التهاب مثانه را سیستیت (Cystitis) گویند. گر چه اغلب التهاب مثانه را معادل عفونت مثانه تلقی می کنند ولی این حالت شامل وضعیت تحریک شده غیرعفونی مثانه به وسیله مواد محرک خصوصاً در خانمها نیز می شود. بیماری التهاب مثانه شایع بوده و همه سنین را در برمی گیرد.
علل بیماری التهاب مثانه
علت اصلی و شایع التهاب مثانه نوعی خاص از باکتری ها می باشد، ولی علل غیرباکتریایی هم دارد که عبارتند از:
• عفونت های غیرباکتریایی
• قرار گرفتن در معرض اشعه X (رادیوتراپی ناحیه لگن)
• روابط زناشویی بیش از حد
عوامل تشدید کننده التهاب مثانه
ο سابقه حساسیت یا آلرژی به داروها، غذاها، یا سایر مواد؛ تب یونجه یا آسم از عوامل تشدید کننده بیماری التهاب مثانه است.
ο آرتریت روماتویید یک نوع شایع التهاب مفاصل نیز از عوامل موثر در تشدید التهاب مثانه است.
ο سابقه درآوردن رحم نیز بیماری التهاب مثانه را تشدید می کند.
چه کسانی به التهاب مثانه مبتلا می شوند؟
زنان ۸ برابر بیشتر از مردان مستعد ابتلا به بیماری التهاب مثانه هستند، به این دلیل که پیشابراه در زنان لوله ای از مثانه که از طریق آن ادرار خارج می شود کوتاهتر بوده و نزدیکتر به مقعد باز می شود. ۱۵% از زنان هر سال به بیماری التهاب مثانه مبتلا می شوند و تقریبا نیمی از آنان، حداقل یک بار ابتلا به سیستیت را در طول زندگیشان دارند.
سایر فاکتورهای خطر برای التهاب مثانه عبارتند از: داشتن دیابت، باردار بودن و فعال بودن از لحاظ جنسی.
علائم التهاب مثانه
در التهاب مثانه برخی از علائم غیراختصاصی هستند مانند سردرد و دردهای عضلانی
¤ تکرر ادرار
¤ تعجیل در ادرار کردن به محض احساس دفع
¤ سوزش و درد حین ادرار کردن
¤ ادرار بودار
¤ خون در ادرار
¤ در التهاب مثانه بعضی از بیماران علائم غیراختصاصی دیگری مثل سردرد، دردهای عضلانی اسکلتی و علائم گوارشی را نیز، از خود نشان می دهند.
عواقب مورد انتظار در درمان التهاب مثانه
برای درمان التهاب مثانه روش‌هایی موجود هستند که به کمک آنها ممکن است بتوان علایم بیماری التهاب مثانه را کنترل کرد یا به حداقل رساند، اما این روشهای درمانی بیماری سیستیت را معالجه نمی‌کنند. تحقیقات پزشکی در زمینه تعیین علت بیماری التهاب مثانه، درمان‌های سودمندتر و معالجه آن ادامه دارند.
خانم‌هایی که دچار التهاب مثانه هستند ممکن است شعله‌ور شدن و فروکش کردن‌های این بیماری را تجربه کنند؛ ممکن است در بیماران مبتلا به التهاب مثانه درمان‌های مختلف مؤثر واقع می‌شود. حتی در یک خانم هم، یک نوع درمان ممکن است اثر کند ولی بعد تأثیر خود را از دست بدهد.
عوارض احتمالی التهاب مثانه
علایم برطرف نشده‌ای که می‌آیند و می‌روند و شدت آنها ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشد.
تشخیص بیماری التهاب مثانه
در التهاب مثانه بهترین وسیله برای تشخیص پزشک، شرح حال کامل بیمار است، ولی استفاده از آزمایش کامل ادرار هم در تشخیص بیماری التهاب مثانه کمک کننده است. در صورت آلودگی میکروبی، آزمایشات کشت ادرار و بررسی حساسیت آنتی بیوتیک لازم است.
در صورتی که پزشک به مشکلات دیگر مشکوک باشد، بررسی های بیشتر تشخیصی انجام می شود که شامل عکس های رادیولوژی و یا بررسی های پیشرفته تر می باشد.
درمان التهاب مثانه (سیستیت) چییست؟
درمان رایج التهاب مثانه مصرف یک دوره ۳ روزه آنتی بیوتیک می باشد
شیوه های درمان التهاب مثانه شامل موارد زیر می باشد:
♦ آنتی بیوتیک ها. برای بیشتر زنان، درمان رایج التهاب مثانه مصرف یک دوره ۳ روزه آنتی بیوتیک می باشد. علائم بیماری التهاب مثانه معمولا طی یک روز و یا بلافاصله بعد از شروع درمان بهبود می یابند. به طور متوسط، خوردن آنتی بیوتیک طول مدت علائم بیماری سیستیت را تا حدود یک روز کوتاه می کند.
♦ در روش دیگر درمان بیماری التهاب مثانه، پزشک به فرد، تاخیر در تجویز آنتی بیوتیک را توصیه می کند. در این روش بهتر است که فرد چند روز قبل از گرفتن آنتی بیوتیک به منظور بهتر شدن علایم صبر کند، در صورتی که بعد از گذشت چند روز علایم التهاب مثانه بدتر شده و یا بهبودی حاصل نشود، مصرف آنتی بیوتیک ضروری می باشد.
♦ در بیماری التهاب مثانه معالجه نکردن ممکن است روش دیگری برای درمان باشد (در صورتی که فرد باردار نبوده و یا بیماری دیگری نداشته باشد). سیستم ایمنی فرد اغلب می تواند عفونت را رفع کند. بدون آنتی بیوتیک، التهاب مثانه یا سیستیت، به ویژه انواع خفیف، اغلب طی چند روز به خودی خود برطرف می شود. هرچند گاهی ممکن است در صورت مصرف نکردن آنتی بیوتیک علائم التهاب مثانه برای یک هفته ادامه یابند.
♦ یکی از روشهای سنتی در درمان التهاب مثانه نوشیدن آب به مقدار زیاد است.
در واقع شستشو دادن مثانه توصیه ای سنتی است. هرچند دلیلی برای مفید بودن این روش در درمان التهاب مثانه وجود ندارد. برخی از پزشکان گمان می کنند این روش مفید نبوده و نوشیدن زیاد ممکن است باعث ادرار دردناک بیشتر شود. از این رو، دادن اطمینان درمورد این که آیا به مقدار زیاد آب بنوشید یا به طور عادی، دشوار می باشد.
♦ مسکن ها مانند استامینوفن و بروفن، این داروها درد و ناراحتی بیماری التهاب مثانه را تسکین داده و همچنین باعث پایین آمدن تب می شوند.
♦ دلیل محکمی وجود ندارد که نوشیدن آبمیوه های گیاهی و مصرف محصولاتی که ادرار را قلیایی می کنند (از قبیل سیترات پتاسیم و یا بیکربنات) علایم التهاب مثانه یا سیستیت را بهبود می بخشند. اما به هرحال این دسته از محصولات گاهی برای معالجه بیماری التهاب مثانه عرضه می شوند.
در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر پس از درمان التهاب مثانه علائم بیماری مجدداً بازگردند باید به پزشک مراجعه کنید
۱٫ اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان علایم التهاب مثانه یا سیستیت بینابینی را دارید.
۲٫ اگر هنگام درمان التهاب مثانه، درد غیرقابل تحمل رخ دهد.
۳٫ اگر در بیماری التهاب مثانه دچار علایم جدید و غیر قابل توجیه شده‌اید. داروهای مورد استفاده در درمان ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشند.
۴٫ اگر پس از درمان التهاب مثانه علائم بیماری مجدداً بازگردند.
پیشگیری از بیماری التهاب مثانه
یکی از راههای پیشگیری از بیماری التهاب مثانه مصرف زیاد مایعات است
◊ از راههای پیشگیری از بیماری التهاب مثانه افزایش مصرف مایعات، حداقل روزی یک و نیم لیتر آب ( ۶ لیوان ) می باشد.
◊ در بعضی از بیماران مبتلا به التهاب مثانه مصرف بعضی از غذاها منجر به ایجاد علائم بیماری سیستیت می شود مانند گوجه فرنگی، شکلات، کافئین و الکل … که البته از نظر علمی کاملاً اثبات نشده است.
◊ استعمال دخانیات در بعضی از بیماران مبتلا به التهاب مثانه باعث تشدید علائم بیماری می شود.
◊ در پیشگیری از بروز بیماری التهاب مثانه، ورزش و آموزش نگهداری ادرار ( تمرین مثانه ) از جمله کارهایی هستند که می توانند کمک کننده باشند.
گردآوری:بخش سلامت بیتوته
منبع: ایرنا
