شایع ترین بیماری زبان التهاب زبان یا گلوسیت (Glossitis)، عبارت است از التهاب حاد یا مزمن زبان در اثر دلایل گوناگون که گاهی مسری است. التهاب زبان یک بیماری سرطانی نمی‌باشد. زبان متورم با رنگ قرمز روشن، زخم متورم با رنگ قرمز روشن، مویی‌شکل شدن زبان، گاهی همراه با سطحی سیاه و قرمز شدن نوک و گوشه‌های زبان از نشانه های بیماری التهاب زبان می باشد.
علل التهاب زبان
• از علل التهاب زبان آلرژی به خمیردندان، دهان شویه، خوشبوکننده دهان، رنگ آبنبات، پلاستیک دندان مصنوعی و یا نگهدارنده دندان مصنوعی و یا برخی از داروهای فشار خون می باشد.
• التهاب زبان یا گلوسیت گاهی به علت خشکی دهان، هنگامی که غدد تولید کننده بزاق از بین بروند (سندروم شوگرن) ایجاد می شود.
• عفونت به باکتری و یا ویروس (تبخال دهانی) نیز می تواند سبب بیماری التهاب زبان شود.
• آسیب ناشی از سوختگی، لبه های ناهموار دندان ها و آسیب های دندان پزشکی و یا ضربه های دیگر نیز از علل دیگر التهاب زبان است.
• التهاب زبان یا گلوسیت می تواند به دلیل کم شدن میزان آهن و یا برخی ویتامین های گروه B مثل کمبود ویتامین B12، B6 و B9 (فولات) ایجاد شود.
• اضطراب و افسردگی هم از دیگر دلایل عارضه التهاب زبان می باشد.
• بیماری های پوستی از قبیل: لیکن پلان دهانی، اریتما، آفت، پمفیگوس ولگاریس، سیفلیس و غیره نیز می تواند منجر به التهاب زبان شود.
• بیماری التهاب زبان به وسیله محرک هایی نظیر: تنباکو، الکل، غذاهای داغ، ادویه جات و غیره ایجاد می شود.
• عفونت قارچی دهان می تواند سبب التهاب زبان شود.
• التهاب زبان گاهی به علت پروتز دندان که باعث فشار بر لثه ها می شود – استفاده بیش از حد از مسواک و یا نخ دندان ایجاد می شود.
• مصرف زیاد نوشیدنی های اسیدی از دیگر علل ابتلا به بیماری التهاب زبان است.
التهاب زبان و عوامل تشدید کننده آن
ο سیگار کشیدن باعث تشدید بیماری التهاب زبان (گلوسیت) می شود.
ο بیماری التهاب زبان در مواجهه شیمیایی یا محیطی با مواد شیمیایی تحریک‌کننده یا خورنده بدتر خواهد شد.
ο الکلیسم و تغذیه نامناسب به ویژه کمبود ویتامین‌ها سبب تشدید بیماری التهاب زبان می شود.
ο اضطراب یا افسردگی باعث بدتر شدن التهاب زبان می شود.
ο از عوامل موثر در تشدید التهاب زبان بیماری دیابت شیرین است.
علائم التهاب زبان عبارتند از:
از علائم التهاب زبان می توان به گلو درد اشاره کرد
♦ سخت جویدن و بلعیدن غذا و حرف زدن از علائم التهاب زبان است.
♦ نشانه دیگر التهاب زبان نرمی سطح زبان، زخم و نازک شدن آن می باشد.
♦ تغییر رنگ زبان نیز از علایم التهاب زبان است، اگر رنگ زبان بی رنگ باشد، به علت کم خونی کشنده رخ داده است. اگر رنگ زبان قرمز پررنگ باشد، به علت کمبود ویتامین های گروه ب رخ داده است.
♦ ورم زبان، احساس سوزش در دهان و نوک زبان نیز از علائم بیماری التهاب زبان است.
♦ نشانه ی دیگر التهاب زبان احساس خشکی در دهان، کاهش بزاق و کاهش بهداشت دهان است.
♦علامت دیگر التهاب زبان افزایش تشنگی است.
♦ گلودرد و از دست دادن حس چشایی نیز از نشانه های التهاب زبان می باشد.
عوارض بیماری التهاب زبان
– از عوازض بیماری التهاب زبان، بسته شدن راه های هوایی برای نفس کشیدن است.
– سخت صحبت کردن، جویدن و بلعیدن از عوارض التهاب زبان می باشد.
التهاب زبان و راه های تشخیص آن
در تشخیص التهاب زبان گاهی آزمایش خون برای رد بیماریهای دیگر انجام می شود
◊ باید فرد توسط دندان پزشک معاینه شود.
◊ در التهاب زبان برجستگی های انگشت مانند در سطح زبان که به نام پاپیل (پرز) معروفند، ممکن است از بین رفته باشد.
◊ زبان متورم یا تکه های متورم در زبان در بیماری التهاب زبان دیده می شود.
◊ پزشک سوالاتی را در زمینه سابقه بیماری و روش زندگی از فرد خواهد پرسید تا علت التهاب زبان مشخص شود.
◊ در تشخیص عارضه التهاب زبان آزمایش خون برای رد بیماری های دیگر، ممکن است انجام شود.
درمان التهاب زبان
اگر به بیماری التهاب زبان مبتلا شدید از مصرف شکلات پرهیز کنید
¤ غذاهای تحریک‌کننده التهاب زبان می‌توانند شامل شکلات، مرکبات، غذاهای اسیدی (سرکه و ترشی‌جات)، آجیل شور یا چیپس سیب زمینی باشند که تا حد امکان از آن استفاده نشود.
¤ روزانه ۳ بار یا بیشتر دهان خود را با محلول نمک (نصف قاشق چایخوری در ۲۵۰ سی‌سی آب معادل یک بطری نوشابه) بشویید این راه برای درمان التهاب زبان بسیار موثر است.
¤ اگر التهاب زبان، ناشی از یک دندان یا دندان مصنوعی خراب باشد، باید به دندانپزشک مراجعه کنید.
داروهای موثر در درمان التهاب زبان
– برای درد خفیف بیماری التهاب زبان میتوانید از داروهای بدون نیاز به نسخه مثل دهان شویه های بی‌حس‌کننده یا استامینوفن استفاده کنید.
– ممکن است برای عفونت و درد التهاب زبان، آنتی‌بیوتیک‌ها یا بی‌حس‌کننده‌های موضعی تجویز گردند.
در صورت ابتلا به بیماری التهاب زبان درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
در بیماری التهاب زبان اگر دچار تب شدید حتما به پزشک مراجعه کنید
· عدم بهبودی علایم التهاب زبان ظرف ۳ روز علی‌رغم درمان
· اگر درد بیماری التهاب زبان غیر قابل تحمل شود و با درمان تسکین نیابد.
· اگر دچار تب شدید
· ظهور بثور پوستی در هنگام ابتلا به بیماری التهاب زبان
· اگر در هنگام مبتلا شدن به عارضه التهاب زبان دچار کاهش وزن شدید
· اگر در بیماری التهاب زبان، زبان متورم شود و مانع بلع گردد.
پیشگیری از بیماری التهاب زبان
برای پیشگیری از التهاب زبان باید به طور مرتب از نخ دندان استفاده کرد
º رعایت بهداشت دهان عاملی در پیشگیری از التهاب زبان می باشد.
º شرکت کردن در فعالیت های ورزشی
º تغذیه سالم به پیشگیری از التهاب زبان کمک می کند
º پیشگیری از ابتلا به التهاب زبان با مرتب مسواک زدن و استفاده از نخ دندان
º نوشیدن زیاد آب برای پیشگیری از بیماری التهاب زبان موثر است زیرا که باعث ترشح کافی بزاق می شود و به کاهش رشد باکتری کمک می کند.
º برای پیشگیری از ابتلا به التهاب زبان از مصرف شکلات، مرکبات، غذاهای اسیدی (سرکه و ترشی)، آجیل های شور و یا چیپس سیب زمینی باید خودداری کنید.
º برای جلوگیری از ابتلا به التهاب زبان، با آب نمک روزانه سه بار و یا بیشتر، دهانتان را بشویید.
گردآوری: بخش سلامت بیتوته
منبع: بامداد
