیماری قانقاریای خشک، عفونی (میکروبی) نیست

– معاینه بدنی بیمار توسط پزشک

– آرتریوگرام: اشعه ایکس مخصوصی که  انسداد در رگ های خونی را مشخص می کند.

– آزمایش خون: در بیماری قانقاریا تعداد گلبول های سفید خون ممکن است خیلی زیاد شوند.

– انجام سی تی اسکن در بیماری قانقاریا به منظور بررسی اعضای داخلی بدن

– کشت بافت مبتلا به قانقاریا و یا ترشح زخم برای شناسایی عفونت باکتریایی

– بررسی بافت مشکوک به قانقاریا، زیر میکروسکوپ برای دیدن اینکه سلول ها مرده اند یا نه.

– جراحی برای یافتن و برداشتن بافت های مرده

– تشخیص قانقاریا از طریق عکس‌برداری با اشعه ایکس

درمان قانقاریا

یکی از راههای درمان قانقاریا قطع عضو مبتلا به قانقاریا است

در بیماری قانقاریا برای سالم ماندن سایر بافت ها و جلوگیری از عفونت های بعدی، باید بافت مرده یا فاسد را برداشت. اگر درمان قانقاریا با تاخیر صورت گیرد، موجب گسترش قانقاریا در بدن می گردد. درمان بیماری قانقاریا بستگی به منطقه درگیر، شرایط بیمار و علت قانقاریا دارد و شامل موارد زیر است:
♦ قطع عضو مبتلا به قانقاریا
♦ جراحی برای برداشتن بافت مرده و مبتلا به بیماری قانقاریا
♦ عمل جراحی برای بهبود جریان خون در قسمت مبتلا به قانقاریا
♦ تجویز آنتی بیوتیک برای درمان قانقاریا
♦ جراحی مکرر برای برداشتن بافت مرده و مبتلا به قانقاریا

پیشگیری از قانقاریا

برای پیشگیری از ابتلا قانقاریا حتما لازم است در صورتی که مبتلا به دیابت هستید، دستورات درمانی را به دقت رعایت کنید. پای خود را مرتباً از لحاظ علایم ناشی از بافت بیمار کنترل کنید. ناخن های خود را همیشه کوتاه نگاه دارید. کفش های راحت و اندازه پایتان بپوشید. سعی کنید آسیبی به بدنتان وارد نشود.

در صورت بروز علایم عفونت (گرمی، تورم، قرمزی، درد یا حساس بودن به لمس ) در یک آسیب پوستی، به پزشک مراجعه کنید.

عوارض بیماری قانقاریا

  در بیماری قانقاریا، ممکن است نیاز به جراحی ترمیمی وجود داشته باشد

عوارض قانقاریا بستگی به علت و محل بروز قانقاریا، وسعت آن و شرایط کلی فرد دارد و شامل موارد زیر است:

ο از کار افتادگی عضو در اثر قطع و یا برداشتن بافت مرده از عوارض بیماری قانقاریا می باشد.

ο در بیماری قانقاریا ممکن است مدت زمان زیادی طول بکشد تا زخم التیام یابد.

ο ممکن است در بیماری قانقاریا، نیاز به جراحی ترمیمی وجود داشته باشد، برای مثال پیوند پوست.

گردآوری: بخش سلامت بیتوته

منبع:تبیان