بیماری دیابت با اینکه جزء بیماری های واگیردار نیست با این حال با سرعت زیادی در بین افراد شیوع پیدا کرده است و جان آن ها را به خطر می اندازد.این بیماری جزء دسته ی بیماری های خاموش است و به یکباره فرد را درگیر می کند.تغییر در سبک زندگی را می توان مهم ترین عامل بروز این بیماری دانست.اما به راستی با این موضوع باید چگونه برخورد کرد و چگونه از این بیماری پیشگیری کرد؟!
آخرین آمارها، از ابتلای حدود ۴.۵ تا پنج میلیون نفر از مردم کشور به دیابت خبر می‌دهند. در حالی که گفته می‌شود۴۰ درصد این افراد از بیماری خود خبر ندارند و در عین حال، میزان شیوع این بیماری به سرعت در حال افزایش است. با این سرعت رشد بیماری، تا سال ۱۴۱۹ بیش از ۹میلیون ایرانی به این بیماری مبتلا خواهند بود.
وضعیت بیماری دیابت در دنیا نیز جالب نیست؛ چرا که اعلام شده است که حدود ۴۲۲ میلیون نفر در دنیا به دیابت مبتلا هستند، به این ترتیب ۸.۸ درصد جمعیت بزرگسال دنیا به این بیماری گرفتار هستند.
معاون بهداشت وزارت بهداشت، میزان متوسط مصرف قند در کشور را روزانه ۶۵ گرم اعلام کرده که از متوسط جهانی بالاتر است.
وی همچنین گفته است کسانی که دیابت خود را دیر تشخیص می‌دهند، دچار اختلالات بینایی و کلیوی می‌شوند و ممکن است پای خود را از دست بدهند. این درحالیست که در هر ۲۰ ثانیه یک پا در دنیا به علت ابتلا به دیابت قطع می‌شود، در حالی که این موضوع با خود مراقبتی قابل پیشگیری است.
۳۰۰۰میلیارد تومان در سال؛ هزینه درمان دیابت
متوسط هزینه بستری هر بیمار مبتلا به دیابت در بیمارستان‌های کشور، در سال دو میلیون و ۳۰۰ هزار تومان برآورد شده است. بنابراین ابتلا به دیابت هر سال هزار و ۴۷۲ میلیارد تومان هزینه تحمیل می‌کند. با احتساب هزینه‌های دارو و خدمات سرپایی بیماران دیابت این رقم به سالیانه ۳۰۰۰ میلیارد تومان می‌رسد. با این وجود برخی کارشناسان اعلام کرده‌اند پروتکل درمانی برای این بیماری‌ها وجود ندارد و اگر هم باشد، اجرا نمی‌شود.
وزارت بهداشت چه می‌کند؟
وزارت بهداشت به عنوان متولی اصلی حوزه بهداشت و درمان، تاکنون چندین طرح پیشگیرانه در این حوزه تدوین کرده است. یکی از این اقدامات، سند ملی امنیت مواد غذایی برای سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۵ توسط شورای عالی سلامت و امنیت غذایی کشور است و طی آن به صورت ملی و فرابخشی، تغذیه‌ای ترسیم شده است که بر پیشگیری و کنترل عوامل خطر تغذیه‌ای بیماری‌های غیرواگیر تمرکز دارد. این سند ملی، تحت نظارت مستقیم وزارت بهداشت، دارای ۱۴ هدف اصلی است که کاهش ۳۰ درصدی مرگ‌های زودرس ناشی از بیماری‌های غیرواگیر، کنترل افزایش وزن و شیوع چاقی و نیز پیشگیری و کنترل دیابت از جمله اهداف آن است.
وزیر بهداشت، چندی پیش تلاش برای اصلاح استانداردهای۴۰ قلم مواد غذایی از جمله نمک، نان، پنیر، مواد غذایی کنسرو شده و غذاهای مختصر (اسنک‌ها) و نیز کاهش شکر از نوشیدنی‌های شیرین شده با شکر را از جمله اقدامات وزارت بهداشت برای کاهش نرخ بیماری‌های غیرواگیر بویژه دیابت برشمرد.
وی همچنین طراحی برچسب‌های موادغذایی که میزان نمک، شکر، چربی و افزودنی‌های محصولات غذایی را بر روی محصول درج کرده است و همچنین امضای توافق نامه‌ای با وزارت آموزش و پرورش برای جلوگیری از عرضه مواد غذایی ناسالم در بوفه مدارس را به عنوان دو اقدام دیگر برای کاهش بار ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر در کشور معرفی کرد.
در این میان، می توان گفت که بهبود ساختار و خدمات نظام شبکه بهداشت و درمان کشور در این دوره از وزارت بهداشت، یکی از راهکارهای اصلی برای اطلاع از آمار دقیق بیماران مبتلا به دیابت و ارائه آموزش و خدمات مشاوره‌ای در این زمینه است. گام اول در این شبکه، غربالگری بیماری دیابت، در کنار مواردی مانند فشار خون و کم کاری تیروئیدی نوزادی بود. این برنامه در سراسر شبکه بهداشتی و درمانی کشور اعم از روستایی و شهری اجرا می‌شود و می توان آن را بخشی از سند بیماری‌های غیرواگیر که از سال گذشته جزو اهداف بلند مدت وزارت بهداشت قرار گرفته، دانست.
ایراپن نیز یکی از سه برنامه این وزارتخانه برای کنترل عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر است که در چهار شهر نقده، شهرضا، مراغه و بافق اجرا شده است و در صورت اجرای موفقیت‌آمیز آن، به سایر نقاط نیز گسترش پیدا می‌کند.
به گفته احمد کوشا، رییس مرکز مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت، پیش از اجرای این برنامه، تنها بیماریابی انجام می‌شد وارزیابی خطر آن مغفول مانده بود. در کنار این برنامه جامع، برنامه‌ای تحت عنوان “استپس” هر چند سال یک بار با هدف مراقبت از فاکتورهای خطر بیماری‌های غیرواگیر و بررسی روند شیوع آنها مانند چاقی و مصرف دخانیات و همچنین بیماری‌های غیرواگیرمثل دیابت اجرا می‌شود. با اجرای این برنامه می‌توان از تغییر در وضعیت سلامت مردم با خبر شد. این کار از طریق پرسشنامه، خونگیری و برخی آزمایشات انجام می‌شود تا روند بیماری‌ها مشخص شود.
سبک زندگی ناسالم، دلیل اصلی شیوع بیماری
زنگ خطر شیوع گسترده‌تر دیابت در کشور مدت‌ها است که به صدا درآمده و مسئولان این حوزه، بارها بر ضرورت پیشگیری از این بیماری مزمن تاکید کرده‌اند. طبق اعلام کارشناسان و مسئولان حوزه سلامت، سبک زندگی مردم، اصلی‌ترین علت رشد ابتلا به این بیماری غیرواگیر است. اگر شیوه زندگی مردم اصلاح نشود در آینده نزدیک با حجم عظیمی از بیماران دیابتی در کشور مواجه می‌شویم. این در حالی است که دیابت باعث نابینایی، نارسایی کلیه، نارسایی کبد، افزایش سکته‌های قلبی و مغزی و ناتوانی می‌شود که هزینه زیادی را نیز دربر می‌گیرد.
مصرف کالری سرانه مردم در طبقه مرفه‌تر جامعه روزانه ۳۵۰۰ کالری و در طبقات متوسط و پایین جامعه به ۲۵۰۰ کالری در روز می‌رسد. این ارقام نشان می‌دهد که حجم قابل توجهی از انرژی مصرفی مردم بیشتر از نیازشان است. علاوه بر تغذیه، مساله عدم تحرک بدنی و ورزش نیز در بروز دیابت موثر است؛ میزان تحرک بدنی مردم ایران در مقایسه با سایر کشورها نشان می‌دهد که ما یکی از کم تحرک‌ترین کشورها در دنیا هستیم.
افزایش تحرک بدنی، متعادل نگه داشتن وزن، کاهش مصرف انرژی و کالری اضافی از طریق قندها شامل برنج، نان و شیرینی‌جات و چک کردن قند خون یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری پرهزینه و پردردسر است. همچنین گفته می شود حداقل باید ۳۰ درصد از مصرف کالری مردم کاهش یابد و لازم است ورزش مستمر هفتگی در برنامه مردم قرار گیرد؛ به‌گونه‌ای که پنج روز در هفته و هر روز ۳۵ تا ۴۰ دقیقه ورزش کنند.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت نیز اعلام کرده است که هم‌اکنون ۱۰ درصد از جمعیت ایران دیابت دارند و در حال مصرف دارو هستند. همچنین ۲۵ درصد مردم کشور قند خون بالای ۱۰۰ دارند که مرحله قبل از دیابت محسوب می‌شود؛ یعنی اگر این افراد به روند کنونی زندگی خود ادامه دهند طی پنج تا ۱۰ سال آینده به دیابت مبتلا می‌شوند.
منبع: ایسنا
