ممکن است بارها و بارها نام این اختلال به گوشتان خورده باشد یا وقتی فرزندتان در مهمانی به هرچیزی سرک می کشد و یک لحظه هم سر جایش نمی نشیند، با نصیحت دوستی که فرزند پرتحرک و شادتان را به بیش فعالی متهم می کند، رو به رو شده باشید.

اختلال بیش فعالی یا «ADHD»، یکی از اختلال های شایع است که مبتلایانش را دچار کمبود تمرکز می کند و خود را با بیش از اندازه فعال بودنشان نشان می دهد.

البته، ADHD برچسبی نیست که بتوانید روی هر کودک پرجنب و جوش بچسبانیدش و نکته مهم تر آنکه اختلالی هم نیست که تنها کودکان را درگیر کند.

بررسی ها نشان می دهد که حدود پنج درصد بزرگ سالان هم با این مشکل درگیر هستند اما ناآشنا بودنشان با این اختلال، باعث می شود که کاری برای درمان آن نکنند.

همین ناآشنایی با اختلال شایع بیش فعالی و کمبود تمرکز، بهانه ما برای نوشتن این مطلب شده است. شاید بعد از خواندن این نوشتار، بتوانید با دقت بیشتری به وضعیت خودتان و اطرافیانتان توجه کنید و در صورت نیازمند بودن به کمک متخصصان تا دیر نشده برای خلاص شدن از این مشکل کاری کنید.

از کودکی تان چه می دانید؟

هر بزرگ سالی که گرفتار ADHD است، از کودکی با این مشکل درگیر بوده است؛ اما این عارضه در سال های کودکی اش تشخیص داده نشده و تلاشی برای درمان آن هم انجام نشده است. گفته می شود که از میان کودکان مبتلا به این بیماری، 60درصدشان به موقع درمان نمی شوند و بیش فعالی و نقص توجه را تا بزرگ سالی با خود همراه خواهدداشت. با توجه به بررسی های انجام شده، تفاوتی میان زنان و مردان از نظر آمار ابتلا به این مشکل وجود ندارد و هر دو گروه به یک اندازه در معرض خطر هستند.شما هم بیش فعالید؟

تصور اشتباهی که افراد در مورد بیش فعالی دارند و آن را به معنای پرتحرک بودن می دانند، باعث شده که بسیاری از افراد این مشکل را به موقع تشخیص ندهند. در صورتی که شما اغلب این نشانه ها را دارید، باید به بیش فعال بودنتان شک کنید.

•    جهت یابی برایتان سخت است و وقتی دنبال یک آدرس می گردید زیاد گم می شوید؟

•    اطلاعات را سخت به خاطر می آورید و خیلی فراموشکار هستید؟

•    تمرکزکردن برایتان سخت است و نمی توانید با تمرکز کامل کاری را در زمانی کوتاه انجام دهید؟

•    نمی توانید کارهایتان را سازمان دهی کنید و به نظر خیلی ها آدم شلخته ای می رسید؟

•    کارها را به موقع تمام نمی کنید؟

•    بی دقت هستید و به جزییات توجه نمی کنید؟ به عبارت دیگر اهل ریزه کاری نیستید؟

•    از کارتان لذت نمی برید یا در محیط کارتان با مشکلات متعددی درگیرید؟ خیلی ها فکر می کنند آدم ناسازگاری هستید و کارکردن با شما سخت است؟

اگر مشکلاتی از این دست در خانه، محل کار یا دانشگاه برایتان اختلال جدی ایجاد کرده، تنها با مراجعه به روان پزشک ها و درمان بیش فعالی و نقص توجهتان می توانید به عوارض ناشی از ADHD خاتمه دهید.
بررسی ها نشان می دهد بزرگ سالانی که به این اختلال دچار هستند، بیشتر با مشکلات زناشویی درگیرند و احتمال دارد طلاق و ازدواج های متعدد را در کارنامه عاطفی شان ثبت کنند.حالتان چطور است؟

آدم هایی که دچار ADHD هستند، تنها از کمبود تمرکز و پرتحرکی رنج نمی برند. آن ها با مشکلاتی ا زقبیل آنچه در ادامه می آوریم هم رو به رو هستند؛ اما فراموش نکنید که برای دچار بودن به این بیماری، نباید به تمام مشکلاتی که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم دچار شده باشید.

هیچ یک از بیمارانی که دچار ADHD هستند، دقیقا شبیه هم نیستند، پس در صورتی که بیشتر این مشکلات را در خود مشاهده کردید، در مورد احتمال ابتلا به عارضه بیش فعالی با متخصص مشورت کنید. یادتان نرود که گرچه این اختلال در برخی موارد به مرور زمان بهبود نسبی پیدا می کند، اما در بسیاری موارد هم جز با درمان جدی زیر نظر متخصصان درمان نمی شود؛ پس اگر دچار این مشکلات هستید نگذارید زمان، حالتان را خرابتر کند و هرچه زودتر تصمیمی جدی برای حل مشکلتان بگیرید.

•    اضطراب

•    خستگی مزمن

•    همیشه دیر رسیدن و فراموش کاری

•    افسردگی

•    دشواری تمرکز در زمانمطالعه

•    ناتوانی در کنترل خشم

•    مشکلات شغلی

•    تحریک پذیری و زود از کوره دررفتن

•    پایین بودن عزت نفس

•    نوسانات خلقی

•    مهارت پایین در سازمان دهی امور مختلف

•    به تعویق رساندن کارها

•    اعتیاد یا سوء مصرف مواد مخدر

چه باید کرد؟

خلاص شدن از اختلالی که سال ها به آن دچار بوده اید کار ساده ای نیست؛ اما بد نیست بدانید که متخصصان با این روش ها می توانند به شما کمک کنند و توانتان را برای حل کردن مشکل بالا ببرند.

•    درمان شناختی- رفتاری

•    (cognitive Behavioral Therapy) که در آن روان شناس روی تفکر و ناکارآمدی های شما کار می کند، به بیشتر شدن اعتماد به نفستان کمک کرده و توانتان برای عبور از بحران را بالاتر می برد.

•    آموزش و آرام سازی و مدیریت استرس و انجام تمرین های آرامش بخش می تواند اضطراب شما را کاهش دهد.

•    مشاوره شغلی به کم شدن چالش های شما در محیط کار کمک می کند و راهکارهای موثری را برای افزایش سازگاری تان در محیط کار به شما معرفی می کند.

•    خانواده درمانی و حضور در جلسات به همراه اعضای خانواده تان، باعث می شود که درمانگر از نشانه هایی که در کودکی تان وجود داشته و از دچار بودنتان به این مشکل حکایت می کند، باخبر شود و تصمیم بهتری برای درمان مشکل شما بگیرد. مطمئن باشید دست خالی از این جلسات بیرون نمی آیید.

•    درمان های دارویی، علائم آزاردهنده ای را که مانع تمرکز کردنتان می شود یا شما را مضطرب و تحریک پذیر می کند، از بین می برد.توپ توی زمین شماست

درست است که هنگامی که ADHD به عنوان اختلالی جدی و شدید سراغتان آمده باشد، چاره ای جز مراجعه به روان شناس ها و روان پزشک ها برایتان باقی نمی ماند. اما حتی در زمان دارودرمانی و مشاوره، خودتان هم باید برای بهتر شدن حالتان کاری بکنید. امتحان کردن این راه های پیشنهادی می تواند به شما برای خلاص شدن از این اختلال کمک کند.دور و برتان را مرتب کنید

وقتی خانه تان نامرتب و میز کارتان درهم و برهم است، معلوم است که توان لازم برای انجام دادن کارها برایتان باقی نمی ماند. هر ذهنی در فضای بی نظم از این سو به آن سو می رود، پس برای جلوگیری از پرش و شلوغی ذهنتان، در اولین قدم، محیط اطرافتان را سر و سامان دهید.

نخست، ا زگذاشتن وسیله ها د رجای تعیین شده شان شروع کنید و بعد هم کمی به نظافت محیطی رسیدگی کنید که قرار است در آن زندگی یا کار کنید. مطمئن باشید اگر در ابتدای روز، نیم ساعت برای انجام دادن کارهای خانه وقت بگذارید، هیچ وقت به خاطر بی نظمی و آشفتگی، ذهنتان آشفته نمی شود.

چک لیست را آماده کنید

چک لیستی را از کارهایی که باید انجام بدهید، روی کاغذ بنویسید و بعد از انجام دادن هر کدامشان، آن کار را خط بزنید شمایی که به اختلال نقص توجه و تمرکز دچار هستید نباید از خودتان انتظار داشته باشید که توانایی نگهداری همه چیز را در ذهنتان داشته باشید؛ بلکه باید گاهی با مکتوب کردن کارهایی که پیش رویتان است، به ذهنتان برای اولویت بندی و به خاطر داشتن وظایفتان کمک کنید.نفس عمیق بکشید

اضطراب یکی از مشکلات جدی شماست. یکی از کارهایی که برای خلاص شدن از این اضطراب مخلت کننده می توانید انجام دهید ،کسب مهارت تنفس صحیح است. شما با تنفس عمیق، هوشیارانه و شکمی می توانید به کم شدن اضطرابتان کمک کنید.از حواس پرت کن ها فاصله بگیرید

تلویزیونی که در زمان انجام دادن کارتان روشن است، تلفنی که مدام زنگ می خورد، اتصال به اینترنتی که شما را به چک کردن پیام های ناخوانده وسوسه می کند و هزار و یک عامل دیگر می توانند تمرکز شما را به هم بزنند. برای اینکه تمرکز کردن را برای خود آسان تر کنید تا جایی که می توانید این حواس پرت کن ها را از سر راهتان بردارید.

کالری بسوزانید

انرژی بیش از اندازه شما ممکن است توان چند ساعت نشستن در یک گوشه و تمام کردن کارها را از شما بگیرد. برای اینکه بیش فعالی مانع رسیدگی کردن به کارهایتان نشود، راهی برای تخلیه انرژی اضافه پیدا کنید. رفتن به کلاس ورزش، پیاده روی یا انجام فعالیت هایی از این دست، می تواند به تخلیه شدن انرژی تان کمک کند.نداشتن تمرکز را با چندکاره بودن اشتباه نگیرید

به هنرتان در چندکاره بودن (multitasking) افتخار نکنید. در بسیاری از مواقع انجام کارها در یک زمان و از یک شاخه به شاخه دیگر پریدن، نشانه چندکاره بودن نیست. بلکه از دچار بودن شما به کمبود توج و تمرکز حکایت می کند. وقتی نمی توانید روی یک کار به خوبی تمرکز کنید، ذهنتان در میانه آن به سوی کار دیگری کشیده می شود و باعث می شود فعالیت فعلی تان را نیمه کاره رها کنید و سراغ کار دیگری بروید.از تلفن همراه کمک بگیرید

اگر انجام کارها در زمان مقرر برایتان دشوار است، از اپلیکیشن هایی که انجام کارها را در زمان مورد نظرتان، به شما یادآوری می کنند، کمک بگیرید. اگر مدتی با کمک این یادآوری ها بتوانید به موقع به کارهایتان برسید، به مرور بی نیاز از آن ها هم از پس انجام کارهایتان بر می آیید.

ماهنامه همشهری تندرستی –