معضل بیماری ایدز روز به روز گسترش بیشتری در میان جوانان جامعه پیدا میکند اعتیاد و آمیزش جنسی مهمترین عوامل شیوع این بیماری در میان مبتلایان به شمار می روند بهتر است در زمینه رفتارهای پیشگیرانه برای اچ آی وی اطلاع رسانی شود و با این بیماری عفونی مبارزه شود به تازگی با افزایش آمار مبتلایان به این بیماری در میان جوانان روبه رو شده ایم.
ایدز یک بیماری پیشرونده و قابل پیشگیری است؛ این بیماری حاصل تکثیر ویروسی به نام اچ آی وی در بدن میزبان بوده که باعث تخریب جدی دستگاه ایمنی بدن انسان می‌شود که خود زمینه‌ساز بروز عفونت‌های موسوم به فرصت طلب است که یک بدن سالم عموما قادر به مبارزه با آنهاست و در نهایت پیشرفت همین عفونت‌ها منجر به مرگ بیمار می شود.
علی رغم گذشت بیش از دو دهه از شیوع این بیماری، گروهی عظیم از جوانان درباره مسائل جنسی و عفونت‌های منتقله از طریق تماس جنسی همچنان بی اطلاع هستند؛ اکثریت آنان درباره بیماری ایدز چیزهایی شنیده‌اند اما بسیاری از آنان نمی‌دانند این بیماری چگونه شیوع می‌یابد و هرگز باور ندارند که خودشان هم در معرض خطر هستند.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا، باید پذیرفت که مبارزه با ایدز یک تعهد اجتماعی است و تک تک افراد جامعه باید در این مبارزه بزرگ سهیم باشند تا با فعالیت مشترک امکانات موجود را بسط داده و از گسترش ایدز جلوگیری کنیم.
با توجه به رشد خزنده ایدز جنسی در سال‌های اخیر در ایران اهمیت آغاز آموزش ها در این زمینه از سنین پایین و به خصوص برای نوجوانان در مدارس روشن می‌شود؛ در حال حاضر موج سوم ابتلا از طریق روابط جنسی شانه به شانه موج دوم ابتلا یعنی از طریق تزریق مشترک در حال پیشروی است که مجید رضازاده، رئیس مرکز پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور، ضمن بیان آنکه در حال حاضر مرکز درمان ایدز به طور کلی در کشور وجود ندارد و اصلا هم نیازی نیست که چنین مراکزی را در کشور داشته باشیم گفت: راه اندازی این مراکز جزء برنامه‌های استراتژیک ایدز نیست و مباحث درمانی ایدز به طور کلی توسط وزارت بهداشت پیگیری می‌شود. ایران از معدود کشورهایی است که برای کنترل و پیشگیری از ایدز برنامه استراتژیکی را تدوین کرده که این برنامه نیز مورد مباهات بوده و سازمان‌های بین المللی نیز از ایران در این حوزه تقدیر کرده‌اند.
وی ادامه داد: برنامه استراتژیک ایدز سال گذشته توسط دستگاه‌های مرتبط در شورای عالی سلامت امنیت غذایی با ریاست رئیس جمهور و دبیری وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی تهیه و امسال مصوب شده و به دستگاه‌ها ابلاغ شده است.
رئیس مرکز پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در ادامه ضمن بیان آنکه این برنامه دارای 10 استراتژی اصلی بوده و وظایف تمامی دستگاه‌ها به طور کامل در آن مشخص شده است ادامه داد: بر اساس این برنامه مسائل درمانی بر عهده وزارت بهداشت بوده و کاهش آسیب اعتیاد که از ابتلا به ایدز در گروه‌های پر خطر پیشگیری میکند نیز بر عهده بهزیستی، وزارت بهداشت و سازمان زندان‌هاست. همچنین آنکه در این برنامه حمایت اجتماعی از مبتلایان نیز بر عهده بهزیستی، وزارت رفاه و کمیته امداد امام خمینی (ره) است.
رضازاده در ادامه ضمن بیان آنکه این برنامه توسط خود دستگاه‌های متولی نوشته شده و به همین دلیل تمامی دستگاه‌ها به آن متعهد هستند گفت: بهزیستی پس از وزارت بهداشت یکی از مهمترین دستگاه‌های حاضر در این برنامه بوده و در این حوزه دارای نقش پررنگی است.
وی در خصوص اقدامات بهزیستی در حوزه پیشگیری از ایدز نیز اظهار کرد: سازمان بهزیستی در گروه‌های پرخطری که خطر ابتلا به HIV مثبت در آنها بالاست مانند زنان مبتلا به رفتارهای پر خطر جنسی، معتادان تزریقی و خانواده‌های آنها، خدمات پیشگیری خود را ارائه میکند.
رئیس مرکز پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور تصریح کرد: بهزیستی در راستای حمایت‌های اجتماعی از مبتلایان به ایدز و خانواده‌های آنان با کمک وزارت بهداشت، وزارت رفاه و کمیته امداد برنامه‌های خود را عملیاتی میکند؛ به این ترتیب در برنامه استراتژیک ایدز یک تقسیم کار ملی صورت گرفته و چنانچه بودجه آن تامین و تمامی دستگاه‌ها به وظایف خود طبق برنامه متعهد باشند می‌توانیم پس از 5 سال شاهد کنترل HIV مثبت در کشور باشیم.
رضازاده یادآور شد: در دهه 70 HIV مثبت با سرعت در ایران در حال گسترش بود؛به طوریکه در آن دهه هر سال نسبت به سال گذشته آمار شناسایی مبتلایان جدید ده‌ها برابر می‌شد. به همین دلیل برنامه کاهش آسیب در کشور ارائه و توسط وزارت بهداشت،سازمان بهزیستی و سازمان زندان‌ها تدوین و گسترش یافت؛ پس از گذشت حدود 7 سال از نیمه دوم دهه 80 شاهد آن بودیم که تعداد مبتلایان کاهش یافت تا جایی که در حال حاضر شاهد سیر نزولی ابتلا به ایدز در کشور هستیم؛ به طوریکه هر سال شناسایی‌ها نسبت به سال قبل کاهش می‌یابد.
وی در ادامه در خصوص آمار شیوع ویروس HIV مثبت در کشور اظهار کرد: در حال حاضر 36 میلیون و 900 هزار نفر مبتلا به ایدز در جهان و 32 هزار و 670 نفر مبتلا به ایدز نیز در ایران حضور دارند.
رئیس مرکز پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در خصوص اقدامات حمایتی بهزیستی از معتادان تزریقی که از جمله گروه‌های پر خطر مبتلا به ایدز هستند نیز اظهار کرد: در حال حاضر مراکز کاهش آسیب گذری (DIC) ویژه معتادان تزریقی در کشور راه اندازی شده و در این مراکز آموزش‌های لازم جهت پیشگیری از ایدز به این افراد ارائه و همچنین سوزن، سرنگ، کاندوم و … نیز به این افراد ارائه می‌شود تا با ارائه خدمات مددکاری آنها را به سوی رفتارهای کم خطر سوق دهیم به طوریکه ابتدا فرد را از تزریق مشترک منع کرده و سپس وی را به سمت تزریق با سرنگ استریل هدایت و در نهایت تلاش می‌کنیم که وی به طور کلی تزریق را کنار گذاشته و به مصرف متادون گرایش پیدا کند تا بتوان وی را در فرایند درمان قرار داده و رفتارهای پر خطر وی کنترل و کاهش یابد تا در نهایت احتمال ابتلا به HIV فرد کاهش یابد.
رضازاده در خصوص خدمات بهزیستی به خانواده‌های معتادان تزریقی نیز عنوان کرد: آموزش‌های لازم به خانواده‌های این افراد نیز در دستور کار این سازمان قرار دارد به طوریکه بهزیستی با ارائه بسته‌های بهداشتی همچون کاندوم و … به خانواده‌های این افراد و ارائه آموزش‌های پیشگیرانه به همسران آنها تلاش میکند که در صورت ابتلای همسران آنها به ویروس HIV مثبت از تولد نوزاد مبتلا در این خانواده‌ها جلوگیری شود.
وی درباره حمایت بهزیستی از زنان دارای رفتارهای پرخطر جنسی نیز در حوزه پیشگیری از ایدز اظهار کرد: عمدتا زنان معتادی که دارای سطح اقتصادی پایین و همچنین رفتارهای پرخطر جنسی و مبتلا به HIV مثبت هستند به سازمان بهزیستی مراجعه می‌کنند در حالی که معمولا این دسته از زنان که دارای سطح اقتصادی مناسب و درآمد بالا هستند به بهزیستی مراجعه نمی‌کنند.
رئیس مرکز پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور ادامه داد: در حال حاضر حدود 150 مرکز گذری کاهش آسیب (DIC)، 50 سرپناه شبانه (شلتر) و حدود 250 تیم سیار بهزیستی در کشور حضور دارند که تیم‌های سیار بهزیستی در صورت عدم مراجعه افراد، به پاتوق‌ها مراجعه کرده و به آنها امکانات بهداشتی و به حضور در مراکز دعوتشان می‌کنند این در حالیست که در شلترها امکانات خوابگاهی وجود داشته و غذا و وسایل بهداشتی نیز به معتادان ارائه می‌شود.
رضازاده در ادامه با تاکید بر آنکه کارتن‌خواب‌ها بیش از سایر افراد در معرض ابتلا به HIV هستند، ادامه داد: در استان تهران نیز 15 مرکز گذری کاهش آسیب (DIC) وجود دارد که سال گذشته حدود 14 هزار و 500 معتاد را تحت پوشش خود قرار داده و همچنین 12 مرکز شبانه (شلتر) نیز در این استان وجود دارد که حدود 4100 نفر تحت پوشش آنها هستند؛ علاوه بر آن 26 تیم سیار نیز در استان تهران حضور داشته که حدود 16 هزار نفر تحت پوشش خدمات آنها هستند.
وی ادامه داد: سه شلتر، سه مرکز گذری کاهش آسیب (DIC) و همچنین سه تیم سیار نیز به طور ویژه برای زنان در استان تهران فعالیت کرده که در مجموع 6200 زن را تحت پوشش خدمات خود داشته و خدمات پیشگیری از ایدز را به آنها ارائه می دهد.
رئیس مرکز پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور ادامه داد: بهزیستی به منظور پیشگیری از ابتلا به HIV مثبت در کودکان کار و خیابان نیز در حال حاضر با کمک معاونت اجتماعی این سازمان در صدد ایجاد مراکز گذری کاهش آسیب ویژه این کودکان است به طوریکه در این مراکز خدمات پیشگیری از ایدز و آموزش خودمراقبتی در مقابل این بیماری به این کودکان ارائه شود.
فعالیت 32 باشگاه مثبت در استان‌های پر خطر
رضازاده در خصوص خدمات حمایتی بهزیستی از مبتلایان به ایدز نیز با بیان آنکه این سازمان افراد مبتلا به ایدز را به صورت مددجو نمی‌پذیرد بلکه با راه اندازی باشگاه‌های مثبت خدمات خود را به مبتلایان ارائه میکند گفت: در حال حاضر 32 باشگاه مثبت ایدز در کشور وجود دارد که گزارش فعالیت ریز آنها در جلسه کمیته فنی حمایت اجتماعی ارائه و در سال جاری بودجه‌ای از سوی این کمیته علاوه بر بودجه فعلی به ما داده شده است تا بتوانیم فعالیت‌های خود را در این زمینه ارتقاء دهیم.
وی ادامه داد: باشگاه‌های مثبت در سراسر کشور وجود ندارند زیرا این نیاز در تمامی استان‌ها وجود ندارد بلکه این باشگاه‌ها با توجه به تعداد مبتلایان به ایدز هر استان راه اندازی می‌شود همچنان که توان NGO های استان نیز در راه اندازی این مراکز مورد توجه است؛ زیرا حتما باید یک سازمان مردم نهاد داوطلب راه اندازی و اداره این مراکز در استان باشند، هر چند ترجیح بهزیستی آنست که افراد مبتلا به ایدز خودشان این مراکز را اداره کنند.
رئیس مرکز پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور افزود: در حال حاضر حدود شش باشگاه مثبت در تهران، دو باشگاه مثبت در فارس وجود داشته و همچنین استان‌های کرمان، مشهد، یزد، اصفهان و … نیز از جمله استان‌های دارای این مراکز هستند. و به طور کلی 3000 نفر تحت پوشش 32 باشگاه مثبت ایدز سازمان بهزیستی کشور هستند.
وی در خصوص نحوه حضور مبتلایان در این مراکز و ارائه خدمت به آنها نیز اظهار کرد: افراد پس از تشخیص ابتلا به ایدز در کلینیک مثلثی (مرکز مراقبت رفتاری وزارت بهداشت) به باشگاه‌های مثبت شهر سکونت خود معرفی می‌شوند. همچنین آنکه ارجاع توسط دستگاه‌های دولتی و همچنین معرفی افراد مبتلا به یکدیگر نیز از دیگر راه‌های حضور این افراد در باشگاه‌های مثبت است.
رئیس مرکز پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در خصوص اقدامات این باشگاه‌ها تصریح کرد: در این مراکز صرفا خدمات حمایتی و آموزشی به افراد ارائه شده و هدف توانمند کردن افراد مبتلا و افزایش توانایی خود مراقبتی آنها و همچنین جلوگیری از عدم انتقال ویروس به دیگری، طرد و تحقیر این افراد در جامعه است.
رضازاده در ادامه ضمن بیان آنکه در صورت طرد و تحقیر این افراد در جامعه ریسک انتقال ویروس توسط آنها به دیگری افزایش می‌یابد اظهار کرد: به همین دلیل حمایت‌های اجتماعی از افراد مبتلا به ایدز باعث پیشگیری از انتقال این ویروس به سایر افراد جامعه نیز می‌شود زیرا افراد با حضور در این باشگاه‌ها به فرایند درمانی صحیح نیز متصل شده و در نتیجه امکان انتقال آنها به دیگری بسیار کمتر می‌شود.
وی ادامه داد: در این مراکز آموزش‌هایی اعم از نحوه صحیح روابط اجتماعی، روابط جنسی سالم، حل کردن گره‌های روانی و همچنین ارائه خدمات مشاوره فردی و گروهی به افراد مبتلا ارائه می‌شود.
رئیس مرکز پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور ادامه داد: در این مراکز به افراد مبتلا یاری‌برگ‌های مشاوره نیز ارائه می‌شود که آنها می‌توانند با ارائه آن یاری‌برگ‌ها از خدمات مشاوره‌ای و روانشناسی 1600 مرکز مشاوره سازمان بهزیستی کشور استفاده کنند زیرا در صورت عدم توانایی پرداخت هزینه خدمات مشاوره، با ارائه این یاری برگ ها این خدمات به طور کاملا رایگان به آنها ارائه خواهد شد.
رضازاده همچنین خاطرنشان کرد: برخی از باشگاه‌های مثبت در صورت توانایی اقدامات حمایتی همچون تامین مسکن و اشتغال را نیز به تحت پوششان خود ارائه می‌دهند؛همچنین آنکه تمامی افراد تحت پوشش باشگاه‌های مثبت ایدز سازمان بهزیستی کشور تحت پوشش بیمه درمان ایرانیان هستند.
رئیس مرکز پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در ادامه اظهار کرد: در حال حاضر آمار تجمعی مبتلایان به ایدز در کشور 31 هزار و 950 نفر است. این در حالیست که در این آمار تعداد افراد فوت شده لحاظ نمی‌شود. به این ترتیب در حال حاضر حدود 3000 نفر تحت پوشش خدمات حمایتی سازمان بهزیستی هستند اما باید بدانیم که برخی از این افراد اصلا نیازی به این حمایت‌ها ندارند.
رضازاده تصریح کرد: بر اساس آخرین آمارها از مجموع افراد مبتلا به ایدز حدود 40 تا 50 درصد نیازمند دریافت حمایت‌های اجتماعی هستند؛ به این ترتیب بهزیستی، کمیته امداد و وزارت رفاه باید حدود 15 نفر از این افراد را تحت پوشش حمایت‌های خود قرار دهد که در حال حاضر حدود 3000 نفر آنها تحت پوشش هستند؛ البته باید بدانیم کمیته امداد به علت ابتلای فرد به ایدز وی را تحت پوشش قرار نمی‌دهد بلکه به علت عوارض ناشی از ابتلا همچون فقر این افراد را تحت پوشش خود می‌گیرد.
وی در خصوص نسبت زنان و مردان مبتلا به ایدز نیز اظهار کرد: نسبت ابتلا به ایدز زنان به مردان در ایران یک به 10 است در حالیکه این نسبت در دنیا برابر بوده اما در ایران نیز به سمت یکی شدن و برابری آمار ابتلا در دو جنس می‌رویم به طوریکه بر اساس آمار سه ماهه اخیر، حدودا 40 درصد مبتلایان زن و 60 درصد آنها مرد بوده‌اند اما در آمار تجمعی که از قبل وجود دارد، نسبت ابتلا یک به 10 است.
رئیس مرکز پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در خصوص علت این امر اظهار کرد: در گذشته عمده علت ابتلا به ایدز در ایران از طریق اعتیاد تزریقی بود و از آنجایی که اعتیاد به طور کلی در مردان بیش از زنان بود، تعداد مبتلایان مرد نسبت به زنان افزایش چشمگیری داشت اما در حال حاضر به سمت موج سوم ابتلا یعنی ابتلا از طریق رفتار پرخطر جنسی رفته‌ایم که از این طریق هر دو جنس به یک اندازه در معرض خطر هستند به همین دلیل آمار زنان ایرانی مبتلا به ایدز نیز در حال افزایش است.
رضازاده ادامه داد: در حال حاضر تابویی نسبت به آموزش مسائل جنسی در کشور وجود دارد. این در حالیست که باید تمامی مسئولان و والدین بدانند که باید آموزش‌های جنسی متناسب با جنسیت و سن افراد به آنها در جهت پیشگیری از ایدز ارائه شود حتی معتقدم باید به کودکان نیز آموزش‌های بهداشت جنسی متناسب با سن و در حدود عرف و شرع ارائه دهیم که در حال حاضر در این حوزه با مشکلاتی مواجه‌ایم.
وی ادامه داد: متاسفانه جوانان ما وقتی به سن بلوغ می‌رسد اطلاعاتشان در زمینه سلامت جنسی بسیار پایین است و اطلاعات موجود آنها نیز از طریق غیر مطمئن به دست می‌آید به همین دلیل جوانان و حتی زوجین جوان ایرانی اطلاعات صحیح بهداشت جنسی ندارند و دچار مشکلات جنسی می‌شوند؛ این درحالیست که بر خلاف تصور عام که معتقدند با ارائه آموزش‌های بهداشت جنسی به افراد در اصطلاح «چشم و گوش آنها باز می‌شود» باید بدانیم در صورت عدم ارائه این آموزش‌ها به علت فقدان اطلاعات صحیح این افراد دچار مشکلات جنسی شده و ریسک ابتلا به ایدز در آنها افزایش می‌یابد.
وی در پایان گفت: در حال حاضر نگران افزایش میزان شیوع و انتقال ویروس HIV مثبت از طریق روابط جنسی و به تبع آن افزایش آمار زنان مبتلا به ایدز در کشورهستیم.
