در این مطلب قصد داریم در رابطه با فواید و مضرات و همچنین ارزش غذایی زعفران نکاتی را بیان کنیم. همانطور که می دانید ایران یکی از اصلی ترین تولید کننده های زعفران از گذشته تا کنون است. این گیاه از دسته گیاهان تک لپه ای است که طبیعتی گرم دارد.
بیشتر زعفران تولیدی ایران در شهرهای خراسان جنوبی و خراسان?رضوی کشت می شود اما استان های فارس، مرکزی، لرستان و کرمانشاه هم دستی در کاشت و تولید زعفران دارند. براساس آمارهای سازمان خواروبار جهانی، فائو، میزان تولید زعفران در جهان، سالیانه حدود ۲۱۰ تن است که ایران با تولید سالیانه ۱۸۴ تن، حدود ۸۱ درصد زعفران تولیدی جهان را به خود اختصاص داده است و اسپانیا با ۱۲ درصد تولید جهانی پس از ایران در رتبه دوم تولید زعفران قرار دارد. با این مقدمه، در «پوستر سلامت» این هفته سری به دنیای این گیاه معطر می زنیم تا بیشتر با آن آشنا شویم.
گیاه زعفران دارای ماده ای به نام «کروسین» است که همین ماده باعث ایجاد رنگ زرد مایل به سرخ در زعفران می شود. ضمن اینکه میزان تیرگی و روشنی رنگ کلاله گل های زعفران هم به میزان کاروتنویید و لیکوپن موجود در آن بستگی دارد. یعنی هرچه زعفران رنگ تیره تری داشته باشد، خواص بیشتری هم خواهد داشت.
برای اینکه مطمئن باشید زعفران اصل و خالص می خرید، باید زعفران کامل بخرید و دور خرید زعفران های آسیاب شده را خط بکشید. معمولا زعفران های آسیاب شده به دلیل مخلوط بودن با گلرنگ، رنگ و عطر کمتری نسبت به گل اصلی زعفران دارند و گاهی به دلیل همین قیمت کمتر، مشتری را به سمت خود می کشانند. به طور کلی، بهترین نوع زعفران زعفرانی است که به آن «دخترپیچ» می گویند. این زعفران، صددرصد طبیعی است و سر ریشه آن دست نخورده و مانند رشته ای نخ قرمز است که پایین آن سفید و نیمه بالای آن قرمز است. برای اینکه بتوانید زعفران را خوب پودر کنید و خرده های آن را هم از دست ندهید، باید دور آسیاب های بزرگ و کوچک را خط بکشید و آن را دستی پودر کنید.
از قدیم گفته اند: «اندازه نگه دار که اندازه نکوست»! این ضرب المثل در مورد مصرف زعفران هم صدق می کند. مصرف هر گیاهی در کنار تمام خوبی هایی که دارد، می تواند مشکلاتی را هم برای مصرف کننده در پی داشته باشد. معمولا توصیه می شود بیشتر از ۲ گرم زعفران در طول روز مصرف نشود. از مهم ترین عوارض زیاده روی در مصرف زعفران عبارتند از:
کاهش ضربان قلب
استفراغ
سرگیجه
بی حالی
رنگ پریدگی
سردرد
ضعف شدن حواس
اسهال
سقط جنین
به دلیل عوارضی که زیاده روی در مصرف زعفران دارد، توصیه می شود خانم های باردار در مصرف آن احتیاط و حتی در مواردی از این کار خودداری کنند. علایم مسمومیت با خوردن زعفران فراوان می تواند خود را با تهوع، خونریزی رحم، کولیک روده، اسهال خونی، ادرار خونی، خونریزی از بینی، سرگیجه و زرد شدن پوست و مخاط بدن نشان دهد.
متخصصان طب سنتی و گیاهان دارویی خواص زیادی برای زعفران برشمرده اند که به مهم ترین آنها اشاره ای خواهیم داشت:
نشاط آور
افزایش و بهبود خلق
تقویت قوای جنسی
مقوی مثانه و ادرارآور
شاداب کننده پوست
قاعده آور
کمک به بهبود عملکرد قلب و کبد
مقوی معده
از بین برنده بوی بد دهان
بهبوددهنده درد نقرس و درد رحم
خواب آور و آرامش بخش
درمان افسردگی های خفیف به دلیل نشاط آور بودن
کاهنده تب، سردرد و حالت تهوع
اشتهاآور
افزایش دهنده قدرت حافظه
کاهش دهنده فشار و چربی خون
ضد نفخ
به دلیل عوارضی که زیاده روی در مصرف زعفران دارد، توصیه می شود خانم های باردار در مصرف آن احتیاط و حتی در مواردی از این کار خودداری کنند. علایم مسمومیت با خوردن زعفران فراوان می تواند خود را با تهوع، خونریزی رحم، کولیک روده، اسهال خونی، ادرار خونی، خونریزی از بینی، سرگیجه و زرد شدن پوست و مخاط بدن نشان دهد.
رنگ زعفران
انواع زعفران
عوارض زعفران
خواص زعفران
